Η ιστορία πίσω από το «Σπίτι της Σουζάνα»

Με μαύρα μαλλιά, μαργαριτάρια και ένα χέρι στο γοφό της, μια γυναίκα ποζάρει πανηγυρικά στον φακό στα σκαλιά έξω από το σπίτι της. Το όνομά της είναι Σουζάνα Βαλέντι και το σπίτι της είναι το Casa Susanna, που βρίσκεται στο Catskills, στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης.

«Παρείχε, έστω και για ένα Σαββατοκύριακο, μια αίσθηση του σπιτιού και της οικογένειας για ανθρώπους που ίσως δεν το ένιωθαν αυτό πουθενά αλλού στη ζωή τους. Δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε τη δύναμη αυτού του γεγονότος, και οι φωτογραφίες είναι μια απόδειξη γι’ αυτό»

Στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, τo Casa Susanna («Σπίτι της Σουζάνα») χρησίμευσε ως ασφαλές καταφύγιο και άσυλο για ανθρώπους που ήθελαν να εξερευνήσουν την ταυτότητα και την έκφραση του φύλου τους με τρόπους που δεν μπορούσαν να κάνουν στην καθημερινή ζωή.

Φωτογραφία: Art Gallery of Ontario | Thames and Hudson

Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν εκεί, απεικονίζουν άτομα σε σκηνές ευχάριστης οικιακής ζωής και κοινότητας, που ντύνονται με παραδοσιακά γυναικεία ρούχα και γιορτάζουν εκδηλώσεις μαζί.

Την εποχή της ίδρυσής του, όταν το «cross-dressing», όπως ονομαζόταν, ήταν ποινικοποιημένο σε όλες τις ΗΠΑ- η Πρινς δημιούργησε ένα δίκτυο, επικοινωνώντας με ανθρώπους των οποίων τα στοιχεία βρήκε διαβάζοντας τις αναφορές συλλήψεων στις εφημερίδες

Οι εικόνες αυτές, μέρος της μόνιμης συλλογής της Πινακοθήκης του Οντάριο (AGO), συγκεντρώνονται σε μια νέα έκδοση με τίτλο «Casa Susanna: Η ιστορία του πρώτου δικτύου τρανς στις Ηνωμένες Πολιτείες, 1959-1968» και προσφέρουν μια αξιόλογη εικόνα για το περιβάλλον που δημιούργησαν η Βαλέντι και η σύζυγός της Μαρί Τονέλ.

Η συγκεκριμένη συλλογή από 340 εικόνες του Casa Susanna, που αγοράστηκε το 2004 σε μια υπαίθρια αγορά της Νέας Υόρκης από δύο εμπόρους τέχνης και αργότερα αποκτήθηκε από την AGO το 2015, αποτελεί μέρος ενός πολύ ευρύτερου αρχείου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που βρίσκονται σήμερα στην προσωπική συλλογή της φωτογράφου Σίντι Σέρμαν.

«Transvestia»

Τον Ιανουάριο του 1960, η συγγραφέας και εκδότρια Βιρτζίνια Πρινς, με έδρα το Λος Άντζελες, εγκαινίασε το «Transvestia», ένα περιοδικό που «εκδίδεται από, για και για τους τραβεστί με σκοπό να προσφέρει ένα κέντρο στο οποίο θα μπορούν να συγκεντρώνονται οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τον τομέα αυτό».

Αυτή η ορολογία ήταν ο τρόπος της Πρινς να περιγράψει τον εαυτό της και το προβλεπόμενο κοινό της. Αν και η προτιμώμενη γλώσσα για πολλούς στην τρανς κοινότητα έχει αλλάξει από τότε, η ιστορικός, συγγραφέας και σκηνοθέτιδα ντοκιμαντέρ Σούζαν Στράικερ, μιλώντας στο CNN σημείωσε ότι είναι «επιφυλακτική στο να σφραγίσει το παρελθόν με το παρόν» και ότι ενώ στις φωτογραφίες διακρίνονται διαφορετικές μορφές έκφρασης φύλου και κάποια άτομα μέσα σε αυτές μπορεί να έχουν αναγνωριστεί ως τρανς, μπορεί να μην έχουν περιγράψει τον εαυτό τους με αυτόν τον τρόπο.

Φωτογραφία: Art Gallery of Ontario | Thames and Hudson

Το «Transvestia» ήταν αποκλειστικά συνδρομητική έκδοση που στέλνονταν κρυφά μέσω ταχυδρομείου μέχρι το 1963. Τα επόμενα χρόνια, ήταν διαθέσιμο σε ορισμένα περίπτερα και βιβλιοπωλεία ενηλίκων σε όλη την Αμερική. Αν και η συχνότητά του μειώθηκε με την πάροδο των ετών, το περιοδικό παρέμεινε σε κυκλοφορία μέχρι το 1986.

Την εποχή της ίδρυσής του, όταν το «cross-dressing», όπως ονομαζόταν, ήταν ποινικοποιημένο σε όλες τις ΗΠΑ- η Πρινς δημιούργησε ένα δίκτυο, επικοινωνώντας με ανθρώπους των οποίων τα στοιχεία βρήκε διαβάζοντας τις αναφορές συλλήψεων στις εφημερίδες.

«Η Βιρτζίνια ήταν το πρόσωπο που αυτή η κοινότητα να βγει από το βαθύ υπόγειο», δήλωσε η Στράικερ.

Μέσω της «Transvestia», όσοι είχαν παρόμοια ενδιαφέροντα μπορούσαν να δουν τον εαυτό τους να αντανακλάται στις σελίδες της έκδοσης και μπορούσαν να συνδεθούν μεταξύ τους δημοσιεύοντας προσωπικές πληροφορίες στη στήλη «πρόσωπο με πρόσωπο».

Η Βαλέντι είχε μια τακτική στήλη στο «Transvestia», που ονομαζόταν Susanna Says, και πολλές από τις φωτογραφίες που παρουσιάζονταν στο περιοδικό είχαν τραβηχτεί στο Casa Susanna.

«Ήταν τρανς μητέρα για την κοινότητά της»

Γεννημένη στη Χιλή το 1917, η Βαλέντι γνώρισε τη σύζυγό της σε ένα μαγαζί με περούκες – δημοφιλές στους crossdressers – που διατηρούσε στην πόλη της Νέας Υόρκης η Τονέλ. Το Casa Susanna ήταν το κτήμα του Τονέλ στο Catskills- σε αυτούς που σύχναζαν στο σπίτι περιλαμβάνονταν η Γκλόρια, μια εκατομμυριούχος από το Μίσιγκαν και η Τζέσικα, μια Κολομβιανή κληρονόμος,

«Νομίζω ότι έγινε ένα σχεδόν μυθικό μέρος, αυτό το περιβάλλον που όλοι αναζητούμε κατά κάποιο τρόπο, όπου νιώθεις αποδεκτός και όπου αισθάνεσαι σαν στο σπίτι σου», δήλωσε η Σόφι Χάκετ, επιμελήτρια φωτογραφίας του AGO και συν-συγγραφέας του νέου βιβλίου.

«Παρείχε, έστω και για ένα Σαββατοκύριακο, μια αίσθηση του σπιτιού και της οικογένειας για ανθρώπους που ίσως δεν το ένιωθαν αυτό πουθενά αλλού στη ζωή τους. Δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε τη δύναμη αυτού του γεγονότος, και οι φωτογραφίες είναι μια απόδειξη γι’ αυτό».

Φωτογραφία: Art Gallery of Ontario | Thames and Hudson

Κατά την άποψη της Στράικερ, ο ρόλος της Βαλέντι στην καλλιέργεια του φυσικού χώρου ήταν καθοριστικός και ο τρόπος με τον οποίο ζούσε ήταν πρότυπο για τους άλλους. «Βλέπεις ανθρώπους που γίνονται μητέρες για την κοινότητά τους και αυτός είναι πραγματικά ο τρόπος που σκέφτομαι τη Σουζάνα», δήλωσε η Στράικερ. «Ήταν τρανς μητέρα για την κοινότητά της και παρείχε ένα περιβάλλον φροντίδας και υποστήριξης στους ανθρώπους για να φτάσουν σε ένα καλύτερο σημείο στη ζωή τους. Το βλέπω αυτό ως έναν πολύ θετικό και δοτικό τρόπο ύπαρξης».

To τέλος

Παρόλο που η Βαλέντι εξέφρασε κάποτε σχέδια να μετατρέψει το Casa Susanna σε ξενοδοχείο, ένα ατύχημα που υπέστη η Τονέλ το 1967 σήμαινε ότι έπρεπε να εργαστεί και να ζήσει με την «ανδρική ταυτότητα», προκειμένου να καλύψει τους λογαριασμούς της ιατρικής περίθαλψης.

Η τακτική της στήλη στην «Transvestia» και σταμάτησε να επικοινωνεί με τον Πρίνς. Το Casa Susanna πωλήθηκε το 1972. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και μετά, η Βαλέντι και η Τονέλ ζούσαν χωριστά. Και οι δύο πέθαναν το 1996.

Φωτογραφία: Art Gallery of Ontario | Thames and Hudson

*Με πλήροφορίες από: CNN | Suyin Haynes