Διακοπές χωρίς λοιμώξεις και ατυχήματα – Οδηγός επιβίωσης

Ήλιος, θάλασσα και διακοπές είναι το κύριο θέμα των ημερών, όπως το φετινό καλοκαίρι δεν είναι ίδιο με τα προηγούμενα.

Οι λοιμωξιολόγοι βάζουν φέτος πρώτη στην ατζέντα τους τη γρίπη των πτηνών, την οποία επιτηρούν  – τουλάχιστον στην Ευρώπη – για να προλάβουν μια καινούρια πανδημία που θα μπορούσε να έρθει στον απόηχο του κορονοϊού. Έτσι, ετοιμάζουν θεραπευτικά πρωτόκολλα, για να είναι έτοιμοι για το χειμώνα που θα ακολουθήσει.

Στο μεταξύ όμως , η ανησυχία δεν περιορίζεται στην «επιφυλακή» για μια νέα επιδημία, αλλά και στους κινδύνους που καραδοκούν να μας χαλάσουν τις διακοπές, εξαιτίας των λοιμώξεων που είναι συνήθεις το καλοκαίρι, οπότε το θερμόμετρο ανεβαίνει και ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων.

Οι κανόνες υγιεινής που έχουμε ανακαλύψει, μας επιτρέπουν να επικρατούμε έναντι των κινδύνων της φύσης, όμως χρειάζεται και επιπλέον προσοχή τους καλοκαιρινούς μήνες που οι δραστηριότητές μας επεκτείνονται και σε περιοχές που δεν γνωρίζουμε.

Τα παιδικά ατυχήματα είναι το 1ο αίτιο παιδικής θνησιμότητας και 2^ο αίτιο παιδικής νοσηρότητας μετά τις οξείες λοιμώξεις

O καθηγητής Υγιεινής της Ιατρικής Πατρών Απόστολος Βανταράκης

Ο καθηγητής Υγιεινής της Ιατρικής Πατρών Απόστολος Βανταράκης, μας  εξηγεί από τι κινδυνεύουμε πραγματικά και πώς θα αποφύγουμε κινδύνους που προέρχονται από τον ήλιο, το κολύμπι, τα μικρόβια και τις αλλεργίες, μέχρι τα ατυχήματα.

Κολύμπι

Εκθέσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού σε μέτριες εκτιμήσεις τους κάνουν λόγο για 250 εκατ. περιστατικών αναπνευστικού ή ήπιας γαστρεντερίτιδας κάθε χρόνο, από την κολύμβηση σε μολυσμένα θαλασσινά νερά. Συνήθως δεν καταγράφονται γιατί είναι ήπιες, όμως για κάθε μία που καταγράφεται αντιστοιχούν άλλες 1000.

Τα συχνότερα μικρόβια που ζουν σε μολυσμένα θαλασσινά νερά είναι η σαλμονέλα, η σιγγέλα, το καμπυλοβακτηρίδιο και τα είδη δονακίου. Ακολουθούν οι  εντεροϊοί, αδενοϊοί, η ηπατίτιδα Α, καθώς και παράσιτα όπως το κρυπτοσπορίδιο και η γιάρδια.

Τα παθογόνα βακτήρια μπορούν να παραμείνουν βιώσιμα στη θάλασσα για ημέρες έως εβδομάδες, ενώ οι ιοί μπορούν να επιβιώσουν στο θαλάσσιο περιβάλλον ή στους ιστούς των ψαριών και των θαλασσινών, για μήνες.

Από το κολύμπι μπορεί να προκύψουν επίσης, δερματίτιδες, ωτίτιδες, επιπεφυκίτιδες, ουρολοιμώξεις κ.λ.π. ανάλογα με τη:

• Διάρκεια έκθεσης στο νερό και τον ήλιο,
• Τις βουτιές, με το κεφάλι μέσα στο νερό,
• Την ηλικία και ανοσοποίηση του κολυμβητή,
• Την ποσότητα του νερού που καταπίνει,
• Την απευθείας επαφή με την βρεγμένη άμμο και
• Τα κύματα της θάλασσας.

Γι΄ αυτό, φροντίζουμε να έχουμε ενημερωθεί για την καθαρότητα των νερών στο μέρος που θα επισκεφθούμε και αποφεύγουμε το κολύμπι σε παραλίες με πιθανή μόλυνση του νερού από λύματα, ενώ δεν μπαίνουμε στη θάλασσα τις μέρες που έχει μεγάλα κύματα, ούτε καταπίνουμε θαλασσινό νερό.

Στην πισίνα

Στην  πισίνα, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Πρόκειται για ένα κλειστό, τεχνητό οικοσύστημα με πολύπλοκη και δύσκολη διαχείριση.

Το πιο σοβαρό, είναι η πιθανότητα ψευδομονάδας, ένα εξαιρετικά ανθεκτικό μικρόβιο που προκαλεί το 70% των εξωτερικών ωτίτιδων σε παιδιά που κάνουν συστηματική κολύμβηση. Η ψευδομονάδα αντέχει στο χλώριο, ακόμη και σε υψηλή συγκέντρωση. Το ίδιο συμβαίνει και με διάφορους ιούς, όπως οι νοροϊοί και οι αδενοϊοί.

Στις πισίνες επιβιώνουν επίσης παράσιτα, αν και στη χώρα μας δεν έχει καταγραφεί τέτοιο περιστατικό.

Το πιο απλό όμως, είναι οι μυκητιάσεις στα πόδια, που συμβαίνουν εξαιτίας της παρατεταμένης υγρασίας γύρω από την πισίνα. Αυτό δεν θα φανεί αμέσως, όμως η θεραπεία παίρνει χρόνο.

Οι κίνδυνοι στις πισίνες είναι ακόμη μεγαλύτεροι έναντι αυτών στη θάλασσα

Ο ήλιος

Η αυξημένη ηλιοφάνεια φέρνει αίσθημα ευεξίας και αισιοδοξίας, όμως σε συνδυασμό με την άνοδο του υδραργύρου, καραδοκεί η ηλίαση, όταν παραμένουμε για αρκετό χρόνο χωρίς προστασία και σκιά.

Το επόμενο είναι οι δερματίτιδες (ή σωστότερα φωτοδερματίτιδες) που παρουσιάζονται το καλοκαίρι εξαιτίας της παρατεταμένης παραμονής μας στις παραλίες και στον ήλιο, ντυμένοι με πολύ λεπτά υφάσματα που καλύπτουν το δέρμα όσο το δυνατόν λιγότερο. Πολλές φορές συνδυάζονται και με αλλεργίες από φυτά και γίνονται φυτο – φωτοδερματίτιδες.

Ποιά είναι τα συμπτώματά τους; Το δέρμα κοκκινίζει, βγάζει εξανθήματα και γίνεται ανάγλυφο, ενώ προκαλεί και κνησμό (φαγούρα).

Η λύση έρχεται με τον περιορισμό της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, με λεπτά ρούχα που προστατεύουν όταν χρειάζεται και με τη χρήση αντηλιακών ευρέως φάσματος (UVB + UVA) και υψηλού SPF. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και κορτιζονούχες κρέμες και αντι-ισταμινικά χάπια.

Αλλεργίες

Τα αλλεργικά νοσήματα –στα οποία συμπεριλαμβάνονται το βρογχικό άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα, η ατοπική δερματίτιδα και η τροφική αλλεργία εμφανίζουν ραγδαία αύξηση από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες.

Η νοσηρότητα είναι σημαντική και δυσάρεστη για την ποιότητα ζωής των ασθενών μέχρι και απειλητική για τη ζωή, ενώ το κόστος στα συστήματα υγείας είναι τεράστιο.

Οι αλλεργίες εμπλέκονται και με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η μειωμένη έκθεση στα μικρόβια εξαιτίας της αστικοποίησης και της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και υγιεινής, η σύγχρονη επεξεργασμένη διατροφή και η μόλυνση της ατμόσφαιρας.

Ατυχήματα στα παιδιά

Τα παιδικά ατυχήματα είναι το 1ο αίτιο παιδικής θνησιμότητας και 2^ο αίτιο παιδικής νοσηρότητας μετά τις οξείες λοιμώξεις. Οι κίνδυνοι διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, τις συνθήκες και τα ενδιαφέροντα κάθε παιδιού. Για παράδειγμα,  ευάλωτα σε ατυχήματα είναι τα πολύ μικρά παιδιά λόγω της περιέργειάς τους, τα μεγαλύτερα παιδιά λόγω της ανάληψης κινδύνων στο παιχνίδι, ενώ οι έφηβοι είναι επιρρεπείς σε ατυχήματα με μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα.

Σοβαρότερα ατυχήματα στα παιδιά περιλαμβάνουν ασφυξία, πνιγμό, δηλητηριάσεις και εγκαύματα.

Πιο επιρρεπή είναι τα αγόρια από τα κορίτσια, μάλλον λόγω της παρορμητικότερης συμπεριφοράς και της τάσης τους να μπλέκουν σε πιο επικίνδυνες καταστάσεις.

Τα βρέφη εμφανίζονται ευάλωτα στον πνιγμό/ασφυξία από ξένο σώμα, ενώ στα νήπια είναι συχνότερος ο πνιγμός.  Παιδιά μέχρι 3 ετών συχνά πέφτουν από καρέκλες, κούνιες, τσουλήθρες. Δηλητηριάσεις συμβαίνουν περισσότερο σε βρέφη 9-23 μηνών.

Σοβαρά ατυχήματα συμβαίνουν και στις παραλίες με σημαντικότερο όλων τον πνιγμό, ενώ όσο αυξάνεται η ηλικία αυξάνονται και τα ατυχήματα στο δρόμο με τη χρήση μοτοσικλέτας ή αυτοκινήτου.

Γι΄ αυτό, η επίβλεψη των παιδιών απαιτεί συνεχή οπτική και ακουστική επαφή, εγγύτητα για άμεση παρέμβαση και αδιάλειπτη παρακολούθηση. Η χρήση συσκευών ενδοεπικοινωνίας είναι ιδιαίτερα σημαντική στις μικρότερες ηλικίες.