Γιατί οι αγελάδες είναι επικίνδυνες για να ξεκινήσει μία πανδημία Η5Ν1

Είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει πανδημία από τη γρίπη των πτηνών. Το ερωτηματικό είναι πότε, τονίζει ο παθολόγος, με μεγάλο ερευνητικό έργο στις λοιμώξεις, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Παππάς, σε συνέντευξη που παραχωρεί στο Πρακτορείο Fm και στη δημοσιογράφο Τάνια Μαντουβάλου.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν για τον νέο κίνδυνο πανδημίας

Και ένα άλλο ερωτηματικό είναι φυσικά πόσο έτοιμοι θα είμαστε για αυτό, υπογραμμίζει ο κ. Παππάς, επισημαίνοντας ότι αυτά τα τεράστια εξελικτικά βήματα του ιού που συμβαίνουν, είναι απρόσμενα και δημιουργούν στους ειδικούς ανησυχία, ότι στη γωνία μπορεί να μας περιμένει αύριο μεθαύριο, το επόμενο εξελικτικό βήμα και να μάθει ο ιός να ξεπερνάει τις άμυνες του ανθρώπου, όταν αρχίσει να τον κολλάει.

Όπως αναφέρει ο κύριος Παππάς, η γρίπη των πτηνών για χρόνια παρέμενε μία βασική υποψήφια ως δυνητικό αίτιο μιας κάποιας επομένης πανδημίας. «Εδώ και τουλάχιστον μία εικοσαετία υπάρχουν από τις ΗΠΑ σενάρια ετοιμότητας για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Το πρόβλημα όμως, ήταν ότι το ενδεχόμενο αυτό απαιτούσε διάφορα εξελικτικά στάδια από την πλευρά του ιού. Ο ιός της γρίπης των πτηνών δεν κολλάει εύκολα τον άνθρωπο. Δεν μπορεί να μεταδοθεί εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συνεπώς, δεν έχει δύο βασικά στοιχεία για να δημιουργηθεί και να ξεκινήσει μία πανδημία. Έχει όμως, κάποια άλλα χαρακτηριστικά. Ότι ελάχιστοι άνθρωποι έχουν ανοσία απέναντι σε μία τέτοια γρίπη, γιατί προκαλείται από στελέχη με τα οποία δεν έχουμε συναντηθεί στο παρελθόν».

Τα εξελικτικά βήματα του ιού την τελευταία διετία

Αυτό που συνέβη όμως, τα δύο τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον γνωστό παθολόγο, είναι ότι η γρίπη των πτηνών με τη μορφή του Η5Ν1, άρχισε να κάνει τεράστια εξελικτικά βήματα. «Πρώτα άρχισε από την Ευρώπη να παρουσιάζει μία επέκταση της εποχικότητας της. Δεν χτυπούσε μόνο τα πτηνά και δεν προκαλούσε προβλήματα μόνο τους χειμερινούς μήνες, αλλά άρχισε να απλώνεται στη διάρκεια του χρόνου. Στη συνέχεια, άρχισε να προσβάλλει πολύ πιο βαριά, κάποια άγρια υδρόβια πτηνά και να προκαλεί μαζικούς θανάτους. Πολύ χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα που είχαμε στις Πρέσπες το 2022, όπου τουλάχιστον το 10% του συνολικού πληθυσμού των αργυροπελεκάνων πέθανε. Και παρόλο που περιγράφεται ως η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή που συνέβη στην Ελλάδα, δεν έτυχε της ανάλογης προσοχής που έπρεπε.

Ο ιός συνέχισε να εξελίσσεται και πέρασε για πρώτη φορά μέσω των υδρόβιων πτηνών στην αμερικανική ήπειρο, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σιγά σιγά άρχισε να κατεβαίνει και να φτάνει μέχρι τη Νότιο Αμερική, κάνοντας και τοπικά μερικούς ανασυνδυασμούς με άλλα στελέχη γρίπης των πτηνών χαμηλής παθογένειας, που μπορεί να κυκλοφορούσαν εκεί.

Το πρόβλημα είναι ότι άρχισε να προσβάλλει θηλαστικά, όχι μόνο στην Ευρώπη, όπου είχαμε συρροές σε φάρμες με μινκ στην Ισπανία και στη Φινλανδία, όχι μόνο σε αλεπούδες, αρκούδες και σε ζώα που έτυχε να φάνε ένα νεκρό πτηνό και να μολυνθούν, όχι μόνο σε γάτες στην Πολωνία, όπου πέρσι το καλοκαίρι είχαμε πολλές συρροές κρουσμάτων, γιατί τράφηκαν με κοτόπουλο που ήταν μολυσμένο. Άρχισε να σκοτώνει μαζικά πληθυσμούς όπως φώκιες, θαλάσσιους λέοντες, από τη Λατινική Αμερική, ως την Ανταρκτική. Ευτυχώς, οι πιγκουίνοι φάνηκαν λίγο ανθεκτικοί» .

Αγελάδες βόσκουν κοντά σε νερό.

Πόσο κοντά φέρνει τον άνθρωπο σε μία πανδημία η ανίχνευση της γρίπης των πτηνών σε βοοειδή

Το χειρότερο όμως, όπως τονίζει ο κ. Παππάς, είναι ότι από το φετινό Μάρτιο άρχισαν να εμφανίζονται κρούσματα σε κοπάδια βοοειδών στις ΗΠΑ και αυτή τη στιγμή υπάρχουν επίσημα 140 ανιχνεύσεις συρροής κρουσμάτων σε κοπάδια σε 12 Πολιτείες των ΗΠΑ. Ωστόσο, όπως λέει, ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί. Γιατί όμως, ανησυχεί τόσο πολύ τους επιστήμονες η ανίχνευση στα βοοειδή; «Πρώτον, οι αγελάδες είναι ένα ζώο που δεν περιμέναμε να μολυνθεί από τη γρίπη των πτηνών. Άρα, έχει κάνει και άλλο μεγάλο εξελικτικό άλμα ο ιός. Δεύτερον και χειρότερο, είναι ότι ο ιός της γρίπης των πτηνών στις αγελάδες, μολύνει κυρίως τους μαστούς.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν, και υπάρχουν αλλεπάλληλες πρόσφατες δημοσιεύσεις, ότι οι μαστοί των αγελάδων είναι ένα πολύ κακό σημείο για να πάει να κάτσει ένας ιός της γρίπης. Είναι ένα δοχείο ανάμιξης και δημιουργίας ανασυνδυασμών και συνήθως, “απαιτείται” ένα τέτοιο δοχείο ανάμιξης σε ένα ζώο ή σε ένα όργανο ζώου, για να ξεκινήσει μία πανδημία. Δηλαδή, ο άνθρωπος δεν κολλάει εύκολα την γρίπη των πτηνών, γιατί οι υποδοχείς που έχει στο αναπνευστικό είναι διαφορετικοί από των πτηνών. Στους μαστούς των αγελάδων όμως, υπάρχουν και οι δύο υποδοχείς, και των ανθρώπων και των πτηνών.

Και αυτό σημαίνει ότι ο ιός έχει αρχίσει ήδη να εκπαιδεύεται και να αγαπάει και να κολλάει και στους δύο υποδοχείς. Συνεπώς, ο ιός έκανε ένα πρώτο βήμα από τα πολλά που απαιτούνται ακόμη για να αρχίσει να προσβάλλει συστηματικά τον άνθρωπο». Προσβάλλει και το γάλα και μπορεί να ανιχνευτεί σε τεράστιες ποσότητες ο ιός, λέει ο κ. Παππάς εξηγώντας όμως ότι αν το γάλα παστεριωθεί δεν υπάρχει κίνδυνος .

Η Ελλάδα συμμετέχει στην προπαραγγελία που έκανε η ΕΕ για το εμβόλιο

Όσον αφορά τον εμβολιασμό που ξεκινά μόνο στην Φινλανδία σε επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με ζώα που εκτρέφονται για την γούνα τους, πτηνοτρόφους, κτηνοτρόφους, κτηνιάτρους και κοντινές επαφές, λόγω πολλαπλών συρροών κρουσμάτων σε μονάδες εκτροφής ζώων για την γούνα τους (μινκ, αλεπούδες και raccoon dogs) ο κ. Παππάς ερωτάται γιατί κάτι αντίστοιχο δεν συμβαίνει στην Ελλάδα που είναι η νούμερο 2 ευρωπαϊκή χώρα σε όγκο παραγωγής μινκ.

«Εμείς δεν έχουμε συρροές στις δικές μας φάρμες μινκ απ’ όσο γνωρίζουμε. Η Ελλάδα δεν έχει λάβει ακόμα αποφάσεις για εμβολιασμό, συμμετέχει όμως στην προπαραγγελία που έκανε η ΕΕ στην εταιρεία που παράγει το εμβόλιο, έτσι ώστε να δεσμευτούν κάποιες ποσότητες για τη χώρα μας. Δεκαπέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης συμμετέχουν στην παραγγελία».

Πόσο επικίνδυνη όμως, μπορεί να αποβεί αυτή η γρίπη για τον άνθρωπο; «Σε περίπτωση που εξελιχθεί ο ιός έτσι ώστε να προσβάλλει επαρκώς το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου και προσαρμοστεί και στις άμυνες του ανοσολογικού μας, τότε θα έχει την δυναμική να προκαλέσει πανδημικό κύμα, χωρίς να γνωρίζουμε τη βαρύτητα των συμπτωμάτων. Αυτά θα εξαρτηθούν από την προσαρμογή που θα κάνει ο ιός στον άνθρωπο, καθώς επίσης και από το γεγονός ότι κανείς δεν θα έχει ανοσία για αυτό το στέλεχος».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ