Μια άγνωστη και τραγική πτυχή της κυπριακής τραγωδίας η οποία αφορά τον θάνατο ηλικιωμένων οι οποίοι εγκλωβίστηκαν στις κατεχόμενες περιοχές την περίοδο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και δεινοπάθησαν, επανέρχεται στην προσκήνιο ύστερα από διερεύνηση του θέματος από τον ιστορικό αναλυτή κ. Οδυσσέα Χρίστου.

Στην έρευνα, εκτός από τους θανάτους των ηλικιωμένων, αναφορά γίνεται και σε βιασμούς γυναικών καθώς και σε εκτελέσεις από πλευράς των Τούρκων.

Ειδικά για τους βιασμούς συγκλονίζει η μαρτυρία της τότε ανήλικης, η οποία αναφέρεται σε απόπειρα 40 γυναικών να αυτοκτονήσουν ομαδικά ανοίγοντας το υγραέριο.

Ο κ. Χρίστου ανέτρεξε και σε δημοσιεύματα εφημερίδων της τότε εποχής, περιλαμβανομένου του «Φ» ο οποίος έκανε αναφορά σε κράτηση ηλικιωμένων επί 80 μέρες χωρίς καν να κάνουν έστω και μία φορά μπάνιο, φορώντας τα ίδια ρούχα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Όπως εξηγεί ο κ. Χρίστου, οι ηλικιωμένοι προέρχονταν από διάφορες κοινότητες και εγκλωβίστηκαν ύστερα από την σχετικά ταχεία προέλαση των Τούρκων.

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Χρίστου, η κατάσταση τότε ήταν ρευστή και κάποιοι από τους ηλικιωμένους εγκλωβίστηκαν όταν επέστρεψαν στα χωριά τους με σκοπό να ποτίσουν τα ζώα τους (όντας κτηνοτρόφοι αρκετοί από αυτούς) είτε για άλλους λόγους.

Ο κ. Χρίστου, ετοίμασε και σχετικό βίντεο υπό τον τίτλο «Ο αφανισμός των γερόντων» και μέσω αυτού περιγράφει την τραγική κατάσταση των γερόντων και τις συνθήκες υπό τις οποίες έζησαν ή και πέθαναν. Ο κ. Χρίστου εντόπισε πλάνα τα οποία είχαν καταγραφεί την εποχή της εισβολής, όπως και φωτογραφίες τις οποίες περιέλαβε στο συγκλονιστικό βίντεο το οποίο παρουσιάζει το Philenews.

Παράλληλα, εντόπισε και σκηνές οι οποίες αποτυπώνουν σε αδρές γραμμές την κατάρρευση της αμυντικής γραμμής της Μιας Μηλιάς.

Ο Οδυσσέας Χρίστου μίλησε και με κάποιους οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα. Όπως αναφέρουν μάρτυρες, κάποιοι από όσους κρατήθηκαν απεβίωσαν από διάφορες αιτίες ή ακόμη και συνεπεία εκτελέσεων.

Οι Τούρκοι συγκέντρωσαν, τους εγκλωβισμένους και οδήγησαν τους άνδρες και τα παιδιά σε σχολείο της κοινότητας, τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους σε διάφορες οικίες.

Οι ηλικιωμένοι δεν είχαν φαγητό και νερό με αποτέλεσμα να καταφύγουν σε παλιά πηγάδια για νερό. Κάποια από αυτά ήταν μολυσμένα, οπόταν έπαθαν γαστρεντερίτιδα και πέθαιναν 2-3 ηλικιωμένοι την ημέρα. Σε μια από τις φωτογραφίες που εντόπισε ο κ. Χρίστου, ένας ηλικιωμένος προσπαθεί να κρατηθεί στη ζωή από μια σωλήνα και παραλαμβάνεται από άνδρες του Ερυθρού Σταυρού με φορείο.

Ο κ. Χρίστου κάνει αναφορά σε Γάλλο δημοσιογράφο ο οποίος ξεναγήθηκε από τους Τούρκους στη Γύψου και είδε με τα μάτια του όσα συνέβαιναν. Όταν επέστρεψε στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές, πήγε απευθείας στον Ερυθρό Σταυρό και ανέφερε πως οι ηλικιωμένοι χρειάζονται επειγόντως βοήθεια διαφορετικά δεν θα μείνει ούτε ένας. Υπέδειξε επίσης, πως δεν μιλάμε για στρατόπεδο συγκέντρωσης αλλά για στρατόπεδο εξόντωσης.

Το οπτικοακουστικό υλικό το οποίο συγκέντρωσε και επεξεργάστηκε ο κ. Χρίστου αποτελεί μια σύντομη αλλά περιεκτική αποτύπωση του όλου κλίματος που επικρατούσε τότε, ανακαλώντας τα γεγονότα της τότε εποχής στη μνήμη όσων τα έζησαν και φωτίζοντας όσους ήταν αγέννητοι, τις πιο τραγικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας του τόπου.

Βομβαρδισμοί, καταστροφές, θάνατοι, πρόκληση πυρκαγιών, με τους Τούρκους στρατιώτες να προελαύνουν, με συλλήψεις Ελληνοκυπρίων.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι εικόνες από την επίθεση στη Μια Μηλιά, όπου διερράγη η αμυντική γραμμή. Τα άρματα μάχης να προχωρούν από εκεί ακάθεκτα προς την Αμμόχωστο με τους Τούρκους στρατιώτες να προελαύνουν σαν σε περίπατο. Φαίνονται Ελληνοκύπριοι να μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και σπεύδουν να σωθούν. Είναι οι αυριανοί πρόσφυγες της τότε εποχής, οι οποίοι εξακολουθούν μέχρι σήμερα να αναμένουν τη μέρα της επιστροφής. Άλλοι σε φορτηγά, άλλοι σε τρακτέρ, άλλοι ιδιωτικά οχήματα, άλλοι περπατητοί. Και μια ξυπόλητη γυναίκα σπρώχνει κάποιο ανήμπορο άτομο σε αναπηρικό. Είναι και εκείνο το βλέμμα του συλληφθέντος Ελληνοκύπριου ο οποίος συνοδεύεται από Τούρκους στρατιώτες και γυρίζει την κεφαλή, λες για τελευταία φορά.

Είναι και άλλοι συλληφθέντες τους οποίους έβαλαν να καθίσουν σε ένα χωράφι και ένας Τούρκος που ποζάρει ωσάν να είναι πρωταγωνιστής σε ταινία δράσης. Και μια γνωστή σκηνή από άλλους συλληφθέντες Ελληνοκύπριους κι ένας νεκρός καταμεσής του δρόμου. Είναι και δύο γριές με τα μπαστούνια και ύστερα άλλες μαζεμένες. Είναι και μία ηλικιωμένη η οποία λέει πως δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα τους, και μια σκηνή σε εκκλησία με άτομα διαφόρων ηλικιών και κάποιες γυναίκες οι οποίες κοιμούνται στρωματσάδα.

Το σκηνικό μεταφέρεται στη Γύψου

Μια μαρτυρία γυναίκας αναφέρει πως με ένα φορτηγό αναχώρησαν περίπου 70 άτομα αλλά έμειναν και άλλοι οι οποίοι εγκλωβίστηκαν. Εξηγεί ότι στους εγκλωβισμένους διέκοψαν την παροχή νερού ενώ νερό προμηθεύονταν από λάκκους. Ωστόσο το νερό ήταν μολυσμένο και όπως της ανέφερε η πεθερά της, στη Γύψου πέθαναν περίπου 20 ηλικιωμένοι από διάφορες κοινότητες.

Είναι και οι εικόνες των ηλικιωμένων οι οποίοι επηρεασμένοι από την γαστρεντερίτιδα ήταν εμφανώς εξαντλημένοι και κάποιους τους μεταφέρουν με φορεία ενώ άλλοι δεν άντεξαν.

Η όλη επεξεργασία του υλικού που εντόπισε ο κ. Χρίστου από διάφορες πηγές, σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι είσαι κάπου εκεί γύρω και παρακολουθείς τα συμβάντα μιας άλλης εποχής. Είναι και αυτή η μουσική υπόκρουση που σε κάνει να πονάς ακόμη περισσότερο.

Από τη σελίδα «1974 Μαρτυρίες & Τεκμήρια»

Ο Οδυσσέας Χρίστου διαχειριστής της σελίδας «1974 Μαρτυρίες & Τεκμήρια», κάνει έκκληση όπως οποίος αναγνωρίζει κάποιων από τους ηλικιωμένους, στο οπτικοακουστικό υλικό να επικοινωνήσει μαζί του.

Τέλος κ. Χρίστου μας ανέφερε ότι το εν λόγω βίντεο είναι αφιερωμένο στην μνήμη όλων των ηλικιωμένων εγκλωβισμένων που απεβίωσαν κάτω από τραγικές συνθήκες ως αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο κατεχόμενο χωριό της Γύψου κατά την τουρκική εισβολή του 1974.

Ο Οδυσσέας Χριστού είναι ιστορικός ερευνητής, ειδικός στα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών και την τηλεπισκόπηση. Τα τελευταία 4 χρόνια ασχολείται ερευνητικά με την «ΓΕΩΧΡΟΝΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 1974». Είναι διαχειριστής της σελίδας στο ΦΒ «1974 Μαρτυρίες & Τεκμήρια», οπού σε αυτήν αναρτώνται μαρτυρίες και τεκμήρια με στόχο την επιβεβαίωση και τον εμπλουτισμό σε ιστορικά στοιχεία.

Πηγή: Φιλελεύθερος Κύπρου

Headlines