Νικολά Ντιμιτρόφ: Οι λύσεις είναι σπάνιες στα Βαλκάνια και η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν επίτευγμα

Το να καταστρέφεις κάτι, είναι για το Νικολά Ντιμιτρόφ, πολύ εύκολο, σε αντίθεση με το να χτίζεις σε μία εποχή μάλιστα που τα Βαλκάνια πρέπει να μείνουν σταθερά σε μία ασταθή περιοχή.

Ο Νικολά Ντιμιτρόφ, Πρόεδρος του Balkan Center for Constructive Policies-Solution, πρώην αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας αρμόδιος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις και πρώην ΥΠΕΞ της χώρας (2017-2020), μιλώντας στο in στο περιθώριο της πρώτης Διεθνούς Διάσκεψης για την Ειρήνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που οργάνωσαν το Ινστιτούτο Αλέξης Τσίπρας και το Ίδρυμα Ζόραν Ζάεφ στις 17 και 18 Ιούνη, στην Αθήνα, έξι χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, σημειώνει ότι η ανάγκη αυτή να διατηρηθεί ζωντανή είναι το πλέον σημαντικό.

Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι, λέει, σημαντική για την περιοχή και την Ευρώπη γιατί πέραν όλων των άλλων είναι δημιούργημα των δύο χωρών.

Οι πολίτες στη Βόρεια Μακεδονία, δεν βλέπουν ως απειλή την Ελλάδα. Βλέπουν απειλή από τη Βουλγαρία. Και αυτό σημαίνει ότι αυτό το ζήτημα δεν έχει λυθεί. Όμως η Συμφωνία των Πρεσπών, με όλες τις ατέλειές της, τα προβλήματα με την εφαρμογή της, ηρεμεί την κατάσταση

Όπως αναφέρει, «η συμφωνία λειτουργεί αν συνδυαστούν τα στοιχεία  με τρόπο που να καλύπτουν τις ανησυχίες και των δύο πλευρών, διαφορετικά το πρόβλημα μένει». Πιστεύει πως «θα είναι εξαιρετικά απερίσκεπτο, για να μην πω ανόητο, να διαλύσουμε κάτι που καταφέραμε να χτίσουμε μετά από τόσα χρόνια» και αναφέρει πως η νέα κυβέρνηση δεν λέει ότι θα ακυρώσει την Συμφωνία.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας κ. Νικολά Ντιμιτρόφ με την δημοσιογράφο του in κ. Αλεξάνδρα Φωτάκη

Για τη διατήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών

«Μόλις ξεκινήσαμε, πριν από πέντε ή έξι  χρόνια μία νέα εποχή στη σχέση μας. Εξακολουθούμε να πρέπει να επενδύσουμε σε αυτή τη νέα σχέση» λέει.

Γνωρίζει μερικές λέξεις στα ελληνική, η «φιλία» είναι μία από αυτές και η «λύση».

«Και μια λύση σε ένα πρόβλημα είναι τόσο σπάνιο στην περιοχή μας. Η Συμφωνία των Πρεσπών επαινέθηκε ως η μεγαλύτερη επιτυχία μετά τη συμφωνία του Ντέιτον, που έφερε ειρήνη στη Βοσνία. Αλλά η συμφωνία Ντέιτον δεν ήταν εσωτερικό δημιούργημα. Την Συμφωνία των Πρεσπών την κάναμε εμείς. Έτσι, νομίζω ότι είναι σημαντική πέρα από τις δύο χώρες. Είναι σημαντική για την περιοχή. Είναι σημαντική για την Ευρώπη και για τις χώρες που περιβάλλουν και περιβάλλουν την ήπειρό μας, γιατί αποδεικνύει ότι είναι δυνατόν να επιλύονται δύσκολα ζητήματα μιλώντας και ανοίγοντας το μυαλό σου στις ανησυχίες του άλλου» τονίζει.

Ο ίδιος μεγάλωσε ασχολούμενος με το ονοματολογικό και όπως λέει «έμαθα να κατανοώ πλήρως τις ελληνικές ανησυχίες για το θέμα».

Για τον Ντιμιτρόφ άλλωστε «η συμφωνία λειτουργεί αν συνδυαστούν τα στοιχεία  με τρόπο που να καλύπτουν τις ανησυχίες και των δύο πλευρών, διαφορετικά το πρόβλημα μένει». Σημειώνει δε πόσο δύσκολο είναι αυτό αφού όπως λέει «ζούμε σε μια περιοχή όπου όταν ασκείς κριτική στον γείτονά σου, όταν είσαι αρνητικός απέναντι στον γείτονά σου κερδίζεις πόντους. Πρέπει να το αλλάξουμε αυτό σταδιακά».

Για τις προθέσεις του λαού της Βόρειας Μακεδονίας

Δεν θεωρεί ότι ο λαός της Βόρειας Μακεδονίας θέλει να ρισκάρει τη Συμφωνία .

Χαρακτηρίζει το εκλογικό αποτέλεσμα ένα αποτέλεσμα με «αρκετά περίπλοκη ανατομία». «Έχει πολλούς  λόγους, αλλά δεν είναι στην πραγματικότητα η Συμφωνία των Πρεσπών, διότι στις εκλογές, αμέσως μετά τη Συμφωνία, καταφέραμε να συνεχίσουμε με αυτή την πολιτική. Θέλω να πω ότι οι πολίτες στη Βόρεια Μακεδονία, δεν βλέπουν ως απειλή την Ελλάδα. Έγινε μια δημοσκόπηση, μια περιφερειακή δημοσκόπηση. Βλέπουν απειλή από τη Βουλγαρία. Και αυτό σημαίνει ότι αυτό το ζήτημα δεν έχει λυθεί. Όμως η Συμφωνία των Πρεσπών, με όλες τις ατέλειές της, τα προβλήματα με την εφαρμογή της, ηρεμεί την κατάσταση. Κάνει το πρόβλημα, λιγότερο πρόβλημα και θα είναι εξαιρετικά απερίσκεπτο, για να μην πω ανόητο, να διαλύσουμε κάτι που καταφέραμε να χτίσουμε μετά από τόσα χρόνια. Είναι τόσο εύκολο να καταστρέφεις. Είναι τόσο δύσκολο να χτίζεις».

Για το τι πρέπει να κάνει η νέα κυβέρνηση

Υπενθυμίζει ότι η νέα κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας δεν λέει ότι θα ακυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αναγνωρίζει ότι υπάρχουν ζητήματα και βλέπει δύο επιλογές, όπως λέει.

«Μπορούμε να επιστρέψουμε στο παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών και να βρούμε στοιχεία και λεπτομέρειες, να λέμε εσείς δεν κάνατε αυτό, εσείς αποτύχατε να κάνετε εκείνο. Ή μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα, να δούμε τη μεγάλη εικόνα και να πούμε, ας το πάμε σε άλλο επίπεδο» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Για να προσθέσει πως «το πρόβλημα έχει λυθεί. Τι έχουμε μπροστά μας; Μια νέα σχέση φιλίας. Ας επενδύσουμε στο να έχουμε εκπαιδευτικά προγράμματα μαζί. Πολιτιστικά. Όχι μόνο χρήματα και οικονομία. Ας κάνουμε πράγματα προχωρώντας μαζί. Αν το κάνουμε αυτό, οι δυστυχισμένοι άνθρωποι θα γίνουν ευτυχισμένοι, επειδή είναι τόσο επικεντρωμένοι στις παλιές αφηγήσεις. Είναι όλοι τους μούμιες. Νοσταλγούν την αντιπαράθεση».

Νομίζω ότι η κυβέρνηση, ίσως, μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα του πρωθυπουργού Μητσοτάκη… να πουν δεν ήμασταν υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αλλά έγινε. Ίσως θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει καλύτερη δουλειά. Και τώρα πρέπει να την εφαρμόσουμε.

Για το σενάριο κατάρρευσης της συμφωνίας

Ο Ντιμιτρόφ δεν θέλει να μπει στο σενάριο ενδεχόμενης κατάρρευσης της Συμφωνίας των Πρεσπών και τις συνέπειες που θα μπορούσε να έχει.

«Πραγματικά ελπίζω και πιστεύω ότι είμαστε καλύτεροι από αυτό. Νομίζω ότι θα πρέπει να προστατεύσουμε αυτό που έχουμε επιτύχει. Νομίζω ότι η κυβέρνηση, ίσως, μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα του πρωθυπουργού Μητσοτάκη. (σ.σ. να πουν) δεν ήμασταν υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αλλά έγινε. Ίσως θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει καλύτερη δουλειά. Και τώρα πρέπει να την εφαρμόσουμε. Και στη συνέχεια και οι δύο πρωτεύουσες, και τα δύο έθνη νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα».

Παρομοιάζει την συμφωνία με μία μεγάλη κατασκευή. «Υπάρχει, μια μεγάλη κατασκευή, ένα σπίτι, μια γέφυρα, και απλά την ανέχεστε. Λέτε ότι δεν σας αρέσει. Την ανέχεστε αλλά δεν κάνετε τις επισκευές. Δεν κάνετε τη συντήρηση. Είναι επικίνδυνο. Πρέπει να επενδύσουμε λίγη ενέργεια σε αυτό, και θα είναι σπουδαίο για εμάς. Θα είναι σπουδαίο για την περιοχή. Και θα δείξουμε στην υπόλοιπη Ευρώπη πώς μπορούμε και εμείς από τα Βαλκάνια να είμαστε όταν το θέλουμε» αναφέρει.

…υπήρξε μια λύση στα Βαλκάνια. Και η ΕΕ αντί να την αγκαλιάσει και να αποφασίσει ότι οι ενταξιακές συνομιλίες πρέπει να ανοίξουν για τη χώρα μου, τη Βόρεια Μακεδονία, κάτι που ήταν μέρος του πλαισίου, δεν το έκανε…

Για τις ευθύνες της ΕΕ

Δείχνοντας τις ευθύνες της ΕΕ, ο Ντιμιτρόφ είναι σαφής.

Η ΕΕ «πολύ συχνά λέει ότι εσείς στα Βαλκάνια μόνο πολεμάτε και ποτέ, δεν λύνετε προβλήματα. Και τελικά, υπήρξε μια λύση στα Βαλκάνια. Και αντί να την αγκαλιάσει, όχι μόνο με δηλώσεις αλλά και με πράξεις, και να αποφασίσει ότι οι ενταξιακές συνομιλίες πρέπει να ανοίξουν για τη χώρα μου, τη Βόρεια Μακεδονία, κάτι που ήταν μέρος του πλαισίου, δεν το έκανε» όπως λέει.

Τονίζει δε ότι οι υποσχέσεις που δεν τηρούνται στέλνουν λάθος μήνυμα «σε όλη την περιοχή, προς το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία: «Κοιτάξτε τι θα κάνουν. Αν λύσουμε ένα δύσκολο πρόβλημα, θα μας απογοητεύσουν». Πρέπει λοιπόν να είμαστε υπεύθυνοι. Πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον. Και νομίζω ότι έχουμε κάθε νόμιμο δικαίωμα να ζητάμε από την ΕΕ να είναι επίσης υπεύθυνη και να τηρήσει αυτές τις υποσχέσεις της».

Για την κατάσταση στα Βαλκάνια

«Δεν είμαστε σε καλή κατάσταση» παραδέχεται.

«Όταν γίναμε υποψήφια χώρα αμέσως μετά την Κροατία, υπήρχε ελπίδα και ενθουσιασμός. Αυτό που έκανε η Ελλάδα όταν έπαιξε τεράστιο ρόλο στην υπόσχεση της Θεσσαλονίκης του 2003. Το 2003 ήταν 21 χρόνια πριν. Ήμουν νέος. 21 χρόνια μετά τι έχουμε να δείξουμε ως επιτυχία στους ανθρώπους; Δηλαδή για τους ανθρώπους στην περιοχή, είναι πιο εύκολο να γίνουν ατομικά Ευρωπαίοι μετακομίζοντας στην Ιταλία ή στη Γερμανία ή σε άλλη χώρα, παρά να περιμένουν και να παλέψουν για να γίνουν οι δικές τους χώρες μέλη της ΕΕ. Έτσι, νομίζω ότι θα χάσουμε την περιοχή αν δεν δράσουμε από κοινού» σημειώνει.

Θεωρεί ότι η Ελλάδα μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο και μέσα από την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ να ισχυροποιήσει το ρόλο και τη φωνή της.

«Ξέρετε, ήρθε η ώρα να συμπεριφερθούμε σωστά. Ρώτησα κάποτε την Νορβηγό υπουργό, πότε ήταν η τελευταία διμερής διαμάχη στην περιοχή σας; Και έπρεπε να σταματήσει και να σκεφτεί, είπε, πριν από 120 χρόνια περίπου. Νομίζω ότι στον 21ο αιώνα είναι το 2024, μπορούμε πραγματικά να το ανατρέψουμε αυτό και να δείξουμε στους υπόλοιπους Ευρωπαίους πώς μπορούμε να είμαστε όταν θέλουμε να είμαστε στα Βαλκάνια. Και η Ελλάδα μπορεί να μας οδηγήσει σε αυτή την προσπάθεια», αναφέρει.

Στιγμιότυπο απο την συνέντευξη του κ. Ντιμιτρόφ στο in

Για την ανάγκη σταθερότητας

Για τη σταθερότητα στην περιοχή εν μέσω δύο πολέμων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή

«Ξέρετε, τα Βαλκάνια είναι σαν να βρίσκονται σε κενό αέρος τώρα. Περιβάλλονται από κράτη μέλη, δεν είναι μέσα. Η υπόσχεση της Ευρώπης ότι τα σύνορα δεν θα έχουν τόση σημασία γιατί θα είμαστε όλοι μέλη αυτής της Ένωσης, η οικονομική ευημερία θα έρθει, αυτό έχει μπει σε αναμονή με έναν τρόπο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν παράλληλα και εναλλακτικά αφηγήματα. Κάποιοι σκέφτονται για αλλαγές συνόρων. Οπότε είναι πραγματικά καιρός να λύσουμε προβλήματα και να μην ανοίξουμε ξανά ήδη λυμένα ζητήματα όπως είναι η Συμφωνία των Πρεσπών. Αλλά γι’ αυτό χρειάζεται  οι υποσχέσεις της ΕΕ να είναι πιο ρεαλιστικές» σημειώνει.

Υπογραμμίζει το σκεπτικισμό που έχει αναπτυχθεί στην περιοχή όσον αφορά τις διαθέσεις της ΕΕ για διεύρυνση και δηλώνει την ανάγκη για ελπίδα, μέσα από λύσεις στα εναπομείναντα ζητήματα και οικοδόμηση μίας καλύτερης ζωής για όλους.

Μήνυμα με τρεις ελληνικές λέξεις

Κλείνοντας ο Νιμιτρόφ στέλνει το δικό του μήνυμα βασιζόμενος σε τρεις ελληνικές λέξεις που γνωρίζει. Όπως λέει «ξεκινάει με το «όραμα». Και μετά αν δουλέψεις σκληρά, ίσως υπάρξει μια «λύση» και μετά μόλις γίνει αυτό – αυτή είναι η αγαπημένη μου λέξη – μπορείς να απολαύσεις τη «γαλήνη».  Και νόμιζα ότι φτάσαμε εκεί. Όχι ακόμα. Αλλά θα φτάσουμε».