Κυριάκος Χαραλαμπίδης: Με μια φωτογραφία στα μάτια του βαθιά…

Παιδί με μια φωτογραφία

Παιδί με μια φωτογραφία στο χέρι
με μια φωτογραφία στα μάτια του βαθιά
και κρατημένη ανάποδα με κοίταζε.

Ο κόσμος γύρω του πολύς· κι αυτό
είχε στα μάτια του μικρή φωτογραφία,
στους ώμους του μεγάλη και αντίστροφα —
στα μάτια του μεγάλη, στους ώμους πιο μικρή,
στο χέρι του ακόμα πιο μικρή.

Ήταν ανάμεσα σε κόσμο με συνθήματα
και την κρατούσε ανάποδα· μου κακοφάνη.

Κοντά του πάω περνώντας πινακίδες
αγαπημένων είτε αψίδες και φωνές
που ’χαν παγώσει και δε σάλευε καμιά.

Έμοιαζε του πατέρα του η φωτογραφία.
Του τηνε γύρισα ίσια κι είδα πάλι
τον αγνοούμενο με το κεφάλι κάτω.

Όπως ο ρήγας, ο βαλές κι η ντάμα
ανάποδα ιδωμένοι βρίσκονται ίσια,
έτσι κι αυτός ο άντρας ιδωμένος ίσια
γυρίζει ανάποδα και σε κοιτάζει.

Μάης 1979

*Από την ποιητική συλλογή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη «Θόλος» (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών).

Ημέρες μνήμης και ώρες περισυλλογής αυτές που διανύουμε, άλλη μια φορά, άλλη μια χρονιά, μισόν αιώνα πλέον μετά τα δραματικά γεγονότα του καλοκαιριού του 1974.

Το «Δεν ξεχνώ», ιερό εθνικό καθήκον και ελάχιστο χρέος τιμής στους πεσόντες και στους αγνοουμένους.

Ο σπουδαίος λογοτέχνης Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ένας από τους πλέον αξιόλογους ποιητές του νεότερου ελληνισμού, γεννήθηκε στην Άχνα Αμμοχώστου στις 31 Ιανουαρίου 1940 και μεγάλωσε στην Αμμόχωστο.

Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παρακολούθησε μαθήματα θεάτρου στην Αθήνα και ειδικεύτηκε σε θέματα ραδιοφωνίας στο Μόναχο. Εργάστηκε ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση και επί τρεις δεκαετίες στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, από το οποίο αφυπηρέτησε ως διευθυντής Ραδιοφωνίας.

Στις ποιητικές συλλογές του Χαραλαμπίδη συγκαταλέγονται οι ακόλουθες: «Πρώτη πηγή» (Αθήνα 1961), «Η άγνοια του νερού», με πρόλογο Τ. Κ. Παπατσώνη (Ίκαρος, Αθήνα 1967), «Το αγγείο με τα σχήματα» (Λευκωσία 1973, Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Κύπρου), «Αχαιών ακτή» (Λευκωσία 1977 – Άγρα, Αθήνα 2003, Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Κύπρου), «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα» (Ερμής, Αθήνα 1982 – Άγρα, Αθήνα 1997, Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Κύπρου), «Θόλος» (Ερμής, Αθήνα 1989 – 1991, Άγρα, Αθήνα 1998, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), «Μεθιστορία» (Άγρα, Αθήνα 1995, Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Ελλάδας), «Δοκίμιν» (Άγρα, Αθήνα 2000), «Αιγιαλούσης επίσκεψις» (Άγρα, Αθήνα 2003), «Κυδώνιον μήλον» (Άγρα, Αθήνα 2006), «Ίμερος» (Μεταίχμιο, Αθήνα 2012), «Στη γλώσσα της υφαντικής» (Μεταίχμιο, Αθήνα 2013), «Ηλίου και Σελήνης άλως» (Ίκαρος, Αθήνα 2017), «Η νύχτα των κήπων» (Ίκαρος, Αθήνα 2022).

Το 1997 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση και εισαγωγή του Χαραλαμπίδη, το βιβλίο «Ρωμανού του Μελωδού: Τρεις ύμνοι» (Βραβείο Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας).

Επίσης, το 2009 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα σε δύο τόμους η συλλογή δοκιμιακών κειμένων «Ολισθηρός ιστός», ενώ το 2010 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, στη σειρά «Μια πόλη στη λογοτεχνία», η «Λευκωσία», με κείμενα επιλεγμένα από τον Χαραλαμπίδη.

Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο η πρώτη ποιητική συλλογή του Χαραλαμπίδη για παιδιά με τίτλο «Σαλιγκάρι και φεγγάρι».

Το 2019 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος συγκεντρωτικός τόμος («Ποιήματα» 1961-2017) με το σύνολο των ποιητικών συλλογών του Χαραλαμπίδη.

Το 2003 η Ακαδημία Αθηνών τίμησε τον Χαραλαμπίδη με το Βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Το 2006 έλαβε το Βραβείο Πολιτιστικής Προσφοράς «Τεύκρος Ανθίας – Θοδόσης Πιερίδης».

Το 2007 ο Χαραλαμπίδης τιμήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών. Το 2013 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών.

Μεταφράσεις του έργου του Χαραλαμπίδη κυκλοφορούν σε αυτοτελείς εκδόσεις στην αγγλική, γαλλική, γερμανική, σουηδική, βουλγαρική, αλβανική, ρουμανική και σερβική γλώσσα.

Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από τον Χρυσόστομο Σταμούλη, τον Νότη Μαυρουδή, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Μιχάλη Χριστοδουλίδη, τον Μάριο Τόκα, τον Γιώργο Θεοφάνους, τον Σάββα Σάββα, τον Μάριο Μελετίου και τον Γιώργο Καλογήρου.