Εξαήμερη εργασία: Εργασιακός «χειμώνας» μέσα στο καλοκαίρι – Τι φέρνει για τους εργαζόμενους

Πρεμιέρα είχαμε την 1η Ιουλίου για το μνημονιακής εμπνεύσεως μέτρο που γκρεμίζει το στερεότυπο των «τεμπέληδων Ελλήνων». Τη στιγμή που σε πολλές χώρες της Ευρώπης έχει εφαρμοστεί, έστω και πιλοτικά, η τετραήμερη εργασία χωρίς να μειώνεται ο μισθός του εργαζόμενου, στην Ελλάδα τέθηκε σε εφαρμογή ο εργασιακός νόμος Γεωργιάδη (εξαήμερη εργασία) που ψηφίστηκε πέρυσι το φθινόπωρο, «πακέτο» με την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας στην βιομηχανία.

Το μέτρο αφορά το δικαίωμα που θα έχει εφεξής ο εργοδότης να επιβάλει μονομερώς εργασία έξι ημερών την εβδομάδα. Το καθεστώς της εξαήμερης εργασίας – σύμφωνα με το νόμο 5053/23 – αφορά επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας οι οποίες εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Δεν θα αφορά δημόσιο τομέα και τράπεζες, ενώ εξαιρούνται της ρύθμισης ο τουρισμός και ο επισιτισμός.

Δεν εξαιρούνται ρητά από την εξαήμερη εργασία οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε Ο.Τ.Α, Δ.Ο.Υ., Δ.Ε.Η., Ε.Υ.Δ.Α.Π και σε άλλες επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα

Δεν εξαιρούνται ρητά από το καθεστώς οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε Ο.Τ.Α, Δ.Ο.Υ., Δ.Ε.Η., Ε.Υ.Δ.Α.Π και σε άλλες επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα που σχετίζονται με εργασίες που εξυπηρετούν το κοινό.

Σε εφαρμογή ο εργασιακός νόμος Γεωργιάδη που ψηφίστηκε πέρυσι το φθινόπωρο

Η ανάγκη για χρήση υπερωριών περιορίζεται δραστικά

Οι εργαζόμενοι θα αμείβονται επιπλέον για την έκτη ημέρα µε το 40% του ημερομισθίου και το 115% αν είναι αργία, ενώ θα δικαιούνται επιπλέον ένα ρεπό εντός της ερχόμενης εβδομάδας.

Ο νόμος με τη ρύθμιση αυτή επιχειρεί να εξυπηρετήσει τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με πρόγραμμα εναλλασσόμενων βαρδιών 24 ώρες την ημέρα και επτά ημέρες την εβδομάδα, και οι οποίες δεν βρίσκουν νέο εξειδικευμένο προσωπικό με συνέπεια να αδυνατούν να οργανώσουν σωστά τις βάρδιες.

Πρακτικά με τον νέο νόμο η ανάγκη για χρήση υπερωριών περιορίζεται δραστικά, καθώς οι επιχειρήσεις θα μπορούν αντί υπερωριών να απασχολούν το προσωπικό μία επιπλέον ημέρα καταβάλλοντας αυξημένο ημερομίσθιο με το νομοθέτη να προβλέπει πως η 6η μέρα εργασίας θα έχει 8ωρο χωρίς υπερεργασία και χωρίς υπερωρίες.

Το νέο σύστημα προβλέπει επίσης πως ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας ανά 4μηνο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 48ωρο που ορίζεται από τη νομοθεσία.

«Μπάζει νερά» ο έλεγχος εφαρμογής της νομοθεσίας

Το υπουργείο Εργασίας που δέχεται σφοδρά πυρά από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα συνδικαλιστικά σωματεία επικαλείται ως… «εγγύηση» για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας την εφαρμογή το μέτρου της ψηφιακής κάρτας. Όπως ισχυρίζεται εκεί θα καταγράφονται επακριβώς οι χρόνοι εργασίας έτσι ώστε να μην υπάρχουν παραβιάσεις.

Έχει όμως στέρεη βάση η «εγγύηση» αυτή. 

Δεδομένο ότι οι διατάξεις για την εξαήμερη εργασία έχουν μπει σε εφαρμογή ενώ οι υποδομές ψηφιακών καρτών βρίσκονται πολλές φορές σε κατάσταση… προσεχώς όλα είναι στον «αέρα». Επίσης, τα συνδικάτα έχουν κάνει πολλές καταγγελίες για τους δεκάδες τρόπους με τους οποίους «παρακάμπτεται» η ψηφιακή κάρτα.

Η Ελλάδα έχει την «τιμητική» σε κορυφαία διεθνή ΜΜΕ

Το μοντέλο της εξαήμερης εργασίας θεωρητικά θα αποφέρει μεγαλύτερους μισθούς στους εργαζομένους με την Handelsblatt να επισημαίνει ότι πολλές ώρες εργασίας «δεν φέρνουν πολλά έσοδα» παραθέτοντας στοιχεία για το μέσο μικτό μισθό που πέρυσι στην Ελλάδα ήταν 1.251 ευρώ με το 31% των απασχολούμενων να βγάζει ακόμη και λιγότερα από 800 ευρώ μικτά.

«Το χαμηλό μέσο εισόδημα αποτελεί μία ακόμη επίπτωση της κρίσης» σχολιάζει η εφημερίδα και όπως μεταδίδει η Deutsche Welle «[…] προκειμένου να τα βγάλουν πέρα, πολλοί Έλληνες κάνουν και δεύτερη δουλειά – και πολύ συχνά αμείβονται μαύρα» ισχυριζόμενη πως «αυτά τα φαινόμενα είναι που θέλει να αντιμετωπίσει τώρα η κυβέρνηση με τη εξαήμερη εργασία».

Προκειμένου να τα βγάλουν πέρα πολλοί Έλληνες κάνουν και δεύτερη δουλειά

Ο Guardian χαρακτηρίζει «φιλοεπιχειρηματική» την κυβέρνηση και λέει ότι πρόκειται για ένα «ανορθόδοξο βήμα» που έχει ως στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας.

«Το μέτρο, που καταδικάστηκε ως “βάρβαρο” από τα συνδικάτα, τέθηκε σε ισχύ από τη Δευτέρα» σημειώνει η βρετανική εφημερίδα δηλώνοντας πως «δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Βρετανίας, έχουν πειραματιστεί με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, με συντριπτικά θετικά αποτελέσματα όπως βελτιωμένη παραγωγικότητα, υψηλό ηθικό και ομαδική κουλτούρα».

Στα «κάγκελα» κόμματα της αντιπολίτευσης – Αντιδρά η ΓΣΕΕ

Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για «επιστροφή στις εργασιακές συνθήκες του 19ου αιώνα», που αποτελεί «ντροπή για τη χώρα» και δεσμεύεται για την «κατάργηση όλου του αντεργατικού πλέγματος που έχει επιβάλει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας».  Ο πρόεδρος της ΚΟ της Νέας Αριστεράς σημειώνει ότι «η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η κυβέρνηση της Δεξιάς, είναι η κυβέρνηση των ελίτ και της εργοδοσίας και έφερε ένα νόμο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους. «Όχι στην εξαήμερη εργασία», αναφέρει και ζητά «να ανοίξει τώρα η συζήτηση -όπως γίνεται πλέον σε όλη την Ευρώπη- για τετραήμερη εργασία με ταυτόχρονη αύξηση των μισθών».

Στο μεταξύ, ο Τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Γιώργος Γαβρήλος, ενημερώνει πως το κόμμα της Κουμουνδούρου «καταθέτει Επίκαιρη Επερώτηση για την απορρύθμιση της εργασίας από τη Ν.Δ., καθώς «ρυθμίσεις όπως νομιμοποίηση απλήρωτων υπερωριών, κατάργηση 5νθημέρου, επιβολή 10ωρης ή και 13ωρης/24ωρο απασχόλησης, επέκταση 6ημερης ή και 7ημερης εργασίας, κατάργηση αιτιολόγησης κατά την απόλυση, νομιμοποίηση όλων των »λευκών συμβάσεων», συμβάσεις μηδενικών ωρών με εργαζόμενους 24/7, υποβάθμιση του ΣΕΠΕ, αποδυνάμωση των ΣΣΕ και ποινικοποίηση συνδικαλιστικής δράσης, έχουν δημιουργήσει ένα άναρχο, αυθαίρετο και αρνητικό σκηνικό για τον σημερινό εργαζόμενο».

Σφοδρά πυρά κατά της κυβέρνησης και της Νίκης Κεραμέως που ανέλαβε το σχετικό χαρτοφυλάκιο εξαπολύει ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ Νίκος Φωτόπουλος.

Μεταξύ άλλων χαρακτηρίζει την κυβέρνηση «ως την πιο βάρβαρη, την πιο αντεργατική, την πιο αντιλαϊκή κυβέρνηση που πέρασε ποτέ από τον τόπο, που όχι μόνο αντιμετωπίζει τον κόσμο της εργασίας ως άψυχα αντικείμενα και περισσευούμενους, αλλά από πάνω έχει και το απύθμενο θράσος να επιχειρεί να μας πείσει ότι όλα όσα έχει κάνει, κατ’ εντολή του ΣΕΒ και της μεγαλοεργοδοσίας, είναι για το καλό μας».

Μεγάλες αντιδράσεις για το 48ωρο

Συσσώρευση κούρασης, χαμηλή αποδοτικότητα και η εναλλακτική της 4ημερης εργασίας

Σύντομα θα έχουμε χειροπιαστά στοιχεία για την εφαρμογή του μέτρου όμως η ανησυχία για αρνητικές επιπτώσεις, πρώτα και κύρια στην ασφάλεια και στην υγεία των εργαζομένων αποτυπώνεται ήδη σε αρκετές έρευνες που θέλουν οι περισσότερες ημέρες εργασίας να έχουν ως αποτέλεσμα συσσώρευση κούρασης και χαμηλή αποδοτικότητα.

Πιλοτικές μελέτες σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Νότια Αφρική δείχνουν ότι λιγότερη εργασία μπορεί να βοηθήσει τους εργαζόμενους να μειώσουν την εξάντληση, να διαχειριστούν το άγχος, να κοιμούνται περισσότερο και να ασκούνται, να περνούν επιπλέον ποιοτικό χρόνο με τους αγαπημένους τους και να αισθάνονται πιο ευτυχισμένοι και υγιείς. Οι εργοδότες βλέπουν επίσης προνόμια, συμπεριλαμβανομένων χαμηλότερων ποσοστών κύκλου εργασιών και απουσιών. Η μελέτη στην Ισπανία βρήκε ακόμη και μείωση εκπομπών καυσαερίων λόγω λιγότερων μετακινήσεων.

Δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Βρετανίας, έχουν πειραματιστεί με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, με συντριπτικά θετικά αποτελέσματα: Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν σε μια δοκιμή έξι μηνών στη Βρετανία δήλωσαν ότι η 4ήμερη εργασία είχε ευεργετικά αποτελέσματα, όπως βελτιωμένη παραγωγικότητα, υψηλό ηθικό και ομαδική κουλτούρα.

Παρόλο που καμία χώρα δεν έχει υιοθετήσει ευρέως το νέο εργασιακό καθεστώς, ορισμένες πειραματίζονται με ένα τέτοιο πρόγραμμα ή έχουν πολιτικές που επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ζητούν μικρότερο ωράριο.

Η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας έχει υιοθετηθεί ευρέως ή δοκιμάζεται στη Νότια Αφρική, το Βέλγιο την Ισλανδία και την Ιαπωνία.

Δεκάδες χώρες έχουν πειραματιστεί με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας

Ψηφιακή κάρτα στην βιομηχανία και μια ώρα εργασίας… «δώρο»

Το σταδιακό τέλος του πενθημέρου δεν είναι η μοναδική παρέμβαση που συντελείται στο εργασιακό τοπίο με το υπουργείο Εργασίας να υιοθετεί και το 9ωρο στη βιομηχανία και μάλιστα η έξτρα ώρα θα είναι απλήρωτη για τους εργαζόμενους. Πρόκειται για εγκύκλιο που υπογράφει η γενική γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων, Άννα Στρατινάκη λίγες μόλις μέρες μετά την ανάληψη καθηκόντων από τη Νίκη Κεραμέως.

Αξιοποιώντας κοινοτικές οδηγίες περί ενεργού και μη ενεργού χρόνου, αλλά κυρίως επικαλούμενη Προεδρικό Διάταγμα του 1932, η γενική γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων, με ερμηνευτική εγκύκλιο που εξέδωσε εξαιρεί μία ώρα από τον χρόνο εργασίας του βιομηχανικού εργάτη ή υπαλλήλου και τη δωρίζει ως απλήρωτη εργασία στους επιχειρηματίες βιομηχάνους.

«Η βιομηχανία είναι ένας κλάδος οικονομικής δραστηριότητας, στον οποίο ενδέχεται να απαιτείται χρόνος προετοιμασίας των εργαζομένων, πριν την ανάληψη υπηρεσίας και μετά την λήξη της.

Στην περίπτωση που ισχύει κάτι τέτοιο, ο χρόνος αυτός, ο οποίος δεν δύναται να υπερβαίνει τα 30’ λεπτά προ της έναρξης και τα 30’ λεπτά μετά τη λήξη της εργασίας (εκτός αν απαιτείται μεγαλύτερος χρόνος προετοιμασίας που δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους και μπορεί να αποδειχτεί κατά την ελεγκτική διαδικασία), δεν αποτελεί χρόνο εργασίας και συνεπώς η σήμανση της ψηφιακής κάρτας για την εν λόγω κατηγορία εργαζομένων θα πρέπει να λαμβάνει χώρα:

– Κατά την έναρξη της εργασίας, μετά το πέρας της ολοκλήρωσης του χρόνου προετοιμασίας για ανάληψη υπηρεσίας και

– Κατά την λήξη της εργασίας, πριν την έναρξη του χρόνου προετοιμασίας για αποχώρηση» αναφέρει μεταξύ άλλων η εγκύκλιος δικαιώνοντας το νέο εκλεγέντα πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων, Σπύρο Θεοδωρόπουλο, ο οποίος σε πρόσφατη συνέντευξη του στην «Καθημερινή» είχε θέσει ως ζητούμενο την εξασφάλιση μεγαλύτερης ευελιξίας στην εργασία.

Το καθεστώς της εξαήμερης εργασίας αφορά επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας

Η ΓΣΕΕ

Την άμεση απόσυρση της «ερμηνευτικής» εγκυκλίου για την κάρτα εργασίας και την 6η ημέρα εργασία, μέχρι την έκδοση των απαιτούμενων Υπουργικών Αποφάσεων, αφού προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με τη νέα ηγεσία του Υπουργείου και τους εκπροσώπους των εργαζομένων και των εργοδοτικών οργανώσεων, απαιτεί η ΓΣΕΕ.