Λήμνος: Ο τουρισμός ως μονοπάτι μνήμης – Αναδεικνύοντας ένα κομμάτι της Ιστορίας

Στο πέρασμα των χρόνων και ειδικά την τελευταία δεκαετία, η Λήμνος έχει καταφέρει να εξελιχθεί σε έναν τουριστικό προορισμό με πολλά πλεονεκτήματα. Είναι γνωστή για τις υπέροχες παραλίες της, τη γαστρονομία και τα ποιοτικά προϊόντα, τις value for money υπηρεσίες και τη φιλοξενία της.

Όμως πλέον το νησί επενδύει και σε ένα ακόμη είδος τουρισμού, του ιστορικού, αναδεικνύοντας ένα κομμάτι της ιστορίας του που αφορά μεγάλη μερίδα ανθρώπων και αναμένεται να προσελκύσει ακόμη περισσότερους επισκέπτες κυρίως από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, λόγω της σύνδεσης που δημιουργήθηκε με το νησί κατά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όπως αναφέρει ο Βλάσης Βλασίδης, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, μια από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις για τους Βρετανούς στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν η εκστρατεία της Καλλίπολης τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1915.

«Αυτή έγινε μαζί με τους Γάλλους αλλά οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν και στρατεύματα από την Αυστραλία και από τη Νέα Ζηλανδία όπως και από αλλού. Η Λήμνος σε εκείνη την εκστρατεία ήταν τα ‘μετόπισθεν’, δηλαδή εδώ έγιναν τα στρατόπεδα, εδώ συγκεντρώθηκε ο στόλος και εδώ έγινε η εκπαίδευση, εδώ υπήρχαν τα νοσοκομεία κτλ. Η εκστρατεία ήταν αποτυχημένη – δεν δούλεψε τίποτα σωστά – και στη συνέχεια ξαναγύρισαν στη Λήμνο, από όπου μετά πέρασαν και έφυγαν σε άλλα μέτωπα. Στο νησί έμεινε μόνο ο στόλος ανατολικής Μεσογείου και τον Οκτώβρη του 1918 υπογράφεται η συνθήκη, η ανακωχή, των νικητών με την Οθωμανική αυτοκρατορία πάνω στο βρετανικό θωρηκτό το ‘Αγαμέμνων’ που ήταν και η ναυαρχίδα των Βρετανών. Αυτή ήταν μια επιχείρηση στον Α΄παγκόσμιο πόλεμο».

Το «μονοπάτι μνήμης» θα είναι ένα είδος ανοιχτού μουσείου με εικαστικές δημιουργίες σε συγκεκριμένα σημεία της Λήμνου

«Το σημαντικό όμως είναι ότι οι Αυστραλοί, όπως και οι Καναδοί, θεωρούν τη συμμετοχή τους στο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως την αρχή της εθνογένεσής τους» συνεχίζει ο κ. Βλασίδης. «Μέχρι τότε θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως τμήμα της βρετανικής κοινωνίας ότι άνηκαν στην Βρετανία. Από εκεί και πέρα κατάλαβαν ότι δεν ανήκουν στην Ευρώπη, είναι κάτι διαφορετικό άρα δηλαδή, εκεί δημιουργείται η εθνική τους ταυτότητα και ιδιαιτερότητα».

«Επομένως η Λήμνος μαζί με την Καλλίπολη, αποτελούν τους χώρους όπου δημιουργήθηκε η εθνική τους ταυτότητα. Έτσι και το Australian War memorial ή και το αντίστοιχο του Όκλαντ στη Νέα Ζηλανδία, θεωρούνται πολύ σημαντικά για την εθνογένεση τόσο τον Αυστραλών όσο και των Νεοζηλανδών», εξηγεί ο κ.Βλασίδης.

Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν πάρα πολλοί απόγονοι στην Αυστραλία των ανθρώπων που πολέμησαν, οι οποίοι θέλουν να κάνουν το ταξίδι για να δουν πού πολέμησαν οι πρόγονοί τους και να αποτίσουν έναν φόρο τιμής.

Ο τουρισμός ως μονοπάτι μνήμης

«Είναι ένα προσκύνημα – χρησιμοποιούν αυτήν τη λέξη – το οποίο κάνουν και οι Σέρβοι στην Κέρκυρα και στη Θεσσαλονίκη, και αυτό γίνεται είτε οργανωμένα, είτε σε συνδυασμό με τουρισμό. Πρόκειται για το memorial tourism. Δηλαδή επιλέγω να επισκεφτώ κάποια μέρη είτε αυτόνομα, είτε συνδυάζω τις διακοπές μου μ έναν τέτοιο ιστορικό τουρισμό. Αυτό είναι διαδομένο και στα αγγλοσαξωνικά κράτη και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι πολλοί οι λαοί που θέλουν επίσης να αποτίσουν φόρο τιμής στους προγόνους τους για να νοιώσουν άξιοι απόγονοι», προσθέτει ο καθηγητής.

Αυτό το είδος του τουρισμού είναι κάτι στο οποίο η Λήμνος αξίζει να επενδύσει, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος των ξενοδόχων Λήμνου και πρόεδρους του συλλόγου «Οι Φίλοι των ANZAC (Australian and New Zealand Army Corps) από την Λήμνο», Στέλιος Μάντζαρης.

«Το project που ήδη ‘τρέχει’ και έχει χρηματοδοτήσει η κυβέρνηση της Αυστραλίας με 4,9 εκατ. δολάρια Αυστραλίας, θα αναδείξει τις σχέσεις μεταξύ της Λήμνου και της Αυστραλίας αλλά και τον ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο του νησιού».

Στόχος είναι η δημιουργία ενός ‘μονοπατιού μνήμης’ ένα είδος ανοιχτού μουσείου με διάφορες εικαστικές δημιουργίες που θα τοποθετηθούν σε συγκεκριμένα σημεία της Λήμνου, όπως εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Belinda Bastiaans, director International & Stakeholders Relations, Department of Veteran Affairs. «Η κυβέρνηση της Αυτραλίας σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση υλοποιεί το project που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025 και να αποτελέσει πόλο έλξης για ακόμη περισσότερους επισκέπτες στο νησί, καθώς αναδεικνύει τους δεσμούς που υπάρχουν με τους Αυστραλούς», σημειώνει.

Σύμφωνα με τον κ. Μάντζαρη, ήδη το νησί δέχεται αρκετό κόσμο από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία που ενδιαφέρεται να δει τον τόπο. «Εμείς ως προορισμός έχουμε επιπλέον εδραιωμένες σχέσεις με εννιά χώρες και δεχόμαστε τουρίστες από Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Αυστρία, Ελβετία, Τσεχία, Σλοβενία, Σλοβακία, Βουλγαρία, όπως φυσικά και από Αγγλία, η οποία άλλωστε ήταν και η πρώτη χώρα ενώ το 38%, που είναι ένα μεγάλο ποσοστό, είναι επαναλαμβανόμενοι τουρίστες (repeaters)».

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ