Πανώλη των αιγοπροβάτων: Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας «υγειονομικής βόμβας»

Θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί η πανώλη των αιγοπροβάτων;  Μια κρίση που δεν απειλεί μόνο τους παραγωγούς – και κατά συνέπεια και τους καταναλωτές, αλλά και το νούμερο ένα εξαγώγιμο διατροφικό προϊόν της Ελλάδας, μαζί με το ελαιόλαδο, το τυρί φέτα;

Τρεις μήνες νωρίτερα, οι κτηνίατροι του δημοσίου τομέα, είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι αν συνεχιστεί η τραγική υποστελέχωση των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών, θα τεθεί σύντομα πρόβλημα δημόσιας υγείας.

«Αυτή την στιγμή αντιμετωπίζουμε μια καταστροφή του κλάδου αλλά και του εθνικού μας προϊόντος, που είναι η φέτα», δηλώνουν οι κτηνοτρόφοι

Μάλιστα είχαν πραγματοποιήσει συνέντευξη Τύπου, μαζί με συναδέλφους τους Γεωτεχνικούς, παρουσιάζοντας την εξαιρετικά ανησυχητική κατάσταση που επικρατεί σε όλη την Ελλάδα. Στα στοιχεία που ανέφεραν – και που φυσικά αγνοήθηκαν – ήταν η απουσία κτηνιάτρων στους συνοριακούς σταθμούς ελέγχων, εκεί από όπου πέρασαν πιθανόν και τα «ύποπτα» αιγοπρόβατα.

Υποστελέχωση ελεγκτικών μηχανισμών

Όπως είχε δηλώσει τότε η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Κτηνιάτρων Δημόσιων Υπαλλήλων  (ΠΕΚΔΥ) Βασιλική Ζαφειροπούλου,  στον Σταθμό Υγειονομικού Κτηνιατρικού Ελέγχου (ΣΥΚΕ), στα Βόρεια σύνορα της Ελλάδας, στους Εύζωνες υπηρετούσε μόλις ένας κτηνίατρος. Αντίστοιχα στον ΣΥΚΕ Πειραιά, υπήρχαν μόλις  δύο.  Παρόμοια κατάσταση υποστελέχωσης επικρατούσε σε όλη την Ελλάδα: Στην Εύβοια το 2005 υπηρετούσαν 24 κτηνίατροι,  σήμερα μόλις 5. Η Κρήτη το 2005 είχε 71 κτηνιάτρους, σήμερα έχει μόλις 18. Η περιφερειακή ενότητα Μαγνησίας, που περιλαμβάνει και στις Σποράδες, έχει μόλις 2 κτηνιάτρους – σε μια κατεξοχήν αγροτοκτηνοτροφική περιοχή, όπως άλλωστε και όλη η Θεσσαλία.

«Είναι εξοργιστικό πώς αυτά τα ζώα κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα χωρίς να υποβληθούν στους απαραίτητους ελέγχους», σημειώνει ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας

Συνολικά, σύμφωνα με μελέτη της ΠΕΚΔΥ, η κάλυψη της χώρας σε δημόσιους κτηνιάτρους κινείται πανελλαδικά σε πολύ χαμηλά επίπεδα, με αποκορύφωμα την Ήπειρο, με ποσοστό κάλυψης 18% και την Κρήτη με 21%.

«Είναι εξοργιστικό πώς αυτά τα ζώα κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα χωρίς να υποβληθούν στους απαραίτητους ελέγχους»

Αυτό σημαίνει ότι στις αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών – που είναι εντεταλμένες από το κράτος για να διεξάγουν τους υγειονομικούς ελέγχους στο ζωικό κεφάλαιο της χώρας,  καλύπτονται κατά μέσο όρο μόλις οι 2 από τις 10 θέσεις που απαιτούνται ώστε να είναι λειτουργικές.

Η πρόεδρος του ΠΕΚΔΥ είχε δηλώσει ότι το επάγγελμα του δημόσιου κτηνιάτρου απαξιώνεται καθημερινά, εξαιτίας και των περικοπών. Έχουν καταργηθεί τα βαρέα ανθυγιεινά ένσημα, ενώ τις περισσότερες φορές δεν δίνονται καν οδοιπορικά – για ελέγχους σε απομακρυσμένα και απομονωμένα σημεία της χώρας.

Χειροδικίες και απειλές κατά δημόσιων κτηνιάτρων

Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στο Βόλο, είχαν σημειωθεί και περιστατικά χειροδικίας και απειλών κατά ελεγκτών κτηνιάτρων, από ιδιοκτήτες σφαγείου που αντιδρούσαν στις παρατηρήσεις τους για την ευζωία των ζώων.

Όπως συμβαίνει συνήθως τα αιτήματά τους αγνοήθηκαν πανηγυρικά και οι διαμαρτυρίες τους πνίγηκαν στη σιωπή. Άλλωστε τι μας ενδιαφέρει εμάς τι λέει η κάθε συντεχνία του δημοσίου, σωστά; Λάθος.

Έτεροχρονισμένοι έλεγχοι για την πανώλη των αιγοπροβάτων

Τώρα που «έσκασε» η υγειονομική βόμβα στην πόρτα μας, το κράτος έσπευσε να ανακοινώσει ότι στη Θεσσαλία σπεύδουν «πάνω από 100 νέοι κτηνίατροι». Σε συντονισμό με την Περιφέρεια θα πραγματοποιήσουν ελέγχους για τυχόν κρούσματα πανώλης των αιγοπροβάτων, σε  περίπου 400 κτηνοτροφικές μονάδες της περιοχής στη λεγόμενη «Β ζώνη υγειονομικού ελέγχου»

Το ερώτημα που γεννάται είναι, πραγματοποιούνταν επαρκείς έλεγχοι πριν; Αν όχι γιατί;  Τι συμβαίνει με τη στελέχωση των αρμόδιων μηχανισμών του κράτους; Ισχύει ότι οι έλεγχοι στα σύνορα – από όπου πιθανόν πέρασαν τα πρόβατα με την πανώλη – δεν είναι επαρκείς, αφού δεν υπάρχει προσωπικό;

Διεθνοποιημένη παραγωγή

Άλλη  μια φορά στην Ελλάδα δρούμε ως Επιμηθείς, μόνο αφού το κακό έχει ξεσπάσει. Κι όμως, σε μια εποχή που οι ζωονόσοι είναι πλέον μέρος της διεθνούς καθημερινής ειδησεογραφίας, θα έπρεπε να είμαστε αν μη τι άλλο υποψιασμένοι.

Όσο η αγρο-κτηνοτροφική παραγωγή βιομηχανοποιείται και διεθνοποιείται – όπως άλλωστε όλη η αγρο-διατροφική αλυσίδα, τόσο πιο εύκολα διασπείρονται οι κρίσεις, από τον ένα κρίκο της αλυσίδας στον άλλο. Και αν η κρίση της ακρίβειας, υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής, παραγωγών και καταναλωτών, οι υγειονομικές κρίσεις απειλούν ευθέως ακόμα και την οικονομική επιβίωση ολόκληρων περιοχών. Eπιπλέον όπως υποστηρίζουν οι κτηνοτρόφοι, η πανώλη των αιγπροβάτων πλήττει ευθέως το κορυφαίο εξαγώγιμο προϊόν της Ελλάδας, την φέτα.

Οργισμένοι οι κτηνοτρόφοι

«Απαράδεκτη αδράνεια και ανευθυνότητα»  καταλογίζει στην κυβέρνηση  ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας, σε ανακοίνωση για την πανώλη των αιγοπροβάτων.

Υποστηρίζει ότι βασική αιτία για την είσοδο της νόσου στην Ελλάδα είναι το λαθρεμπόριο ζώων για το οποίο ακόμα δεν έχει ασκηθεί καμία δίωξη και δεν υπάρχει σχετική ενημέρωση από την δικαιοσύνη. «Είναι εξοργιστικό πώς αυτά τα ζώα κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα χωρίς να υποβληθούν στους απαραίτητους ελέγχους» σημειώνουν και θέτουν τα εξής ερωτήματα:

«Πού ήταν οι υπεύθυνοι; Πώς επιτρέπεται να πωλούνται ζώα κρεατοπαραγωγής που υποτίθεται εισήχθησαν για σφαγή, να καταλήξουν ως ζωντανά ζώα γαλακτοπαραγωγής σε εκμεταλλεύσεις ανά την χώρα χωρίς κανέναν έλεγχο;»

Υποστηρίζουν ότι στην περίπτωση αυτή έχουν παραβιαστεί όλοι οι κανόνες ασφάλειας, και θυμίζουν ότι έχουν επανειλημμένα ζητήσει μέτρα για τις ελληνοποιήσεις και για τις εισαγωγές ζώων αμφιβόλου ποιότητας από άλλες χώρες.

Κυβερνητική αδιαφορία

«Η κυβέρνηση δείχνει με τις πράξεις της ότι δεν νοιάζεται για τον κλάδο που παράγει την τροφή μας, την βασική ανάγκη για την επιβίωση των ανθρώπων», υπογραμμίζουν οι κτηνοτρόφο. Ζητάνε από την κυβέρνηση «να αναλάβει πλήρως τις ευθύνες της για αυτή την καταστροφική κατάσταση».

Επισημαίνουν ότι υπήρξε απαράδεκτη αργοπορία στην εξέταση των αρχικών δειγμάτων, λόγω έλλειψης προσωπικού.   Καταλήγουν ότι «για όλα αυτά, δεν φταίνε οι κτηνοτρόφοι, αλλά το διαλυμένο και ανίκανο κράτος, που αφήνει ανεξέλεγκτους επιτήδειους να δρουν όπως θέλουν. Το αποτέλεσμα είναι αυτή την στιγμή να αντιμετωπίζουμε μια καταστροφή του κλάδου αλλά και του εθνικού μας προϊόντος, της φέτας».

Μεταξύ άλλων ζητάνε δίκαιες αποζημιώσεις για τα ζώα που θανατώνονται ή απεβίωσαν από την πανώλη των αιγοπροβάτων καθώς και άμεση στελέχωση των δημόσιων κτηνιατρείων και των κρατικών εργαστηρίων που διενεργούν τους ελέγχους.