Γιατί οι γυναίκες της βικτωριανής εποχής έβαφαν γαλάζιες τις φλέβες τους;

Ενώ σήμερα η ενασχόληση με τις φλέβες μπορεί να περιορίζεται στον χώρο των νοσοκομείων, κάποτε ήταν μόδα. Η ομορφιά μετριόταν από την ωχρότητα – και ένας τρόπος για να τονίσεις πόσο χλωμή ήσουν ήταν να τοποθετήσεις γαλάζιο χρώμα ( όλες οι αποχρώσεις του μπλε ήταν καλοδεχούμενες) στις φλέβες σου.

Η πρακτική της ζωγραφικής των φλεβών έχει καταγραφεί ήδη από την Αρχαία Αίγυπτο και τη Ρώμη, αλλά έγινε ευρέως γνωστή τον 17ο αιώνα στις ανώτερες τάξεις της Γαλλίας και της Αγγλίας.

«Ήταν πιο διαδεδομένη στη γαλλική αυλή, καθώς οι Άγγλοι ήταν πιο συντηρητικοί στο θέμα του βαψίματος», εξηγεί στο περιοδικό Dazed και στην αρθρογράφο Tiarna Meehan, η ιστορικός με ειδίκευση σε θέματα ομορφιάς, Gabriela Hernandez.

Μέχρι τη βικτωριανή εποχή, η πρακτική είχε υιοθετηθεί ευρέως, με συνταγές για μπλε πάστες να εμφανίζονται μέχρι και το 1915, σύμφωνα με την ιστορικό Louise Young.

«Οι φλέβες έκαναν το δέρμα να φαίνεται πιο λεπτό»

Τα βικτωριανά ιδεώδη ομορφιάς, που είχαν τις ρίζες τους στις ρατσιστικές και ταξικές ιδεολογίες της εποχής, ευνοούσαν το χλωμό, σχεδόν ημιδιαφανές δέρμα, γνωστό ως αλαβάστρινο. Οι γυναίκες έφταναν στα άκρα για να επιτύχουν αυτή τη χλωμή όψη, βάφοντας τα πρόσωπά τους με βάσεις και πούδρες με βάση τον μόλυβδο και τρώγοντας ακόμη και αρσενικό για να φωτίσουν την επιδερμίδα τους. (Το ασπρισμένο πρόσωπο κάλυπτε επίσης βολικά τις ατέλειες από ακμή, ευλογιά ή σύφιλη).

Το να έχουν εμφανείς φλέβες συνέβαλε σε αυτή την εμφάνιση. «Οι φλέβες έκαναν το δέρμα να φαίνεται πιο λεπτό και ημιδιαφανές, κάνοντας τις λευκές πάστες να φαίνονται πιο αυθεντικές – ή τουλάχιστον έτσι πίστευαν», λέει η Young.

Αυτή η λατρεία για τις φλέβες διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, όπου θεωρούνταν ως απαραίτητα περάσματα μέσω των οποίων ρέουν οι ζωτικές δυνάμεις του σώματος

Για εκείνους τους ανθρώπους των οποίων οι φλέβες δεν ξεπρόβαλλαν – ή ήταν πολύ καλυμμένες με μακιγιάζ για να φαίνονται – οι φλέβες μπορούσαν να βαφτούν με μια μπλε πάστα που παρασκευαζόταν από ένα μείγμα ανθρακικού ασβεστίου, αραβικού κόμμεος και μπλε της Πρωσίας, εξηγεί η make-up artist Erin Parsons, η οποία αναδημιούργησε μια συνταγή για μια σειρά με vintage μακιγιάζ.

Χρησιμοποιούσαν επίσης καλλυντικά μολύβια με βάση το λάδι, τα οποία κατασκευάστηκαν από μάρκες όπως η Guerlain στα τέλη του 19ου αιώνα. «Αυτά ήταν συνήθως χάρτινα περιτυλιγμένα sticks χρώματος από λίπη και χρωστικές ουσίες, με κεριά για να γίνουν πιο σκληρά», λέει η Hernandez.

«Το χρώμα σχεδιάζονταν στο δέρμα και αναμειγνύονταν με τα δάχτυλα και πινέλα».

No-make-up make-up

Πολλά από αυτά έπρεπε να γίνουν κρυφά, καθώς το 1800 η χρήση του μακιγιάζ δεν ήταν αποδεκτή από τους άνδρες, οι οποίοι το συνέδεαν με τις πόρνες και τις ηθοποιούς. «Το μακιγιάζ εκείνη την εποχή ήταν κατακριτέο, οπότε οι γυναίκες έκαναν μεγάλη προσπάθεια να φαίνονται σαν να μην το φορούσαν», εξηγεί η Young.

Το μαυρισμένο δέρμα ήρθε στη μόδα μετά τη βιομηχανική επανάσταση, όταν η εξαντλητική, σωματική εργασία κάλπαζε μέσα στα εργοστάσια και τις αποθήκες, ενώ οι πλούσιοι, μετακόμιζαν σε περιοχές με ήλιο, όπως η Γαλλική Ριβιέρα

Αν όμως γινόταν αρκετά διακριτικά, η σχεδίαση των φλεβών μπορούσε στην πραγματικότητα να αποκρύψει το γεγονός ότι φορούσαν μακιγιάζ, καθώς δημιουργούσε την ψευδαίσθηση της φυσικότητας λέει η η Parsons, η οποία το συγκρίνει με τη σημερινή πρακτική της προσθήκης ψεύτικων φακίδων πάνω από το foundation για να δημιουργηθεί ένα no-make-up make-up look.

«Με την προσθήκη των φακίδων δημιουργείται αυτή η αίσθηση φυσικότητας στο δέρμα. Έχετε βάλει foundation, concealer και πούδρα, αλλά όταν προσθέτετε φακίδες φαίνεται σαν να μην φοράετε τίποτα. Πιθανόν να μην φαίνεται πάντα ρεαλιστικό και φαντάζομαι ότι η ίδια αίσθηση υπήρχε και με τη ζωγραφική των φλεβών».

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας οι αρχαίοι πολιτισμοί στη Ρώμη έδιναν στις φλέβες πνευματικές και αναζωογονητικές ιδιότητες. Αυτή η λατρεία για τις φλέβες διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, όπου θεωρούνταν ως απαραίτητα περάσματα μέσω των οποίων ρέουν οι ζωτικές δυνάμεις του σώματος. Εκτός του δυτικού κόσμου, οι πολίτες της Αρχαίας Αιγύπτου διέγραφαν τις φλέβες τους με μπλε χρώμα από πυριτικό ασβέστιο χαλκού, γνωστό ως αιγυπτιακό μπλε. Αυτή η εφαρμογή του μπλε δεν ήταν μια προσπάθεια να φαίνονται πιο λευκές, αλλά αντίθετα μια εκτίμηση του χρώματος.

@erinparsonsmakeup Drawing on Veins started in Ancient Egypt and continued till the Victorian Era #ancientmakeup #vintagemakeup #victorian #ancientegypt #recipe ♬ Lacrimosa – Vienna Mozart Orchestra

Φεμινιστικό κίνημα & μακιγιάζ

Η πρακτική του χρωματισμού των φλεβών εξασθένησε στις αρχές του 20ού αιώνα και τα ηνία πήρε το μαύρισμα.

Το μαυρισμένο δέρμα ήρθε στη μόδα μετά τη βιομηχανική επανάσταση, όταν η εξαντλητική, σωματική εργασία κάλπαζε μέσα στα εργοστάσια και τις αποθήκες, ενώ οι πλούσιοι, μετακόμιζαν σε περιοχές με ήλιο, όπως η Γαλλική Ριβιέρα: γι’ αυτούς, το μαύρισμα ήταν φυσικό επακόλουθο των ημερών χαλάρωσης.

Κανείς δεν ενσάρκωσε αυτό το προνόμιο καλύτερα από την Coco Chanel, η οποία θεωρείται ότι έφερε την αισθητική του μαυρίσματος στις μάζες, αφού κυκλοφόρησαν φωτογραφίες της που την απεικόνιζαν φρέσκια από μια κρουαζιέρα στη Μεσόγειο τη δεκαετία του 1920. «Θα μπορούσατε να την περιγράψετε ως μια από τις πρώτες επιρροές» είχε αναφέρει στην Washington Post, η Susan Stewart, συγγραφέας του βιβλίου «Painted Faces: A Colourful History of Cosmetics».

Πρακτικά μιλώντας, οι λευκές πάστες που χρησιμοποιούνταν (πριν οι πλούσιοι κάνουν το μαύρισμα cool) τότε ήταν επίσης εξαιρετικά επικίνδυνες. Παρά το γεγονός ότι ο μόλυβδος είχε αναγνωριστεί ως δηλητήριο από το 1631, παρέμεινε στα προϊόντα ομορφιάς μέχρι που η στροφή της βικτοριανής εποχής προς τη «φυσική» ομορφιά τον εξαφάνισε σταδιακά. Κινήματα όπως η Νέα Γυναίκα και οι Σουφραζέτες άλλαξαν την αντίληψη περί ωχρότητας καθώς η εύθραυστη εμφάνιση των γυναικών έχασε την ελκυστικότητά της και υιοθετήθηκε μια πιο αθλητική αισθητική.

*Με πληροφορίες από: Dazed & Washington Post | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς