Γρίπη των πτηνών: Ποιοι θα κινδυνεύσουν περισσότερο σε περίπτωση πανδημίας

Η γρίπη των πτηνών γίνεται ολοένα και πιο απειλητική. Εν μέσω διεθνούς ανησυχίας για ενδεχόμενη πανδημία από τον ιό Η5Ν1, οι επιδημιολόγοι προσπαθούν να προβλέψουν ποιες πληθυσμιακές ομάδες θα πλήττονταν περισσότερο.

Το πιθανότερο είναι ότι κανείς δεν έχει πλήρη ανοσία. Ωστόσο τα διαθέσιμα δεδομένα υποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας ίσως κινδυνεύουν λιγότερο λόγω των ιών γρίπης στους οποίους είχαν εκτεθεί σε μικρή ηλικία, αναφέρει το περιοδικό Science.

Κίνδυνος μετάλλαξης

Το στέλεχος Η5Ν1 πρωτοεμφανίστηκε το 1996 και τα τελευταία δύο χρόνια έχει σκοτώσει εκατοντάδες εκατομμύρια άγρια και οικόσιτα πτηνά. Πρόσφατα άρχισαν να καταγράφονται κρούσματα σε αρκετά είδη θηλαστικών, όπως οι αλεπούδες και οι θαλάσσιοι ελέφαντες, ενώ τον Μάρτιο ξέσπασε επιδημία στις γαλακτοπαραγωγικές αγελάδες στις ΗΠΑ.

Μέχρι τις αρχές Ιουλίου είχαν επιβεβαιωθεί κρούσματα σε 120 κοπάδια σε 12 πολιτείες, καθώς και 4 κρούσματα σε εργάτες εκτροφείων. Κανένας δεν παρουσίασε σοβαρά συμπτώματα, αυτό όμως ίσως οφειλόταν στην τύχη: από το 2003 μέχρι σήμερα, ο Η5Ν1 έχει σκοτώσει 460 ανθρώπους που είχαν την ατυχία να έρθουν σε επαφή με άγρια πτηνά.

Ο ιός δύσκολα μεταδίδεται στον άνθρωπο, αυτό όμως θα μπορούσε να αλλάξει. Η εξάπλωση του ιού στις γαλακτοκομικές φάρμες δίνει στον Η5Ν1 το περιθώριο να πολλαπλασιαστεί και να μεταλλαχθεί και να αποκτήσει ενδεχομένως τη δυνατότητα να μεταδίδεται απευθείας μεταξύ ανθρώπων.

Γρίπη των πτηνών: H επιδημία στις αγελάδες έχει εξαπλωθεί σε δεκάδες αμερικανικές φάρμες (Reuters)

Γρίπη των πτηνών και διασταυρούμενη ανοσία

Σε μια τέτοια περίπτωση «το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θα ήταν ευάλωτο σε λοίμωξη» προειδοποίησαν τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, τα οποία πραγματοποίησαν ελέγχους και διαπίστωσαν ότι λίγοι άνθρωποι διαθέτουν αντισώματα που αναγνωρίζουν τον Η5Ν1.

O λόγος είναι βέβαια ότι ο γενικός πληθυσμός δεν έχει εκτεθεί στον συγκεκριμένο ιό. Κάποιοι όμως μπορεί να έχουν ανοσία λόγω προηγούμενης έκθεσης σε γενετικά παρόμοια στελέχη γρίπης. Ένα παράδειγμα είναι το στέλεχος Η1Ν1 που προκάλεσε πανδημία «γρίπης των χοίρων» το 2009. Το στέλεχος αυτό μοιάζει με το Η5Ν1 λόγω της κοινής επιφανειακής πρωτεΐνης Ν1.

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε σε επιθεώρηση των CDC διαπίστωνε ότι το 97% όσων είχαν εκτεθεί στον Η1Ν1 παράγουν αντισώματα κατά της γρίπης των πτηνών Η5Ν1, χωρίς όμως να είναι σαφές αν τα αντισώματα αυτά αρκούν για να αποτρέψουν τη σοβαρή λοίμωξη.

Μια άλλη ένδειξη προέρχεται από μελέτη του 2016 που εξέταζε δεδομένα δύο δεκαετιών για τα σοβαρά ανθρώπινα κρούσματα του Η5Ν1 και ενός άλλου ιού γρίπης των πτηνών, του Η7Ν9.

Η ανάλυση έδειξε ότι οι που γεννήθηκαν πριν απλό το 1968 νοσούν λιγότερο σοβαρά από Η5Ν1 επειδή είχαν πιθανότατα περάσει για πρώτη φορά γρίπη όταν κυκλοφορούσαν γενετικά παρόμοια στελέχη.

Οι δε άνθρωποι που γεννήθηκαν μετά το 1968 είναι πιο ανθεκτικοί στο Η7Ν9 επειδή μοιάζει περισσότερο με τους ιούς γρίπης από τους οποίους είχαν μολυνθεί ως παιδιά.

Η εικόνα που προκύπτει είναι ότι, εάν ο Η5Ν1 προκαλέσει τελικά πανδημία και οι εκτιμήσεις επιβεβαιωθούν, δεν αποκλείεται να ξαναδούμε την ίδια εικόνα με την πανδημία γρίπης των χοίρων το 2009: το 80% των θανάτων αφορούσαν ανθρώπους κάτω των 65 ετών, αφού οι μεγαλύτεροι είχαν μερική ανοσία λόγω προηγούμενης έκθεσης σε συγγενικά στελέχη Η1Ν1.