«Όλοι σε αυτόν τον κόσμο είναι ένα από τα τρία είδη», δηλώνει η Mamaw (την οποία υποδύεται η Γκλεν Κλόουζ), η σοφή γιαγιά της ταινίας του Ρον Χάουαρντ, Hillbilly Elegy (2020) η οποία είναι βασισμένη στα απομνημονεύματα του Τζέι Ντι Βανς.

Όταν έφτασε για πρώτη φορά στα ράφια των καταστημάτων, η ιστορία του Βανς αποθεώθηκε ως μια ματιά σε έναν συχνά αγνοημένο θύλακα της Αμερικής: τη λευκή εργατική τάξη των Απαλαχίων και της Ζώνης της Σκουριάς, η οποία τάχθηκε υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές του 2016

«Ένας καλός Εξολοθρευτής, ένας κακός Εξολοθρευτής και ένας ουδέτερος», προσπαθόντας να ενθαρρύνει τον ευαίσθητο εγγονό της, τον Τζέι Ντι Βανς (Γκάμπριελ Μπάσο), να ακολουθήσει έναν δίκαιο δρόμο, επικαλούμενη το αγαπημένο franchise δράσης του Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ.

Όμως κάπου στην πορεία, φαίνεται να χάθηκε.

Ο Τραμπ επέλεξε τον πρώην επικριτή του, Τζέι Ντι Βανς, που τώρα τον υπερασπίζεται σθεναρά, ως υποψήφιο αντιπρόσωπό του | Reuters | Rebecca Cook

«Μεταφραστής του θυμού»

Mέχρι τώρα, πολλοί κριτικοί έχουν κατακεραυνώσει την κινηματογραφική μεταφορά του Hillbilly Elegy, που φαίνεται ότι έχουν καλύψει τα πάντα – την ψευτιά και την ανακρίβεια στην αναπαράσταση της ζωής στα Απαλάχια, την ανάλγητη συντηρητική πολιτική της που υποστηρίζει την προσωπική ευθύνη για να βγει κανείς από τη συστημική, πολυετή φτώχεια, την τρελά άμορφη αφήγηση με τα φλας μπακ και την αμείλικτα βαρετή επιρροή της.

Ο σκηνοθέτης Ρον Χάουαρντ, ο οποίος έχει πληγωθεί από τη γελοιοποίηση των κριτικών, τους κατηγορεί ότι «εξετάζουν πολιτικές θεματικές με τις οποίες μπορεί να συμφωνούν ή να μην συμφωνούν, οι οποίες ειλικρινά δεν αντικατοπτρίζονται πραγματικά ή δεν βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της ιστορίας»

Το Atlantic σας γλιτώνει χρόνο, καθώς στην κριτική του, ο David Sims, έχει επιλέξει να δώσει τον τίτλο «Hillbilly Elegy Is One of the Worst Movies of the Year», οπότε δεν χρειάζεται καν να διαβάσετε περαιτέρω.

Αλλά μπορείτε, αν θέλετε το ιστορικό της αρχικής ενθουσιώδους υποδοχής του best seller βιβλίου και των επακόλουθων αντιδράσεων.

Όταν έφτασε για πρώτη φορά στα ράφια των καταστημάτων, η ιστορία του Βανς αποθεώθηκε ως μια ματιά σε έναν συχνά αγνοημένο θύλακα της Αμερικής: τη λευκή εργατική τάξη των Απαλαχίων και της Ζώνης της Σκουριάς, η οποία τάχθηκε υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές του 2016. Έχοντας χαρακτηριστεί ως «μεταφραστής του θυμού», ο Βανς έγραψε για το πώς μεγάλωσε φτωχός, ζώντας με μια μητέρα εθισμένη στην ηρωίνη και προσπαθώντας να μπει στη Νομική Σχολή του Γέιλ. Το βιβλίο έφτασε σε μια φαινομενικά τυχαία στιγμή, προσφέροντας μια ζοφερή αλλά ειλικρινή άποψη των κοινοτήτων που ξεκοιλιάζονται από τη χρήση ναρκωτικών και τη φτώχεια.

«Πολιτική θεματολογία»

Το Hillbilly Elegy (τα απομνημονεύματα) επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στις αρετές της σκληρής δουλειάς και της επιμονής, εξαπολύοντας αόριστες αιχμές κατά του αμερικανικού κράτους πρόνοιας- ο συγγραφέας φαίνεται συχνά να μην ενδιαφέρεται να διερευνήσει βαθύτερα συστημικά ζητήματα.

Και δεν είναι περίεργο. Από τότε που εκδόθηκε το βιβλίο, η πολιτική ταυτότητα του Τζέι Ντι Βανς έγινε ακόμη πιο έκδηλη. Είναι πλέον ένας συντηρητικός Ρεπουμπλικανός, υποψήφιος αντιπρόεδρος στο πλευρό του Τραμπ και ένας επενδυτής επιχειρηματικών κεφαλαίων με δισεκατομμυριούχους πελάτες όπως ο Πίτερ Θιλ και ο Μαρκ Άντρεσεν.

Η κυκλοφορία της ταινίας το 2020 έριξε προφανώς λάδι στις αντιδράσεις. Ο σκηνοθέτης Ρον Χάουαρντ, ο οποίος έχει πληγωθεί από τη γελοιοποίηση των κριτικών, τους κατηγορεί ότι «εξετάζουν πολιτικές θεματικές με τις οποίες μπορεί να συμφωνούν ή να μην συμφωνούν, οι οποίες ειλικρινά δεν αντικατοπτρίζονται πραγματικά ή δεν βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της ιστορίας».

Ωστόσο, ο Χάουαρντ μάλλον θα ήταν καλύτερα να είχε εντρυφήσει στην πιο ακανθώδη «πολιτική θεματολογία» της αφήγησης, επειδή το πιο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα της κινηματογραφικής μεταφοράς του Hillbilly Elegy είναι ότι μπορείς να ξεχάσεις την ύπαρξη της μέχρι να πεις κύμινο. Μια μέρα περίπου μετά την παρακολούθησή της, θα πρέπει να παλέψετε για να θυμηθείτε κάτι περισσότερο από μια αόριστη εντύπωση της γκροτέσκας Γκλεν Κλόουζ να καπνίζει και να βρίζει με ένα μπλουζάκι μεγέθους XXL. Όσο για τον πρωταγωνιστή, αφηγητή, συγγραφέα απομνημονευμάτων, Τζέι Ντι Βανς  ο οποίος νικάει τις πιθανότητες και μια απελπιστικά δυσλειτουργική «χωριάτικη» οικογένεια για να πάει στη Νομική Σχολή του Γέιλ.

Η ειρωνεία της ραγδαίας επιτυχίας του best seller των απομνημονευμάτων του Βανς είναι ότι διαβάζεται σαν η επικριτική περιγραφή της φτώχειας των Απαλαχίων από έναν ξένο, αλλά πουλήθηκε με τους ισχυρισμούς ότι είναι η περιγραφή ενός ειδικού. Μπορείτε να ισχυριστείτε ότι είναι και τα δύο – ο Βανς είναι το μέλος της οικογένειας που τα κατάφερε και μπορεί να αναπολεί αυτάρεσκα το πώς οι καλοκαιρινές επισκέψεις του στη φτωχή αλλά περήφανη ευρύτερη οικογένειά του στο Κεντάκι δημιούργησαν το γόνιμο έδαφος μέσα από το οποίο αναπτύχθηκε η δική του εκπληκτική δύναμη και ευφυΐα.

Γρανάζια του καπιταλισμού

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι, όσο και αν οι κριτικοί βρίζουν την κινηματογραφική εκδοχή με μια αβυσσαλέα βαθμολογία στο Rotten Tomatoes της τάξης του 25%, το κοινό την αξιολογεί πολύ υψηλότερα, στο 85%.

Που έγκειται η γοητείας της; Απλό. Οι άνθρωποι που έχουν παγιδευτεί στα γρανάζια του καπιταλισμού λατρεύουν αυτές τις θαυματουργές ιστορίες διαφυγής. Ακόμα και αν δεν είναι καλές, μπορούν να τα πάνε περίφημα με ένα κοινό που έχει εκπαιδευτεί να λαχταράει τέτοιου είδους αφηγήσεις. Όλα τα κλισέ που παρουσιάζονται στο Hillbilly Elegy έχουν παρουσιαστεί σε χίλιες επαναλήψεις, σε μυθοπλασία και υποτιθέμενες μη μυθοπλαστικές περιγραφές. Για παράδειγμα, η σκηνή στην οποία το φτωχό αγόρι Ντι Βανς, στην προσπάθεια να τα καταφέρει στην υψηλή κοινωνία, δεν μπορεί να καταλάβει ποιο πιρούνι να χρησιμοποιήσει στο φανταχτερό δείπνο – πόσες φορές έχει χρησιμοποιηθεί αυτό το δίλημμα με το πιρούνι σε ταινίες για όσους αγωνίζονται να ανέβουν ταξικά; Αρκετές φορές ώστε όλοι όσοι βλέπουν πολλές ταινίες να ξέρουν ποιο πιρούνι να χρησιμοποιήσουν.

Και τότε, αφού η αριστοκρατική ινδή φίλη του, Ούσα (Φρίντα Πίντο), τον προπονεί με τα πιρούνια, η μεγάλη ευκαιρία του Ντι Βανς να εδραιώσει τη θέση του στην ανώτερη τάξη κινδυνεύει περαιτέρω από μια κρίση στην πάντα άπορη και πάντα παρεμβατική οικογένειά του. Πρέπει να μείνει και να εξασφαλίσει το μέλλον του ή να το θέσει σε κίνδυνο πηγαίνοντας να τους βοηθήσει; Τι θα κάνει;

Kανείς δεν ξέρει.

*Με πληροφορίες από: Jacobin | Atlanta

Headlines