Γιατί η Gen Z αγνοεί τους ηλικιωμένους;

Της Τερέζας Πεσμαζόγλου

Η κουλτούρα στη Δύση, έχει προωθήσει τα γηρατειά ως κάτι ανεπιθύμητο. Οι διαφημίσεις για το μπότοξ και τα προϊόντα αντιγήρανσης κατακλύζουν τα μέσα ενημέρωσης και απευθύνονται συνεχώς σε νεότερο κοινό, ενισχύοντας την ιδέα ότι η τρίτη ηλικία είναι εκ φύσεως, κάτι μη ελκυστικό και ανεπιθύμητο.

Αυτή η εμμονή που έχει δημιουργηθεί με τη νεότητα και την εξωτερική μας εμφάνιση, προκαλεί έναν φόβο για τα γεράματα ο οποίος αποτρέπει πολλούς από το να αναγνωρίσουν τη σοφία που συνοδεύει αυτή την ηλικία. Έτσι, πολλοί ηλικιωμένοι παραμερίζονται χωρίς να λαμβάνουν την αναγνώριση και την εκτίμηση που τους αξίζει.

Η εποχή της τεχνολογία

Επιπλέον, η εποχή της τεχνολογίας έχει φέρει μεγάλη δυσκολία στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, καθώς έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ζούμε. Συγκεκριμένα, δεν έχει αλλάξει μόνο την καθημερινότητα μας, αλλά και την αντίληψη μας για την πραγματικότητα.

Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι, έχουν αναγκαστεί να προσαρμοστούν όχι μόνο στις νέες τεχνολογίες, αλλά και στους νέους ρυθμούς. Αυτό το γεγονός έχει δημιουργήσει ένα ψηφιακό χάσμα ανάμεσα στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας και τους Gen Z, κάτι που αυτομάτως οδηγεί στην αγνόηση των πρώτων, στην απομόνωση τους, και στην υποτίμηση των δυνατοτήτων τους.

Υπο-παραγωγικότητα και παραγκωνισμός

Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται αυτή η υποτίμηση για τους ηλικιωμένους από τους νέους. Η Βιομηχανική επανάσταση, για παράδειγμα, του 18ου αιώνα, συνέβαλε σημαντικά στην αλλαγή της αντιμετώπισης των ηλικιωμένων. Οι απαιτήσεις της κοινωνίας για μια πιο έντονη παραγωγικότητα δημιούργησαν μια πολιτισμική αλλαγή η οποία άφησε την τρίτη ηλικία στο περιθώριο.

Ένας ταχύς ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης εμφανίστηκε στις κοινωνίες και οι άνθρωποι οι οποίοι είχαν ξεπεράσει την ηλικία για εργασία, θεωρούνταν βάρος. Έτσι, οι ηλικιωμένοι, σε πολλά μέρη του κόσμου, σταμάτησαν να θεωρούνται παραγωγικά μέλη της κοινωνίας, καθώς δεν προσέφεραν τίποτα στην οικονομία, η οποία πλέον βρισκόταν στο επίκεντρο.

Οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να έχουν πολλά να μας προσφέρουν, ακόμη και αν πρόκειται μόνο να μας δείξουν πώς να μεγαλώσουμε και να πεθάνουμε με αξιοπρέπεια και χάρη

Photo: Unsplash/ Eberhard Grossgasteiger

Μεγαλώνοντας επιτυχημένα

Η Monika Ardelt, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, εξηγεί ότι πολλοί πιστεύουν ότι τα επιτυχημένα γεράματα είναι μια παράταση της μέσης ηλικίας. Θεωρούν ότι εάν δεν αρρωστήσουν, αν παραμείνουν δραστήριοι και αν κρατήσουν επαφή με τους φίλους τους, μπορεί με έναν μαγικό τρόπο να ξεφύγουν από τα γεράματα.

Πολλοί, λένε ότι προτιμούν να μην μεγαλώσουν εάν δεν μπορούν να διατηρήσουν τις σωματικές και νοητικές ικανότητες. Έτσι δημιουργείται ένας φόβος για τα γεράματα, ένας φόβος για το άγνωστο. Ένας φόβος ο οποίος επιτρέπει σε πολλούς να αγνοήσουν το γεγονός ότι το τελευταίο στάδιο της ζωής είναι εξίσου πολύτιμο όσο άλλα στάδια. Πολλοί έτσι, δεν αναγνωρίζουν ότι η τρίτη ηλικία έχει μια μεγάλη αξία και όπως εξηγεί η Dr. Ardelt, «οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να έχουν πολλά να μας προσφέρουν, ακόμη και αν πρόκειται μόνο να μας δείξουν πώς να μεγαλώσουμε και να πεθάνουμε με αξιοπρέπεια και χάρη».

Η σοφία που έχουν να μας προσφέρουν οι ηλικιωμένοι

Σε σχετικό άρθρο των New York Times, έξι ηλικιωμένοι μίλησαν για το πώς είναι να βιώνεις τα γεράματα. Οι ηλικιωμένοι, μίλησαν χωρίς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις για το θάνατο και την απώλεια, την αγάπη και τη σύνδεση, τα επιτεύγματα και το νόημα.

Παραδόξως, οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας, φαίνεται να έχουν μια διαφορετική αίσθηση ευεξίας από τους νεότερους ανθρώπους, όχι επειδή είναι πιο χαρούμενοι από τους νέους αλλά επειδή έχουν παραπάνω εμπειρίες. Γνωρίζουν ότι δεν χρειάζεται να σπαταλούν χρόνο σε θυμό, άγχος, και ανησυχία. Αποδέχονται την ευτυχία με την θλίψη και γνωρίζουν πώς να αξιοποιούν τα συναισθήματα τους σε ό,τι τους φέρει η ζωή.

Μια από τους έξι ηλικιωμένους, η Ping Wong, 90 ετών, εξηγεί ότι  «όταν είσαι νέος, το μέλλον είναι τόσο μακριά και δεν ξέρεις τι θα συμβεί σε σένα και στον κόσμο. Έτσι, όταν είσαι νέος, έχεις περισσότερες ανησυχίες από τους ηλικιωμένους. Αλλά τώρα δεν ανησυχώ».

Όταν βρισκόμαστε μπροστά στον θάνατο και στην απώλεια, αναδεικνύονται τα πράγματα που αξίζουν

Photo: Unsplash/ Micheile Henderson

Το δώρο των γηρατειών: Η προσοχή μόνο σε όσα αξίζουν

Ένας άλλος από τους έξι ηλικιωμένους, ο Oliver Sacks, τις τελευταίες εβδομάδες της ζωής του έγραψε στους New York Times εξηγώντας ότι στα τέλη της ζωής του ήταν επικεντρωμένος στην ζωή, όχι στον θάνατο. «Αδύναμος, λαχανιασμένος, με τους κάποτε γερούς μύες μου θρυμματισμένους από τον καρκίνο, βρίσκω τις σκέψεις μου όλο και περισσότερο επικεντρωμένες, όχι στο υπερφυσικό ή στο πνευματικό, αλλά στο τι σημαίνει να ζεις μια καλή και αξιόλογη ζωή – να επιτυγχάνεις μια αίσθηση ειρήνης μέσα σου».

Η Laura L. Carstensen, ιδρυτική διευθύντρια του Κέντρου Μακροζωίας του Στάνφορντ, εξήγησε ότι η ευγνωμοσύνη, η συγχώρεση, η ηρεμία και η εκτίμηση, αυξάνονται κατά τη μέση ηλικία, και κορυφώνονται γύρω στην ηλικία των 70 ετών. Από εκεί και πέρα, παραμένουν σχετικά υψηλά, μέχρι τα επόμενα χρόνια. Έτσι, αυτό το στάδιο ζωής, είναι καλύτερο από ό,τι νομίζουν οι νέοι.

Ίσως, αυτό είναι εν τέλη το δώρο της τρίτης ηλικίας. Όταν βρισκόμαστε μπροστά στον θάνατο και στην απώλεια, αναδεικνύονται τα πράγματα που αξίζουν. Η αγάπη, η σύνδεση, και η ψυχική γαλήνη λαμβάνουν πρώτη θέση, και είναι τα μόνα επιτεύγματα ουσίας.

Οι ηλικιωμένοι: Μια αποθήκη μνήμης και εμπειρίας

Πολλοί από εμάς ζούμε τη ζωή μας με περιορισμούς. Ζούμε τη ζωή μας με ένα άγχος και ένα φόβο για το μέλλον. Ζούμε την ζωή μας με μια αμφιβολία για το αν κάνουμε το σωστό πράγμα και μια αμφισβήτηση για το τέλος και τη σημασία της ζωής. Πολλά είναι τα άγνωστα, και πολλές είναι οι φοβίες για αυτά. Εν τέλη όμως, φαίνεται ότι όλοι, ή τουλάχιστον οι περισσότεροι μαθαίνουμε ποια πράγματα αξίζουν και ποια είναι άνευ ουσίας.

Αν αυτή η ηλικία τότε, είναι ένα δώρο, μια έμφυτη συνειδητοποίηση για τη σημασία της ζωής,  γιατί τότε αρνούμαστε να φτάσουμε σε αυτό το στάδιο ζωής; Γιατί αρνούμαστε να χρησιμοποιήσουμε τους μεγάλους ανθρώπους ως ένα αγαθό, μια αποθήκη μνήμης και εμπειρίας;

Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας, έχουν πλούσιες δεξιότητες και εμπειρίες. Έχουν ζήσει καταστάσεις που πολλοί δεν μπορούν καν να φανταστούν και όμως συνεχίζουμε να απορρίπτουμε τους ίδιους και αυτές τις εμπειρίες ζωής όταν χρειάζονται τη φροντίδα και υποστήριξή μας. Οι άνθρωποι μεγαλώνουν και ξαφνικά τους αντιμετωπίζουμε σαν μια λίστα καθηκόντων, αντί να τους θαυμάζουμε και να ζητάμε συμβουλές για το τι θα πει ζωή, και πως αξίζει να τη ζούμε.