Πώς οι σκύλοι κατανοούν τους ανθρώπους

Οι σκύλοι «μελετούν» διεξοδικά την ανθρώπινη «γλώσσα του σώματος», καθώς είναι μοναδικοί παρατηρητές.

Εδώ και χιλιάδες χρόνια ζουν στο πλευρό μας και δεν σταμάτησαν ποτέ να «καρφώνουν» τα μάτια τους πάνω μας για να μας κατανοήσουν. Και η αλήθεια είναι ότι για τους σκύλους είμαστε… ανοιχτό βιβλίο.

Αποκωδικοποιούν, τόσο τη «γλώσσα του σώματός» μας, όσο και τους τόνους της φωνής μας.

Οι σύγχρονοι εκπαιδευτές σκύλων χρησιμοποιούν τη «γλώσσα του σώματος» τους προκειμένου να κατευθύνουν έναν σκύλο σε συγκεκριμένη συμπεριφορά

Οι σύγχρονοι εκπαιδευτές σκύλων, εκπαιδεύουν παράλληλα και τους κηδεμόνες να χρησιμοποιούν το σώμα τους, ώστε να δείχνουν τις προθέσεις τους στον σκύλο τους

«Οι σκύλοι μπορούν να «διαβάσουν» και να αποκωδικοποιήσουν τη «γλώσσα του σώματος» των άλλων σκύλων. Ωστόσο, καθώς ζουν πολλά χρόνια δίπλα μας, είναι σε θέση να «διαβάσουν» το ίδιο καλά και τη δική μας. Δηλαδή, τις κινήσεις μας, ακόμη και των ματιών, αλλά και τη στάση του σώματός μας», επισημαίνει η επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, Εριέττα Καραμπέτσου.

Πώς αντιλαμβάνονται οι σκύλοι την ανθρώπινη «γλώσσα του σώματος» αλλά και τον τόνο της φωνής μας

Για να κατανοήσουμε πώς οι σκύλοι μας «διαβάζουν», μας προτρέπει να ρίξουμε μια ματιά στον οδηγό του μικρού μας φίλου. Το πιθανότερο είναι, όπως λέει, εκείνος να σηκωθεί αμέσως και να είναι έτοιμος για βόλτα!

Επίσης, αναφέρει ότι μια κατάσταση που συναντά πολύ συχνά, είναι το πώς διαβάζουν οι σκύλοι τη «γλώσσα του σώματος» των κηδεμόνων/χειριστών τους κατά τη διάρκεια του περιπάτου.

Ένας κηδεμόνας κρατάει τον σκύλο του με το λουρί και εκείνος κάθεται δίπλα του. Στην περίπτωση που ο άνθρωπος τον κοιτάξει και στρέψει το σώμα του προς αυτόν, και του πει «πάμε», είναι πολύ πιθανό να μην κουνηθεί. Και ξέρετε γιατί; Το σώμα του ανθρώπου, ο ώμος και το βλέμμα του, δείχνουν προς τα πίσω! Εάν, όμως, ο άνθρωπος κινήσει το πόδι δίπλα στον σκύλο και κοιτάξει μπροστά, ο σκύλος θα αρχίσει να προχωράει.

Η «ώρα της ζημιάς»

«Ακόμη ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «ώρα της ζημιάς». Επιστρέφουμε στο σπίτι και το κουτάβι μας έχει κάνει «πάρτι» ζημιών. Καθώς δεν έχει καταλάβει το «λάθος» του, χοροπηδά πάνω μας και μας δείχνει, με όσα μέσα διαθέτει, τη χαρά που νιώθει που μας ξαναβλέπει. Εμείς, από την πλευρά μας, βλέποντας τις ζημιές, στεκόμαστε, στην αρχή, ακίνητοι. Στη συνέχεια φωνάζουμε, κάνουμε έντονες χειρονομίες, και το σώμα μας εκκρίνει σημαντικές ποσότητες ορμονών στρες.

Το κουτάβι μας «μαζεύεται» και δείχνει, στα μάτια μας, ένοχο. Αρκετοί κάνουν το λάθος να υποθέσουν πως το κουτάβι κατάλαβε πολύ καλά τι έκανε. Αλλά την επόμενη μέρα το επαναλαμβάνει. Και ο κηδεμόνας αναρωτιέται «τι πάει λάθος;», αναφέρει η κα Καραμπέτσου.

Διευκρινίζει, λοιπόν, ότι το κουτάβι ουδόλως κατάλαβε τι λέγαμε, ούτε για ποιο λόγο θυμώσαμε. Το μόνο που αντιλήφθηκε, είναι πως οργιστήκαμε. Από τη στάση του σώματός μας και τον τόνο της φωνής μας. Αλλά και από τις ορμόνες που μπορεί να μυρίσει χάρη στο όργανο vomeronasal που διαθέτει (Vomeronasal organ -VNO, γνωστό και ως Jacobson’s organ. Στα ελληνικά, βορειομοριακό όργανο).

Τι υποστηρίζει καθηγητής της εξελικτικής ανθρωπολογίας (Duke Canine Cognition Center)

Η κα Καραμπέτσου ενημερώνει ότι ο Brian Hare, καθηγητής εξελικτικής ανθρωπολογίας (Duke Canine Cognition Center), έχει ασχοληθεί αρκετά με τις γνωστικές δεξιότητες των σκύλων. Και με το πώς αυτοί αντιλαμβάνονται τη «γλώσσα του σώματος» των ανθρώπων. Έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι σκύλοι καταλαβαίνουν τέσσερις φορές καλύτερα τη «γλώσσα του σώματος» των ανθρώπων σε σύγκριση με το πώς την αντιλαμβάνονται οι χιμπατζήδες.

Οι σύγχρονοι εκπαιδευτές σκύλων

Σύμφωνα με την κα Καραμπέτσου, οι σύγχρονοι εκπαιδευτές σκύλων χρησιμοποιούμε καθημερινά τη «γλώσσα του σώματος» προκειμένου να κατευθύνουμε έναν σκύλο σε συγκεκριμένη συμπεριφορά. Και παράλληλα εκπαιδεύουμε και τους κηδεμόνες να χρησιμοποιούν το σώμα τους, με χειρονομίες και κινήσεις, ώστε να δείχνουν τις προθέσεις τους στον σκύλο τους.

Πόσο σημαντικός είναι ο τόνος της φωνής μας για την επικοινωνία με τον σκύλο

Ο τόνος της φωνής μας, όπως επισημαίνει η ειδικός, είναι μία ακόμη ισχυρή παράμετρος, όσον αφορά την επικοινωνία σκύλου και ανθρώπου. Οι δυνατές φωνές και οι λεκτικές διορθώσεις, σε έντονο ύφος, τρομάζουν και κάνουν έναν σκύλο να νιώθει άβολα.

Σε αντίθεση με τον ήπιο, ή και χαρούμενο, τόνο ομιλίας μας, που τους βοηθά να συγκεντρώνονται καλύτερα και να κουνάνε την ουρά τους από χαρά.

«Ζητήστε από τον σκύλο σας να κάτσει. Την πρώτη φορά ζητήστε το με ήρεμο τόνο φωνής, χωρίς ενθουσιασμό. Και τη δεύτερη, με χαρούμενο τόνο. Θα διαπιστώσετε και μόνοι σας πως, όταν του μιλάτε χαρούμενα, σας προσφέρει τη συμπεριφορά γρηγορότερα και με μεγαλύτερη προθυμία», συμβουλεύει η κα Καραμπέτσου.

Εν ολίγοις, η κα Καραμπέτσου λέει: «Οι σκύλοι, ζώντας δίπλα στον άνθρωπο για χιλιάδες χρόνια και παρατηρώντας τον, είναι σε θέση να κατανοούν και να αποκωδικοποιούν με μεγάλη επιτυχία, τόσο τη «γλώσσα του σώματός» μας, όσο και τους τόνους της φωνής μας.

Η «γλώσσα του σώματος» του σκύλου

Τέλος, η κα Καραμπέτσου μας επισημαίνει το πόσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε και, φυσικά να σεβόμαστε τη «γλώσσα του σώματος» των σύγχρονων κατοικίδιων σκύλων.

Οι σκύλοι μας, ως γνωστόν, δεν μιλούν ελληνικά, αγγλικά, ή κάποια άλλη ανθρώπινη γλώσσα. Αλλά το ότι δεν μπορούν να αρθρώσουν λέξεις, δεν σημαίνει πως αδυνατούν να επικοινωνήσουν.

Το κάνουν χρησιμοποιώντας τη «γλώσσα του σώματος» και τη φωνή. Η δική τους «γλώσσα του σώματος» είναι πολύπλοκη: αντανακλά τις σκέψεις, τις προθέσεις και τα συναισθήματά τους. Όπως συμβαίνει και με τα διαφορετικά είδη -και τόνους- γαβγίσματος.

Η επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, Εριέττα Καραμπέτσου. Photo by: Elias Sotiropoulos

● H κυρία Εριέττα Καραμπέτσου είναι επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, σύμβουλος συμπεριφοράς, ψυχολογίας και ευζωίας σκύλων.

Ειδικεύεται στην προετοιμασία οικογενειών με σκύλους που περιμένουν το μωρό τους και στα θέματα που σχετίζονται με τον αποχωρισμό ως η μοναδική πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια CSAT (Certified Separation Anxiety Trainer byMalena De Martini Treating Separation Anxiety in Dogs Academy) στην Ελλάδα.

Είναι απόφοιτη της Ακαδημίας Εκπαιδευτών Victoria Stilwell Academy με θεωρητική και πρακτική εξάσκηση στο Wigan του Ηνωμένου Βασιλείου.

Το 2017 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Η Τέχνη του να επικοινωνώ με το σκύλο μου», από τις Εκδόσεις Φυλάτος. Στους επόμενους μήνες αναμένεται το νέο της βιβλίο με τίτλο «Μάθε τι σκέφτεται ο σκύλος σου».

Έχει πιστοποίηση πρώτων βοηθειών σε σκύλους από το British College of CanineStudies και είναι μέλος του Doggone Safe ως πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια για ενημερώσεις Αποφυγής Δαγκώματος σε παιδιά και ενηλίκους (Dog Bite SafetyEducator).
Παραδίδει δωρεάν μαθήματα για αδέσποτους σκύλους και διατελεί ως μέλος σε πενταμελείς επιτροπές δήμων για τη διαχείριση αδέσποτων.

Πηγές

1. Jacobson, L. (1813). Anatomisk Beskrivelse over et nyt Organ i Huusdyrenes Næse. Veterinær=Selskapets Skrifter [in Danish] 2,209–246.

2. Meredith, Michael. “The Vomeronasal Organ”. FSU Program in Neuroscience. Florida State University. Archived from the originalon2013-02-11. Retrieved 2013-05-27.

3. Stanley Coren (Professor of Psychology at the University of British Columbia)

4. Brian Hare (Professor of Evolutionary Anthropology – Duke University)