Hugh Howey: «Μπορούμε να είμαστε μισό πρόβατο μισό σκύλος, μπορούμε να ζούμε κάτω από το νερό ή στο διάστημα»

Μια Παρασκευή του Ιουνίου, κατευθυνθήκαμε από τα νότια προάστια προς το κέντρο της Αθήνας, ώστε να συναντήσουμε τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας, Hugh Howey. Η κίνηση ήταν αφόρητη, αλλά ακόμη πιο αποπνυκτική ήταν η ζέστη. Έπειτα από μια ώρα, φτάσαμε στο ξενοδοχείο του κύριου Howey κάπου ανάμεσα στην Ακρόπολη, την Ερμού και την Πλάκα.

Ο κύριος Howey από την Βόρεια Καρολίνα, κάποτε ήταν καπετάνιος, αλλά η μοίρα και ο έρωτας, τον κατεύθυναν προς τα βουνά μακριά από την θάλασσα. Τότε, ξεκίνησε το λογοτεχνικό του ταξίδι. Από παιδί ονειρευόταν να γίνει συγγραφέας, και διαβάζοντας έργα όπως το «I, Robot» του συγγραφέα Ισαάκ Ασίμωφ, ερωτεύτηκε την επιστημονική φαντασία, την οποία πλέον υπηρετεί πιστά.

«Όταν γράφεις για το μέλλον, όλα φαντάζουν αληθινά» μας λέει. Η βιβλιογραφία του (Σιλό, Φάρος 23, Μηχανική Μάθηση κ.α) ακροβατεί ανάμεσα στη νηφάλια επιστημονική φαντασία που ξεπήδησε από τη γοτθική νουβέλα «Φρανκενστάιν» και, τη δυστοπία που κάθε ημέρα κάνει και ένα βήμα προς το μέρος μας.

Ο Hugh Howey, του οποίου το όνειρο είναι να γυρίσει όλο τον κόσμο με ιστιοπλοϊκό -καθώς οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται ποτέ, πόσω μάλλον αυτή για τον ωκεανό- βρέθηκε στην Αθήνα και ένα μεσημέρι που η θερμοκρασία βρίσκονταν στα ύψη, συζητήσαμε μαζί του στην αυλή ενός μινιμαλιστικού χώρου με πολλά φυτά, για τις τεχνικές που χρησιµοποιούσαν οι ταξιδιώτες σε στεριά και θάλασσα για να βρουν τον δρόμο τους, τα πρόσωπα που του δίνουν έμπνευση, τα όνειρα του και το μετα – αποκαλυπτικό έργο του.

-Για πολλά χρόνια εργαζόσασταν ως καπετάνιος. Πως πήρατε την απόφαση να αφήσετε την θάλασσα και να εισχωρήσετε στον κόσμο της λογοτεχνίας, αρχικά ως βιβλιοπώλης και έπειτα ως συγγραφέας;

-Άφησα την ιστιοπλοΐα διότι ήμουν σε σχέση με μια γυναίκα η οποία έπρεπε να δουλέψει μακριά από τον ωκεανό, στα βουνά. Δεν ήθελα να είμαι μακριά της, ούτε μακριά από τον σκύλο μου. Οπότε αρχικά άφησα την θάλασσα όχι για να γράψω αλλά για την αγάπη. Όταν ήμουν στα βουνά, καταπιάστηκα με διάφορες δουλειές, αλλά από μικρό παιδί ήθελα να γίνω συγγραφέας.

-Όταν αρχίσατε να κυκλοφορείτε τα βιβλία σας, περιμένατε τόσο μεγάλη απήχηση;

Όχι, όταν γράφεις ένα βιβλίο πιστεύεις ότι ούτε ο αδερφός σου δεν θα το διαβάσει. Είναι μεγάλη δεύσμευση. Θα σου απαντήσει γιατι να το κάνω αυτό. Καλύτερα να πάω να δω μια ταινία ή να πάω θέατρο. Σοκαρίστηκα όταν άνθρωποι που δεν με ήξεραν άρχιζαν να διαβάζουν το βιβλίο μου. Ήμουν σε φάση: Ποιος εισαι εσυ; Δεν σε ξέρω. Η ιδέα πως εκατομμύρια άνθρωποι θα διαβάζουν τα βιβλία μου δεν μου είχε περάσει από το μυαλό.

-Τι σας γοήτευσε στην επιστημονική φαντασία ώστε να αποφασίσετε να καταπιαστείτε με το συγκεκριμένο είδος;

Όταν ήμουν παιδί, ερωτεύτηκα την επιστημονική φαντασία, διαβάζοντας έργα όπως το The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy,  Ender’s Game, I, Robot. Υπάρχουν εκατομμύρια πιθανότητες [στην επιστημονική φαντασία] ενώ άμα γράφεις για το σήμερα, είσαι περιορισμένος. Αλλά όταν γράφεις για το μέλλον, όλα φαντάζουν αληθινά. Μπορούμε να είμαστε μισό πρόβατο μισό σκύλος, μπορούμε να ζούμε κάτω από το νερό ή στο διάστημα. Οπότε οι αμέτρητες πιθανότητες ήταν κάτι πιο ενδιαφέρον να εξερευνήσω σαν συγγραφέας.

-To κοινωνικοπολιτκό τοπίο σας επηρεάζει όσον αφορά τη συγγραφή;

Φυσικά. Ξόδεψα πολύ χρόνο σκεπτόμενος τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει καλύτερα, πώς επαναλαμβάνεται η ιστορία, τι κάνει τους ανθρώπους να λειτουργούν με τον τρόπο που λειτουργούν. Το να το εξερευνώ αυτό μέσα από τους χαρακτήρες των βιβλίων μου είναι μια μορφή θεραπείας. Μερικές φορές δεν καταλαβαίνουμε τι σκεφτόμαστε πραγματικά μέχρι να το γράψουμε. Όταν γράφουμε ένα γράμμα στους φίλους ή την οικογένεια μας, οι σκέψεις [που έχουμε στο κεφάλι μας] μας βγάζουν νόημα. Οπότε αυτά τα βιβλία είναι μια προσπάθεια να αποδώσουμε νόημα στον κόσμο.

– Η μετα – αποκαλυπτική σειρά «Silo» βασίζεται στο «Wool», το οποίο γράψατε το 2011. Δώδεκα χρόνια αργότερα, το έργο σας έγινε τηλεοπτική σειρά. Πως θα περιγράφατε το συγγραφικό σας ταξίδι από την πρώτη ημέρα μέχρι και σήμερα;

Είναι παρόμοιο. Όταν γράφω προσπαθώ να αγνοήσω το κοινό, να μην σκέφτομαι το ποιος θα το διαβάσει ή το γεγονός οτι μπορεί να γίνει τηλεοπτική σειρά και το ότι θα έχει μεγάλη επιτυχία. Είμαι αναγνώστης, θέλω να γράψω μια ιστορία που θα ήθελα να διαβάσω. Αυτό είναι εφικτό, όταν είμαι συγκεντρωμένος στον ευατό μου, όταν αποβάλω το άγχος μου. Άμα κάτσεις να γράψεις και νιώθεις ότι ένα εκατομμύρια βλέμματα είναι στραμμένα πάνω σου, δεν γίνεται, δεν μπορώ να γράψω έτσι. Αν ήταν έτσι, δεν θα δημοσίευα, θα έγραφα για εμένα.

-Όταν πρωτοξεκινήσατε, η κριτική σας άγχωνε;

Όχι, διότι όταν κυκλοφόρησα το πρώτο μου βιβλίο, δεν πίστευα ότι θα το διάβαζε κανείς. Όσον αφορά την κριτική, όταν διαβάζεις ένα αρνητικό σχόλιο, χρειάζεται να διαβάσεις δέκα θετικά σχόλια για να το ξεχάσεις. Είναι προτιμότερο απλά να το αποφύγεις, κοινώς να μην διαβάζεις τα αρνητικά σχόλια. Η σκληρότερη κριτική που δέχτηκα ήταν από άτομα που δεν μπορούσαν να δεχτούν το γεγονός ότι επέλεξα την αυτό – έκδοση. Νομίζω ότι όταν κάποιος ακολουθεί ένα διαφορετικό μονοπάτι δέχεται κριτική. Όμως πάλευα για το δικαίωμα αυτό (την αυτο – έκδοση). Κατάλαβα βέβαια ότι ο θυμός τους δεν αφορούσε εμένα, αλλά τον ευατό τους. Πολλοί άνθρωποι μου λένε πόσο αγαπάνε τα βιβλία μου, οπότε επιλέγω να επικεντρώνομαι σε αυτούς.

Κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Anubis

-H βιβλιογραφία σας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την σειρά βιβλίων «Wayfinding». Ιστορικά, µε τον όρο wayfinding αναφερόµαστε στις τεχνικές που χρησιµοποιούσαν οι ταξιδιώτες σε στεριά και θάλασσα για να βρουν διαδροµές που ήταν αμαρκάριστες. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτόν τον συσχετισμό;

Πέρασα πολλά χρόνια στη θάλασσα. Όταν ξεκίνησα, έβρισκα τον δρόμο μου έχοντας τα άστρα σαν χάρτη. Φυσικά, υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του να βρίσκεις τον δρόμο σου στον ωκεανό χρησιμοποιώντας αρχαίες μεθόδους και με το πώς βρίσκεις τον δρόμο σου στη ζωή. Υπάρχουν τόσα θεμελιώδη πράγματα που μπορούμε να μάθουμε από το παρελθόν, την στιγμή που υπάρχουν τόσοι αντιπερισπασμοί και τόσο περίπλοκα πράγματα στον κόσμο και νομίζω ότι χάνουμε την ουσία του τι είναι σημαντικό. H ιστιοπλοΐα μου δίδαξε να κάνω ένα βήμα πίσω και να κατανοώ τι είναι σημαντικό στην ζωή. Το πώς ζούμε τη ζωή μας, τι αποφάσεις παίρνουμε και πώς πλοηγούμαστε μέσα σε μια καταιγίδα, με πολύ απλές αρχές. Έτσι, με έχει βοηθήσει στο να κάνω καλύτερες επιλογές στη ζωή μου. Ας πούμε, ξεκίνησα να γράφω για εμένα και στην πορεία πολλοί άνθρωποι άρχισαν να διαβάζουν αυτά που γράφω και να τα απολαμβάνουν.

-Οπότε ξεκινήσατε να γράφετε αυτές τις ιστορίες, γιατί θέλατε να βοηθήσετε τον εαυτό σας;

Εννοείται. το γράφω αυτό στην αρχή των βιβλίων μου. Δεν είμαι ειδικός. Απλά προσπαθώ να καταλάβω πώς πρέπει να ζήσω την ζωή μου. Νομίζω πώς είναι βοηθητικό για όλους να μοιραζόμαστε  μεταξύ μας αυτά που σκεφτόμαστε. Για παράδειγμα άμα έχω κάποιον φίλο που έχει έναν ευτυχισμένο γάμο, ενώ είναι μαζί με την γυναίκα του εδώ και σαράντα χρόνια, θα τον ρωτήσω: ποιο είναι το μυστικό σου; Πιστεύω ότι δεν πρέπει να κρατάμε όλες αυτές τις ερωτήσεις και τις ιδέες για τον εαυτό μας. Πρέπει να τις μοιραζομαστε ελεύθερα και να εμπνεόμαστε ο ένας από τον άλλον και να βελτιώσουμε την ζωή μας αμφότεροι.

-Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι ζούμε σε μια δυστοπία εξαιτίας των ακραίων καταστάσεων που εκτυλίσσονται επί της γης. Πιστεύετε ότι τα έργα σας έχουν κοινά σημεία με το νοητό μας κόσμο;

Εννοείται. Πάντα υπήρχε σύνδεση. Οι παλαιότερες ιστορίες, η Οδύσσεια και η Ιλιάδα, είναι μετα – αποκαλυπτικές, δυστοπικές ιστορίες. Έτσι είναι και η επιστημονική φαντασία, δεν έχει κάποια διαφορά από την Οδύσσεια, η οποία γράφτηκε πάνω από δυο χιλιάδες χρόνια πριν. Η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει με τα χρόνια. Δυο χιλιάδες χρόνια πριν, οι άνθρωποι γελούσαν, ερωτευοντουσαν, πληγωνόντουσαν, είναι πάντα το ίδιο. Υπάρχει ομορφιά σε αυτό, δεν πρέπει να μας φοβίζει. Εμένα με κάνει να νιώθει ότι έχω σύνδεση με όλους τους ανθρώπους που έχουν ζήσει, διότι έχουμε βιώσει τα ίδια συναισθήματα. Είναι θλιβερό άμα σκέφτεσαι ότι η κατάσταση που βρίσκεσαι είναι τόσο μοναδική. Δεν είσαι μόνος σου, η ζωή είναι κοινή εμπειρία.

-Πιστεύετε δηλαδή ότι τα ανθρώπινα συναισθήματα δεν παλιώνουν;

Μπορεί κάποιος να βρεθεί σε διαφορετικές καταστάσεις, αλλά κάθε γενιά βιώνει τα ίδια συναισθήματα. Όταν είσαι έφηβος σκέφτεσαι πώς θέλεις να κάνεις σεξ, να κάνεις ναρκωτικά, να ζήσεις μια rock n roll ζωή, αλλά όταν μεγαλώνεις θέλεις απλά τα παιδιά σου να είναι ευτυχισμένα. Όταν διαβάζεις έργα του Τολστοι τόσα χρόνια πριν, νιώθεις λες και γράφει για εμάς σήμερα. Οι δυστοπικές ιστορίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε ότι και άλλοι άνθρωποι έχουν επιβιώσει άσχημες καταστάσεις, Επίσης, έκαναν τον κόσμο καλύτερα, άρα μπορούμε και εμείς. Αλλά κάθε γενιά, όσο καλός και αν είναι ο κόσμος, θα νιώσει σύγχυση, πόνο και θα περάσει και αυτή τις δοκιμασίες της.

-Όπως έχετε αναφέρει στο παρελθόν, το όνειρο σας είναι να γυρίσετε τον κόσμο με ιστιοφόρο. Αγαπάτε την θάλασσα;

Ω ναι, είναι το αγαπημένο μου πράγμα. Κοιτάζουμε σκάφη για να μείνουμε μόνιμα. Θα έπρεπε να είναι η πλήρης απασχόληση μας το να ζούμε στο νερό. Οπότε ναι είναι το αγαπημένο μου μέρος.

-Γιατί σας γοητεύει τόσο πολύ;

Η θάλασσα κρύβει μεγάλους κινδύνους. Νιώθεις τόσο μικρός εκεί. Όσο προετοιμασμένος και να είσαι, ποτέ δεν νιώθεις εντελώς έτοιμος όταν έρθει η καταιγίδα. Για αυτό πρέπει απλά να είσαι χαλαρός, να σταματήσεις να νιώθεις την ανάγκη να τα ελέγχεις όλα και πρέπει να συμβιβαστείς με τον καιρό και όσα αυτός θα φέρει. Πρέπει να έχεις υπομονή, να κινείσαι αργά και πραγματικά χρειαζόμουν αυτά τα μαθήματα, καθώς ως παιδί ήμουν ανυπόμονος και πάντα προσπαθούσα να κοντρολάρω τα πάντα. Αλλά είναι εντάξει να μην έχεις τον έλεγχο και πλέον παίρνω τον χρόνο μου.

-Ήρθατε στην Ελλάδα με ιστιοπλοϊκό. Σωστά;

Γυρίζουμε την Μεσόγειο με ιστιοπλοϊκό. Αλλά στην Ελλάδα ήρθαμε αεροπορικώς μέσω Ρόδου.

-Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος στην Ευρώπη;

Μαρέσουν πολλά μέρη, η Τουρκική Ριβιέρα ας πούμε. Αλλά η αδυναμία μου είναι η Ιταλία, εκεί γνώρισα την γυναίκα μου. Αύριο πετάμε για Φλορεντία, όπου και γνωριστήκαμε δυο χρόνια πριν. Ανυπομονώ να βρεθώ σε μια τόσο ρομαντική πόλη. Όλη η Ιταλία είναι ρομαντική. Αγαπώ την Ευρώπη, το φαγητό είναι τόσο ωραίο εδώ, τρώτε τόσο υγιεινά και φρέσκα προϊόντα.

-Είστε πολύ ρομαντικός. Δεν έχετε σκεφτεί να γράψετε ένα βιβλίο αυτού του είδους;

Έχω γράψει, αλλά θαρρώ πώς είναι διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά. Ονομάζεται «Shell Collector». Και διαδραματίζεται σε ένα μέλλον όπου οι ωκωκεανοί γίνονται πιο νεκροί από ότι είναι τώρα και τα κοχύλια είναι κάτι το πολύτιμό. Τότε μια δημοσιογράφος παίρνει μια συνέντευξη από έναν κορυφαίο συλλέκτη κοχυλιών, Υπάρχει σύγκρουση και ρομάντζο.

-Αντλείτε έμπνευση από τους ανθρώπους που συναντάτε;

Βεβαίως. Φίλοι και οικογένεια δίνουν στοιχεία σους χαρακτήρες των εργων μου. Γενικά παρατηρώ τους ανθρώπους και πολλές φορές όσα βλέπω σε εκείνους με εμπνέουν.