Όμηροι της τεχνολογικής επανάστασης

Στην ταινία «Άφησε τον Κόσμο Πίσω», μια κυβερνοεπίθεση στις ΗΠΑ είναι αρκετή για να καταρρεύσει ο κόσμος και η καθημερινότητα των ανθρώπων. Αν πάμε το χρόνο ακόμα πιο πίσω η σχέση ανθρώπου και τεχνολογίας αποτυπώθηκε έξοχα στην «Οδύσσεια του Διαστήματος» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Εκεί που ο άνθρωπος αποδείχθηκε όμηρος των επιτευγμάτων του, της υποτιθέμενης τεχνολογικής υπεροχής του.

Η κατάρρευση του παγκόσμιου λογισμικού οδήγησε στην παράνοια. Αεροπλάνα καθηλώθηκαν, τραπεζικά συστήματα μπλόκαραν, ατέλειωτες ανθρώπινες ουρές σχηματίστηκαν, αποδεικνύοντας κάτι που φαίνεται να έχουμε λησμονήσει: το γεγονός ότι όσο ισχυροί φαινόμαστε, άλλο τόσο ανίσχυροι είμαστε.

Το χάος

Οι ειδικοί μίλησαν για το «μεγαλύτερο ψηφιακό χάος που έχει αντιμετωπίσει ο κόσμος», αλλά και για μια «ψηφιακή πανδημία», φέρνοντας στη μνήμη τα όσα συνέβησαν στον πλανήτη επί covid. Kι αν το πρόβλημα αποκαταστάθηκε θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να επανέλθουν όλα στην κανονικότητα.

Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή που έχει ανοίξει για τα καλά η συζήτηση για τα οφέλη αλλά και τις ζημίες της εκτεταμένης χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης. Για να προλάβω τους κακόπιστους δεν είμαι κατά της τεχνολογικής εξέλιξης και των επιτευγμάτων της. Είμαι σοβαρά προβληματισμένος όμως, για τη χρήση της και τις δικλείδες ασφαλείας που τη συνοδεύουν. Χθες δεν υπήρξε plan B όπως φάνηκε. Το ίδιο συνέβη και στην πανδημία όπου η ανθρωπότητα κλήθηκε να αυτοσχεδιάσει και να επιδοθεί σε μια κούρσα με το χρόνο προκειμένου να βρει τα μέσα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Ένα πρόβλημα, που καλό είναι να θυμίζουμε ότι δημιούργησε η ίδια.

Plan B;

Κατά συνέπεια το ερώτημα αναφορικά με το plan B παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο. Εκτός κι αν θεωρούμε ότι ο Πολιτισμός πρέπει να σταματήσει από τη στιγμή που θα πέσει ο γενικός. Αν συμβεί αυτό καλό είναι να αποχαιρετιστούμε από τώρα. Αν πάλι δεν επιθυμούμε να συμβεί, καλό είναι να εστιάσουμε σε κάποια συγκεκριμένα δεδομένα που αφορούν τόσο την επιβίωση όσο και τη διαβίωσή μας, ελπίζοντας  στη στιγμή που ο γενικός θα βρεθεί και πάλι σε λειτουργία.

Η φιλοσοφική πλευρά της χρήσης της τεχνολογίας δεν είναι χαμένος χρόνος. Αντίθετα, μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικό διάλογο και απαντήσεις σε πολλά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν είτε από την ανεξέλεγκτη χρήση είτε σε μια περίπτωση «δυσλειτουργίας», σαν αυτή που συνέβη παραλύοντας τα πάντα.

Παράλληλα, από την πλευρά μας μπορούμε να κάνουμε κάποια απλά πράγματα που μάλλον έχουμε ξεχάσει. Όπως π.χ. να μην είμαστε συνέχεια μ’ ένα τάμπλετ ή ένα κινητό στο χέρι. Να μας προβληματίσει το γεγονός πως όλα τα δεδομένα της ζωής μας περνάνε μέσα από τους αλγόριθμους της τεχνολογίας: κωδικοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στους παγκόσμιους παρόχους ηλεκτρονικής αλληλογραφίας. Να αναλογιστούμε πόσο εκτεθειμένοι είμαστε σε κάτι που δεν έχουμε ιδέα για το πως λειτουργεί κι όμως βασίζουμε μεγάλο μέρος της δικής μας καθημερινότητας πάνω του.

Να θυμηθούμε πως είναι να μιλάς με τον άλλον, να ανταλλάσσεις απόψεις και ιδέες. Να διαβάσουμε κανένα βιβλίο, χρήσιμο θα είναι, αφήστε που δεν έχει την ανάγκη κάποιας μπαταρίας για να δουλέψει. Ποιος ξέρει, μπορεί η ανθρώπινη γνώση που είναι αποθηκευμένη εκεί και όχι σε κάποιο τεράστιο μηχάνημα άπειρων τεραμπάιτ, να μας σώσει κάποια στιγμή τη ζωή αν βρεθούμε απέναντι στο πεπρωμένο της τεχνολογικής αυτοκαταστροφής μας.