Η μεταμόρφωση του κόμματος του Αβραάμ Λίνκολν και του Ρόναλντ Ρίγκαν σε κάτι μάλλον διαφορετικό – το κόμμα τού… πρώην παλαιστή Χαλκ Χόγκαν, ίσως – έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι, υποταγμένοι στον πρώην και ίσως μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, έχουν αγκαλιάσει τον ανελεύθερο εθνικισμό του, τον προστατευτικό ζήλο του και τον αντιμεταναστευτικό νατιβισμό του.

Με τη μορφή του αναπληρωτή τού Τραμπ, του γερουσιαστή Τζει Ντι Βανς, έχουν ένα νεανικό διάδοχο του κινήματος «Πρώτα η Αμερική», ο οποίος φαίνεται έτοιμος να σπάσει τις ριζοσπαστικές ιδεολογικές αγκυλώσεις του.

Οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ μοιράζονται την ίδια αντιπάθεια για τη φιλοφεμινιστική νομοθεσία και την «ιδεολογία του φύλου» που έχει κινητοποιήσει κόμματα όπως το ακροδεξιό Vox της Ισπανίας, ενώ βλέπουν ως απάτη, όπως και το ακροδεξιό «Εναλλακτική για τη Γερμανία», τη δράση για το κλίμα

Για δεκαετίες, οι Ρεπουμπλικάνοι αυτοχαρακτηρίζονταν ως το κόμμα των μεγάλων επιχειρήσεων και του ελεύθερου εμπορίου. Στο εθνικό συνέδριο των Ρεπουμπλικανών αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ υποσχέθηκε περισσότερους δασμούς και ο Βανς δήλωσε πως θα βάλει τέλος στην εποχή της «εξυπηρέτησης της Wall Street» και υπερασπίστηκε «τον εργαζόμενο άνθρωπο».

Εχθροί της μετανάστευσης και φίλοι με τον Πούτιν

Για δεκαετίες, οι Ρεπουμπλικανοί αυτοσυστήνονταν ως οι πιο στιβαροί παράγοντες στην παγκόσμια σκηνή, υποστηρικτές των στρατιωτικών δαπανών και «γεράκια» για τις απειλές που δημιουργούν οι απολυταρχικοί ηγέτες στο εξωτερικό. Ωστόσο, ο Βανς και οι ομοϊδεάτες του νομοθέτες αντιτάχθηκαν επί μήνες σε νέα στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ενώ ο Τραμπ έχει μια εμφανώς «τρυφερή» σχέση με πολλούς ξένους ισχυρούς άνδρες, και όχι λιγότερο με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Στην τελευταία του ομιλία ως πρόεδρος το 1989, ο Ρίγκαν εξήρε τη μετανάστευση ως τον βασικό μοχλό της ασύγκριτης δύναμης και ζωτικότητας των Ηνωμένων Πολιτειών. Πέρασε επίσης νομοθεσία που παρείχε αμνηστία σε εκατομμύρια ανθρώπους που ζούσαν χωρίς χαρτιά στη χώρα.

Σήμερα; Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο βασικός υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, έγινε δεκτός στο συνέδριο του Μιλγουόκι με πλακάτ που καλούσαν σε «μαζικές απελάσεις», ενώ τόσο ο ίδιος όσο και ο Βανς υποδαύλιζαν την υστερία πως η αύξηση της μετανάστευσης είναι η βασική αιτία για την έξαρση της εγκληματικότητας, την άνοδο των τιμών των κατοικιών και τον πληθωρισμό και, όπως σημειώνει η Washington Post, κανένας από αυτούς τους ισχυρισμούς δεν επιβεβαιώνεται από στοιχεία.

Οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ μοιάζουν με τα ακροδεξιά κόμματα στην ΕΕ

Σε όλα αυτά, οι Ρεπουμπλικάνοι υπό τον Τραμπ έχουν αποβάλει τα χαρακτηριστικά ενός «mainstream» δεξιού κόμματος για μια πλατφόρμα που μοιάζει περισσότερο με τα ακροδεξιά κόμματα, τα οποία βρίσκονται σε άνοδο στην Ευρώπη. Εδώ και χρόνια, οι ειδικοί της συγκριτικής πολιτικής έχουν καταγράψει πώς οι Ρεπουμπλικάνοι των ΗΠΑ έχουν απομακρυνθεί ιδεολογικά από τους παραδοσιακούς κεντροδεξιούς ομολόγους τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και έχουν στραφεί προς πιο εξτρεμιστικές και ανελεύθερες παρατάξεις.

Το 2024, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα μοιράζεται πολύ περισσότερα κοινά, για παράδειγμα, με τον Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν στη Γαλλία – ο οποίος είναι σφόδρα αντιμεταναστευτικός, ζητά μορφές κρατικού παρεμβατισμού και έχει τεκμηριωμένους δεσμούς με το Κρεμλίνο – απ’ ό,τι με τη γαλλική ακροδεξιά μόλις πριν από μια δεκαετία.

Το ψηφοδέλτιο Τραμπ – Βανς φαίνεται να εδραιώνει αυτή τη μεταμόρφωση. Ο Βανς, ειδικότερα, τείνει να υπερασπιστεί έναν απροκάλυπτο εθνικισμό «αίματος και εδάφους». Στην ομιλία του την Τετάρτη, χλεύασε τα υψηλά, οικουμενικά ιδεώδη που συχνά συνοδεύουν τους ύμνους στον αμερικανικό πατριωτισμό και μίλησε αντ’ αυτού για το νεκροταφείο στο ανατολικό Κεντάκι όπου είναι θαμμένοι οι πρόγονοί του.

«Παρόλο που οι ιδέες και οι αρχές είναι σπουδαίες, αυτή είναι μια πατρίδα. Αυτή είναι η πατρίδα μας», δήλωσε ο Βανς. «Οι άνθρωποι δεν θα πολεμήσουν για αφηρημένες ιδέες, αλλά θα πολεμήσουν για την πατρίδα τους. Και αν αυτό το κίνημά μας πρόκειται να πετύχει και αν αυτή η χώρα πρόκειται να ευδοκιμήσει, οι ηγέτες μας πρέπει να θυμούνται ότι η Αμερική είναι ένα έθνος».

Μάλιστα, προσέθεσε ότι η οικογένειά του «θα πολεμούσε και θα πέθαινε για να προστατεύσει αυτή τη χώρα, αν της ζητούσαν να το κάνει».

«Μικρό καλάθι» όταν Τραμπ και Βανς μιλούν υπέρ των εργαζόμενων

Ο John Ganz, σχολιαστής και ιστορικός του λαϊκισμού, συνέδεσε τη ρητορική του Βανς – τη μεγαλοστομία του πάνω από τα οστά των προγόνων του – με αυτό που ο σεβαστός Γάλλος ιστορικός Michel Winock περιέγραψε κάποτε ως «νεκρικό εθνικισμό».

Ο φασιστικός εθνικισμός τους, εξήγησε ο Winock, «θα υποτάσσει τα πάντα στο έθνος-κράτος: στη δύναμή του και στο μεγαλείο του». Και η απήχησή τους στηριζόταν στην υπόσχεση «μιας ανάστασης: την αποκατάσταση της κρατικής εξουσίας, την ενίσχυση του στρατού, την προστασία των παλαιών παραδόσεων, τη διάλυση των διχαστικών δυνάμεων». Όμως, προσθέτει ο Winock, μια τέτοια πολιτική έδωσε ώθηση μόνο, «στην ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό και τον αντικοινοβουλευτισμό» – ο τελευταίος, από τη σκοπιά του 21ου αιώνα μας, μπορεί να κατανοηθεί ως εχθρότητα προς τη συνταγματική λειτουργία της δημοκρατίας.

Το «super PAC» υπέρ του Τραμπ από τον Μασκ

Δεν είναι ακόμη σαφές πόσο βαθύ μπορεί να είναι το σύνολο των πεποιθήσεων του Τραμπ και του υποψήφιου αντιπροέδρου του. «Ο Βανς διατυπώνει μια πολύ ξεκάθαρη προοπτική για την αποτυχία αυτού που θα αποκαλέσει ‘φονταμενταλισμό της αγοράς’ του GOP (Grand Old Party – Μεγάλο Παλαιό Κόμμα, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα των ΗΠΑ) – της συναινετικής οικονομικής πολιτικής των τελευταίων δεκαετιών», δήλωσε ο Όρεν Κας, πρόεδρος της American Compass, μιας δεξαμενής σκέψης που συνδέεται στενά με τους οικονομικούς λαϊκιστές του GOP.

Ακόμα, άλλοι προτείνουν λόγους για να είναι οι Αμερικανοί επιφυλακτικοί απέναντι στη ρητορική των Ρεπουμπλικανών υπέρ των εργαζομένων. «Οι επιθέσεις του Βανς κατά των μεγάλων επιχειρήσεων ήρθαν παρά το γεγονός ότι η σύντομη πολιτική του καριέρα υποστηρίχθηκε από μερικούς από τους πλουσιότερους ανθρώπους στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του δισεκατομμυριούχου Πίτερ Θιλε, ενώ εντάχθηκε επίσημα στην εκστρατεία του Τραμπ, που υποστηρίζεται από τιτάνες της Wall Street, όπως ο Στίβεν Σβάρτσμαν και ο Μπιλ Άκμαν», σημειώνουν οι Financial Times.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Έλον Μασκ – που δύσκολα τον χαρακτηρίζει κανείς… φίλος των εργαζόμενων – ανακοίνωσε ότι θα δεσμεύει περίπου 45 εκατομμύρια δολάρια κάθε μήνα για τη χρηματοδότηση υπέρ του Τραμπ.

Οι ομοϊδεάτες Τραμπ – Βανς στην Ευρώπη

Στο ευρύτερο σχήμα, το COP του Τραμπ συμμετέχει στην ίδια συζήτηση που διεξάγεται σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Μοιράζεται την ίδια αντιπάθεια και ανησυχία για τη φιλοφεμινιστική νομοθεσία και την «ιδεολογία του φύλου» που έχει κινητοποιήσει κόμματα όπως το ακροδεξιό Vox της Ισπανίας.

Όπως και το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία», βλέπει τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και τη δράση για το κλίμα – μια «απάτη», όπως το έθεσε ο Τραμπ στην ομιλία του το βράδυ της Πέμπτης – ως εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη. Κοιτάζει με θαυμασμό την καταστολή της φιλελεύθερης κοινωνίας των πολιτών και των πανεπιστημίων, που πραγματοποιεί το κυβερνών Fidesz της Ουγγαρίας.

Και η πτέρυγα Βανς του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, όπως και ορισμένοι από τους Ευρωπαίους εθνικιστές ομολόγους τους, είναι πρόθυμοι να τερματίσουν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ασχέτως αν αυτό σημαίνει ότι θα επιτρέψουν στην εισβολή της Ρωσίας να αλλάξει τα σύνορα της χώρας.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως, αυτή την εβδομάδα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, επικρότησε την προσθήκη του Βανς στο ψηφοδέλτιο. «Μπορούμε μόνο να το καλωσορίσουμε αυτό, γιατί αυτό είναι που χρειαζόμαστε – να σταματήσει η προμήθεια της Ουκρανίας με όπλα και τότε ο πόλεμος θα τελειώσει», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Λαβρόφ.

Headlines