Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με την ετρουσκική γλώσσα (Μέρος Β’)

Τούτων δοθέντων, το θέμα των επαφών της ελληνικής με την ετρουσκική διερευνάται από την πλειονότητα των σύγχρονων μελετητών μόνο υπό το πρίσμα της σχέσης δύο γλωσσών που ουδεμία γενετική συγγένεια έχουν. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, τίθεται εν πρώτοις το ερώτημα πότε μπορεί να τοποθετηθεί με ασφάλεια η έναρξη των ελληνο-ετρουσκικών επαφών. Ένα καθ’ όλα εύλογο σημείο αναφοράς αποτελεί η εγκατάσταση Ελλήνων (από την Εύβοια) στις Πιθηκούσες της Μεγάλης Ελλάδας (η νήσος Ίσκια στο βόρειο άκρο του κόλπου της Νεάπολης) στο α’ μισό του 8ου αιώνα π.Χ και η επακολουθήσασα ελληνική αποικιστική εξάπλωση στην ενδοχώρα της Καμπανίας.

Η πρώτη αυτή –κατά τα φαινόμενα– μόνιμη εγκατάσταση Ελλήνων στη Δύση υπήρξε γεγονός καθοριστικής σημασίας, επειδή αποτέλεσε αφενός μεν την αφετηρία για τη δημιουργία της περίφημης Μεγάλης Ελλάδας στη νότια Ιταλία και τη Σικελία, αφετέρου δε τη γέφυρα για τη γνωριμία των γηγενών πληθυσμών της ιταλικής χερσονήσου με τον ανώτερο ελληνικό πολιτισμό και το ελληνικό αλφάβητο (στις Πιθηκούσες, υπενθυμίζουμε, εντοπίστηκε η παλαιότερη από τις ευρεθείσες σε ελληνικές αποικίες επιγραφή, το κείμενο που είναι χαραγμένο στο «κύπελλο ή ποτήρι του Νέστορος» και ανάγεται στο β’ μισό του 8ου αιώνα π.Χ., δηλαδή στην προ των Αρχαϊκών Χρόνων περίοδο).

Ασφαλώς, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είχαν προηγηθεί επαφές των Ελλήνων με τους Ετρούσκους και νωρίτερα, πριν ιδρύσουν οι τολμηροί ευβοείς θαλασσοπόροι την αποικία (ή εμπορικό σταθμό) των Πιθηκουσών και περάσουν ακολούθως στην απέναντι ηπειρωτική ακτή, όπου έμελλε να ιδρύσουν την Κύμη. Όμως, δεν είμαστε σε θέση να διακρίνουμε κατά πόσο ένα δάνειο της ετρουσκικής από την ελληνική προέρχεται από την προαποικιακή περίοδο –κάτι πάντως που φαντάζει μάλλον απίθανο– ή είναι γέννημα των καθαυτό Ιστορικών Χρόνων.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, χάρτης όπου απεικονίζονται οι Πιθηκούσες της Μεγάλης Ελλάδας (η νήσος Ίσκια στο βόρειο άκρο του κόλπου της Νεάπολης).

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με την ετρουσκική γλώσσα (Μέρος Α’)