Οριακή η επάρκεια στο αίμα για μεταγγίσεις

Οριακά επαρκής είναι η χώρα μας σε αίμα, για την αντιμετώπιση των αναγκών τόσο των πολυμεταγγιζόμενων ασθενών, όσο και των ασθενών που περιστασιακά θα χρειαστούν αίμα για την αποκατάσταση της υγείας τους ύστερα από ένα ατύχημα ή μια ασθένεια που χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.

Οι ανάγκες της χώρας συνολικά υπολογίζονται σε 550.000 μονάδες το χρόνο, όμως καταφεύγουμε και στον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό για άλλες επιπλέον 20.000 μονάδες που απαιτούνται στη διάρκεια του καλοκαιριού για την κάλυψη των αναγκών των πολυμεταγγιζομένων ασθενών, επειδή αφενός δεν επαρκεί το αίμα που συλλέγεται από τους εθελοντές αιμοδότες και αφετέρου, επειδή το αίμα έχει συγκεκριμένο χρόνο συντήρησης που δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 40 ημέρες.

Έχουμε κάνει την στρατηγική επιλογή να προωθούμε την «μη αμειβόμενη εθελοντική αιμοδοσία» κυρίως και πρωτίστως διότι έτσι επιτυγχάνουμε κατά τον καλύτερο τρόπο ένα τελικό προϊόν ασφαλές για μετάγγιση

«Το 2023 ήταν η καλύτερη χρονιά για την αιμοδοσία και στην  ίδια κατεύθυνση και επίπεδο λειτουργούμε και το 2024», δήλωσε στο in.gr ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) Παναγιώτης Κατσίβελας αναφορικά με την επάρκεια της χώρας σε αίμα, για τις αναγκαίες μεταγγίσεις ασθενών.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, «το 2023 είχαμε 30.162 μονάδες αίματος  περισσότερες από το 2022, από εθελοντές αιμοδότες, κάτι σημαντικό και ελπιδοφόρο.

Κάθε χρόνο συγκεντρώνουμε το αίμα που χρειαζόμαστε. Ειδικότερα το 2023 συγκεντρώσαμε 550.974 μονάδες, εκ των οποίων τις 378.904 μονάδες συγκεντρώσαμε από τους Εθελοντές Αιμοδότες δηλαδή το 68,77% των αναγκών μας, ενώ το υπόλοιπο αίμα το συγκεντρώσαμε από το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον των ασθενών , με 172.070 μονάδες δηλαδή το 31,23%.

Το ποσοστό του εθελοντικού αίματος πριν την πανδημία ήταν γύρω στο 58%, ποσοστό που σήμερα έχει αυξηθεί μεν, όμως σκοπός μας είναι να φτάσουμε στο 100% με την εθελοντική προσφορά αίματος.

Η πορεία των τελευταίων ετών δείχνει ότι  βρισκόμαστε σε σωστή κατεύθυνση, αλλά έχουμε ανάγκη για μια μεγαλύτερη προσπάθεια όλων μας»

Ελλείψεις το καλοκαίρι

Ο κ. Κατσίβελας επέστησε την προσοχή μας για την περίοδο που διανύουμε, λέγοντας ότι «το καλοκαίρι εμφανίζονται ελλείψεις κυρίως γιατί μειώνεται δραματικά η προσφορά του αίματος λόγω άλλων προτεραιοτήτων που έχει η κοινωνία μας, στην διασκέδαση και την ξεκούραση.

Όμως είναι περισσότερο από βέβαιο ότι οι ανάγκες των ασθενών μας σε αίμα δεν σταματούν ποτέ. Λέμε μετ΄ επιτάσεως ότι «οι ανάγκες των ασθενών μας δεν πάνε  διακοπές»… και συμπληρώνουμε ότι πριν ξεκινήσουμε τις διακοπές μας, ας μην ξεχάσουμε μέσα σε όλες τις φροντίδες, να δώσουμε μια μονάδα αίματος αλλά και αν δεν το καταφέρουμε, ας γίνει η πρώτη έννοια μας με την επιστροφή μας».

Ο κ. Κατσίβελας δεν παρέλειψε να τονίσει ότι στη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ανάγκες αυξάνονται ακόμη περισσότερο, κυρίως από την αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων, αλλά και από την κατακόρυφη αύξηση του τουρισμού.

Αίμα με ημερομηνία λήξης

Όπως εξήγησε ο πρόεδρος του ΕΚΕΑ, δυστυχώς, το αίμα δεν μπορούμε να το συντηρούμε επ’ αόριστο. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούμε να τα συντηρήσουμε από 35 -42 ημέρες , τα Αιμοπετάλια για 5 ημέρες και το πλάσμα για μακρό χρονικό διάστημα.

Αυτό κάνει και πιο δύσκολη την εξασφάλιση επάρκειας αίματος ιδιαίτερα σε περιόδους όπως το καλοκαίρι που η εισροή αίματος είναι μειωμένη.

Δεν μπορούμε να συγκεντρώνουμε αίμα περισσότερο από αυτό που χρειαζόμαστε, για να μην το καταστρέφουμε, αλλά και δεν πρέπει να υστερούμε από τις ανάγκες, που έχουμε. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μην σταματούμε να αιμοδοτούμε  την περίοδο του καλοκαιριού.

Συμπλήρωσε πως σήμερα, οι εθελοντές αιμοδότες προσφέρουν περίπου 1,3 μονάδες το χρόνο, όταν οι μεν άνδρες μπορούν έως και τέσσερες φορές, οι δε γυναίκες, τρείς φορές το χρόνο. Γι΄ αυτό, το Κέντρο προτρέπει τους εθελοντές να δίνουν αίμα δύο φορές το χρόνο, γεγονός που θα οδηγούσε πολύ κοντά στη λύση του προβλήματος.

Εισαγωγή για τις ελλείψεις

Η χώρα εκτός από τις 550.000 μονάδες που συγκεντρώνει, προμηθεύεται και από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό επί πλέον 20.000 μονάδες το χρόνο «αποκλειστικά για τους ασθενείς με μεσογειακή αναιμία και τούτο γιατί δεν έχουμε στην χώρα μας σταθερούς και διαρκείς αιμοδότες», σημείωσε ο κ. Κατσίβελας, προσθέτονας πως «Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι με μια μικρή προσπάθεια μπορούμε εύκολα να συγκεντρώσουμε την μικρή αυτή ποσότητα αίματος που χρειαζόμαστε, και αυτό πρέπει να αποτελέσει στόχο μας».

Ποιοί χρειάζονται αίμα συνεχώς

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΕΑ, η κύρια ομάδα πολυμεταγγιζομένων ασθενών είναι αυτή με την Μεσογειακή Αναιμία και τις άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες , πλην όμως υπάρχουν και άλλοι ασθενείς όπως αυτοί με χρόνιες αναιμίες όπως το μυελοδυσπλαστικό  σύνδρομο , μυελοσκλήρυνση κ.α που με την πάροδο του χρόνου, την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων,οι ασθένειες αυτές,  γίνονται όλο και πιο συχνές .

Για την φροντίδα και την θεραπεία των ασθενών με Μεσογειακή Αναιμία χρειαζόμαστε πάνω από 100.000 μονάδες τον χρόνο.

Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα περίπου 2.100 ασθενείς με αιμοσφαιρινοπάθειες και αυτοί χρειάζονται κατά μέσον όρο 4 μονάδες αίματος το μήνα.

Χαρακτηριστικά όμως, ένας άνθρωπος 50 ετών με μεσογειακή αναιμία, έχει κάνει στην ζωή του περίπου 2400 μεταγγίσεις αίματος. Οι ανάγκες σε αίμα για τους ασθενείς με Μεσογειακή Αναιμία αποτελούν το 18% των συνολικών αναγκών.

Περιστασιακές ανάγκες

Άλλο ένα 20% των αναγκών, αφορά περιστατικά τραύματος , αιμορραγιών , μεταμοσχεύσεων και των λοιπών ασθενών που χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση.

Όλο το υπόλοιπο αίμα χορηγείται σε ασθενείς με νεοπλασίες και λευχαιμίες, σε ασθενείς που κάνουν χημειοθεραπείες, σε ασθενείς τελικού σταδίου και βεβαίως σε πολλές χρόνιες νόσους.

Αίμα: συλλογή και επεξεργασία

Σύμφωνα με τον κ. Κατσίβελα, το ΕΚΕΑ είναι υπεύθυνο για την εξασφάλιση επάρκειας του αίματος σύμφωνα με τις ανάγκες μας, αλλά έχει και την ευθύνη της κεντρικής διαχείρισής του.

Επίσης στο ΕΚΕΑ γίνονται όλες οι εξετάσεις όλων των μονάδων αίματος που συλλέγονται, για να αποκλειστεί κάθε περίπτωση μετάδοσης ασθένειας που μπορεί να συμβεί μετά από  μία μετάγγιση.

Σταδιακά μάλιστα, έχει ξεκινήσει να πραγματοποιεί την κεντρική επεξεργασία του αίματος, αρχικά για τα νοσοκομεία της Αττικής, ενώ σύντομα θα αναλάβει και της υπόλοιπης Ελλάδας.

«Σήμερα το ΕΚΕΑ επεξεργάζεται πάνω από 200.000 μονάδες αίματος το χρόνο γεγονός που έχει επιφέρει μεγάλες οικονομίες κλίμακος  στο χώρο της Αιμοδοσίας ως επίσης από την πρώτη εφαρμογή της έχει εξασφαλίσει επάρκεια Αιμοπεταλίων στην χώρα μας.

Η κάθε φιάλη αίματος, δίνει τρία διαφορετικά παράγωγα (κλάσματα):

• τα συμπυκνωμένα ερυθρά που τα χρησιμοποιούμε σε ασθένειες που συνοδεύονται από αναιμία, δηλαδή χαμηλό αιματοκρίτη,
• τα αιμοπετάλια που τα χορηγούμε σε ασθένειες με  διαταραχή της λειτουργίας της πήξης και υπάρχει κίνδυνος αιμορραγίας των ασθενών, και τέλος
• το πλάσμα που χορηγείται σε σοβαρές ασθένειες  της χειρουργικής και της παθολογίας.

Μηδενικές μολύνσεις

«Στη χώρα μας έχουμε καταφέρει να έχουμε μηδενικά φαινόμενα μολύνσεων από τις μεταγγίσεις αίματος, και υπάρχει η «Αιμοεπαγρύπνηση»  που παρακολουθεί στενά κάθε ενδεχόμενο και προσφέρει πολύ σημαντικές υπηρεσίες», σημείωσε ο κ. Κατσίβελας και εξήγησε τους λόγους, τονίζοντας ότι το θετικό αυτό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται αφενός με τη λήψη ενός καλού ιστορικού από τους αιμοδότες προκειμένου να επιλεγούν και να δώσουν αίμα, και αφετέρου, με τη μεγάλη αξιοπιστία των εργαστηρίων του ΕΚΕΑ.

Στο σημείο αυτό επισήμανε τη σημαντικότητα του ειλικρινούς ιστορικού από τον υποψήφιο αιμοδότη. Σημείωσε ότι βοηθά καταλυτικά στον εργαστηριακό έλεγχο και συμπληρώνει τις ελάχιστες τεχνολογικές αδυναμίες, ώστε να εντοπιστεί πιθανός λοιμογόνος παράγοντας, κυρίως στο λεγόμενο  παράθυρο» από την ύπαρξη της λοίμωξης μέχρι την δυνατότητα εργαστηριακής επιβεβαίωσης.

«Έχουμε κάνει την στρατηγική επιλογή να προωθούμε την «μη αμειβόμενη εθελοντική αιμοδοσία» κυρίως και πρωτίστως διότι έτσι επιτυγχάνουμε κατά τον καλύτερο τρόπο ένα τελικό προϊόν ασφαλές για μετάγγιση», κατέληξε ο κ. Κατσίβελας.