Ουκρανία: Μετά τα τηλεκατευθυνόμενα drone, τα drone με τεχνητή νοημοσύνη

Με τα ρωσικά συστήματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών να μειώνουν το ποσοστό επιτυχίας των επιθέσεων με τηλεχειριζόμενα drone, δεκάδες νεοσύστατες εταιρείες στην Ουκρανία αναπτύσσουν τώρα αυτόνομα drone που κινούνται σε σμήνη και αναγνωρίζουν μόνα τους τον στόχο.

Μια από τις εταιρείες που αναπτύσσουν λογισμικό για σμήνη είναι η Swarmer, η οποία αναπτύσσει λογισμικό που συνδέει τα drone σε ένα δίκτυο και τα κατευθύνει. Άνθρωποι χρειάζονται μόνο για να δώσουν το τελικό πράσινο φως για αυτοματοποιημένα συστήματα.

«Για ένα σμήνος από 10 ή 20 drone ή ρομπότ, είναι πρακτικά αδύνατο να ελέγχεται από ανθρώπους» δήλωσε στο Reuters ο Σερχίι Κουπριένκο, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.

Οι πιλότοι μπορούν να χειρίζονται από απόσταση το πολύ πέντε drone, είπε, ενώ η ΑΙ θα μπορεί να ελέγχει εκατοντάδες.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Swarmer Σερχίι Κουπριένκο στα γραφεία της εταιρείας του στο Κίεβο (Reuters)

Killer robot

Η Swarmer είναι μια από τις 200 και πλέον εταιρείες τεχνολογίας που ιδρύθηκαν στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022, πολλές από ανθρώπους που εργάζονταν προηγουμένως στην Πληροφορική.

Το σύστημα της Swarmer, με την ονομασία Styx (Στύγα, η υποχθόνια θεότητα που προσωποποιεί το ομώνυμο ποτάμι του Άδη), καθοδηγεί σμήνη αναγνώρισης και επίθεσης, μικρά και μεγάλα, τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος.

Κάθε drone θα μπορεί να σχεδιάζει μόνο του τις κινήσεις του και να προβλέπει τη συμπεριφορά των υπόλοιπων στο σμήνος, είπε ο Κουπριένκο.

Η αυτοματοποίηση των επιθέσεων, πρόσθεσε, θα βοηθήσει και στην προστασία των χειριστών drone, οι οποίοι σήμερα πρέπει να βρίσκονται στο μέτωπο και στοχοθετούνται από τον εχθρό κατά προτεραιότητα.

Το Styx πάντως παραμένει στο στάδιο της ανάπτυξης και έχει δοκιμαστεί ελάχιστα στο πεδίο της μάχης, αναγνώρισε ο διευθύνων σύμβουλος της Swarmer.

Σε διεθνές επίπεδο εκφράζονται εδώ και καιρό ανησυχίες για τις ηθικές διαστάσεις των λεγόμενων killer robot, μηχανών που αποφασίζουν χτυπήματα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Το 2020, έγγραφο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προειδοποιούσε ότι τα συστήματα αυτά μπορεί να παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και να αυξάνουν τον κίνδυνο νέων πολέμων.

Λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιείται ήδη σε κάποια drone μεγάλα βεληνεκούς που αναλαμβάνουν επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και διυλιστήρια εντός της Ρωσίας, εκατοντάδες χιλιόμετρα από τα ουκρανικά σύνορα.

Ουκρανός αξιωματούχος που δεν κατονομάζεται δήλωσε ότι στις επιθέσεις αυτού του είδους συμμετέχουν σμήνη περίπου 20 drone.

Μια μικρή ομάδα drone αναλαμβάνει να χτυπήσει τους στόχους, ενώ τα υπόλοιπα εξουδετερώνουν ή απασχολούν τα συστήματα αεράμυνας.

Για να συμβεί αυτό χρησιμοποιούν συστήματα ΑΙ με ανθρώπινη επίβλεψη για να εντοπίζονται οι στόχοι και να σχεδιάζονται οι διαδρομές, είπε ο αξιωματούχος.

Εργαζόμενοι της Swarmer ετοιμάζουν αυτόνομο drone για δοκιμαστική πτήση κοντά στο Κίεβο (Reuters)

Παρεμβολές

Η ανάγκη για αυτοματοποιημένα συστήματα επίθεσης γίνεται πιο πιεστική καθώς και οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (EW) για να μπλοκάρουν την επικοινωνία ανάμεσα στα drone και τους χειριστές τους.

Αυτό επηρεάζει κυρίως τα μικρά τηλεχειριζόμενα drone που έχουν γίνει το κύριο όπλο για χτυπήματα εναντίον οχημάτων και στις δύο πλευρές.

Η ΑΙ υπόσχεται τώρα να καταργήσει την ανάγκη για χειριστές. «Στο κοντινό μέλλον δεν θα υπάρχει επικοινωνία στο μέτωπο» μεταξύ drone και πιλότων, δήλωσε ο Μαξ Μάκαρτσουκ, ερευνητής του Brave1, οργανισμού που ίδρυσε η ουκρανική κυβέρνηση για να επιταχύνει την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Σύμφωνα με τον Μάκαρτσουκ, το ποσοστό επιτυχημένων επιθέσεων με μικρά τηλεχειριζόμενα drone έχει μειωθεί γύρω στο 30-40%, ενώ για τους άπειρους χειριστές μπορεί να πέσει ακόμα και στο 10%.

Τα drone που πετούν με ΑΙ θα μπορούσαν να πετυχαίνουν στο 80% των περιπτώσεων, προέβλεψε.

Κατασκευαστές όπως η Swarmer αναπτύσσουν λογισμικό που επιτρέπει στο drone να αναγνωρίζει μόνο του τον στόχο μέσω της κάμεράς του και να τον χτυπά χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Βασική προτεραιότητα είναι η μείωση του κόστους, δεδομένου ότι χιλιάδες drone καταστρέφονται κάθε εβδομάδα σε ένα μέτωπο που εκτείνεται σε συνολικό μήκος 1.000 χιλιομέτρων.

Για τον λόγο αυτό το λογισμικό ΑΙ μπορεί να τρέχει σε Rasperi Pi, μικρούς υπολογιστές που αναπτύχθηκαν για εκπαιδευτικούς σκοπούς αλλά έχουν γίνει δημοφιλείς για τους χομπίστες.

Σύμφωνα με τον Μάκαρτσουκ, το κόστος ενός συστήματος αυτόνομης στόχευσης εκτιμάται σε μόλις 150 δολάρια ανά drone.