Τώρα που το 2024 έχει φτάσει στα μισά του χρόνου, αρχίσαμε να συλλέγουμε υποψήφιες ταινίες για τη λίστα μας με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς – και αυτό, φυσικά, περιλαμβάνει και τα ντοκιμαντέρ.

Έχουμε ήδη εντοπίσει σπουδαίες ταινίες μη μυθοπλασίας φέτος όπως τις «Songs of Earth», «Ryuichi Sakamoto: Opus» και «Art Talent Show», ωστόσο, επισημαίνουμε τρία ντοκιμαντέρ τα οποία αξίζουν τον χρόνο σας (μας).

Οι «βασιλιάδες του σπέρματος»

Το πρώτο είναι το «Spermworld» (Hulu), σε σκηνοθεσία του Lance Oppenheim (ο οποίος έκανε επίσης την πρόσφατη, καταπληκτική σειρά ντοκιμαντέρ του HBO «Ren Faire»). Το ιδιαίτερο στυλ του Oppenheim είναι ονειρικό, αυξάνοντας την πραγματικότητα, ώστε να γίνεται ποιητική και απόκοσμη.

Σε αυτή την ταινία, παρακολουθεί διάφορους «βασιλιάδες του σπέρματος», άνδρες που συνδέονται με επίδοξους γονείς που αναζητούν δωρητές σπέρματος μέσω του διαδικτύου και όχι σε τράπεζα σπέρματος. Η ταινία φωτίζει τους λόγους για τους οποίους επιλέγουν να δωρίσουν, καθώς και τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι αναζητούν δότες με αυτόν τον αντισυμβατικό τρόπο. Αυτή η υπόθεση θα μπορούσε να είναι φτηνή, εκμεταλλευτική ή πρόστυχη. Αντ’ αυτού, είναι συναρπαστική και συμπονετική και δεν μοιάζει με τίποτα από όσα θα περίμενε κανείς. (Το ντοκιμαντέρ βασίζεται σε άρθρο των New York Times του 2021 και είναι συμπαραγωγή των New York Times).

Κοίτα με να σε κοιτώ

Υπάρχει επίσης το «Onlookers», η ασυνήθιστη ταινία του Kimi Takesue για τον τουρισμό στο Λάος. Μπορείτε να φανταστείτε μια δημοσιογραφική προσέγγιση αυτού του θέματος, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει συνεντεύξεις και ερευνητική εργασία, ή ίσως μια προσέγγιση ταξιδιωτικού ημερολογίου σε πρώτο πρόσωπο.

Αλλά ο Takesue αποφεύγει όλα αυτά τα εργαλεία για κάτι εντελώς διαφορετικό: μια σειρά από μακρινές λήψεις, που στήνονται ως κλειδωμένα, ευρεία πλάνα της κάμερας. Τουρίστες και ντόπιοι περνούν μέσα από το κάδρο, βγάζοντας φωτογραφίες, μιλώντας ο ένας στον άλλο, αγοράζοντας αντικείμενα και κάνοντας τις τυπικές δραστηριότητες του τουρισμού στην περιοχή.

Αυτό που συνειδητοποιείτε σιγά σιγά ότι παρακολουθείτε είναι ο τρόπος με τον οποίο η συνεχής παρατήρηση δημιουργεί ένα ορισμένο είδος παράστασης καθώς και αναστάτωσης. Οι τουρίστες βρίσκονται εκεί για να κοιτάξουν τους ντόπιους, και οι ντόπιοι τους κοιτάζουν κι αυτοί, παρατηρώντας και τη δική τους συμπεριφορά. Αλλά υπάρχει ένα επιπλέον επίπεδο, επειδή εδώ είμαστε οι θεατές που βλέπουμε τους ανθρώπους να βλέπουν ο ένας τον άλλον. Ποιος είναι λοιπόν ο πραγματικός θεατής;

Χωρίς ήχο τι θα ήταν η ζωή μας;

Μια ακόμη ταινία που αξίζει να αναζητήσετε είναι το «32 Sounds» του Sam Green (Criterion Channel), ένα καθηλωτικό ηχητικό ντοκιμαντέρ που ο Green έχει περιοδεύσει ως ζωντανή παράσταση σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Τώρα είναι διαθέσιμο για οικιακή προβολή και τα καλά νέα είναι ότι η εμπειρία είναι εξίσου εξαιρετική μέσω των ακουστικών σας, όπως μπορεί να είναι και σε μια αίθουσα.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το «32 Sounds» έχει ως στόχο να σας κάνει να συνειδητοποιήσετε τον κόσμο του ήχου που κυριολεκτικά δονείται γύρω σας και έχει σχεδιαστεί για να σας κάνει να αισθάνεστε σαν να βρίσκεστε μέσα στο ντοκιμαντέρ και όχι απλώς να το παρακολουθείτε.

Ο Green αφηγείται την ταινία, η οποία είναι τόσο αστεία όσο και γεμάτη συλλογισμούς για το πώς ο ήχος δημιουργεί νόημα στη ζωή μας. Μερικές φορές το κείμενο στην οθόνη σας δίνει οδηγίες να κλείσετε τα μάτια σας, ώστε να δώσετε μεγαλύτερη προσοχή σε αυτό που ακούτε. Είναι το είδος της ταινίας που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που ζεις, και αυτό είναι που κάνουν οι καλύτερες ταινίες, έτσι δεν είναι;

*Με στοιχεία από nytimes.com | *Αρχική φωτό: H Annea Lockwood στο 32 Sounds, από τον Sam Green. Photo: 32 Sound