Υποκλοπές: Φρένο στην κατάχρηση κατασκοπευτικών λογισμικών τύπου Predator, βάζει η Κομισιόν

Φρένο στην κατάχρηση των κατασκοπευτικών λογισμικών σαν το Pegasus και το Predator, ζητά από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις η Κομισιόν, σύμφωνα με έγγραφο που αποκάλυψε το Politico.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το έγγραφο θα αποτελεί την επίσημη απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής PEGA που είχε συσταθεί στο Ευρωκοινοβούλιο, για την έρευνα των υποθέσεων χρήσης spyware σε κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Όπως αποκαλύπτει το Politico, στο προσχέδιο της απάντησης της η Κομισιόν, παίρνοντας για πρώτη φορά θέση στο ζήτημα των spyware, ζητά πολύ αυστηρές προϋποθέσεις χρήσης τους και τονίζει ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ «δεν μπορούν να επικαλούνται την εθνική ασφάλεια ως λευκή επιταγή για να δικαιολογήσουν τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού».

Προσθέτει δε ότι «τοεύρος των απαιτήσεων που σχετίζονται με τη διατήρηση της εθνικής ασφάλειας δεν μπορεί να καθορίζεται μονομερώς από κάθε κράτος μέλος, χωρίς κανέναν έλεγχο από τους θεσμούς της ΕΕ».

Υπενθυμίζεται ότι η εθνική ασφάλεια έχει χρησιμοποιηθεί ως αιτιολογία από κυβερνήσεις της ΕΕ που έχουν χρησιμοποιήσει spyware για την παρακολούθηση δικηγόρων, δημοσιογράφων, ακτιβιστών και πολιτικών της αντιπολίτευσης. «Στην Ισπανία, τουλάχιστον 65 Καταλανοί αυτονομιστές πολιτικοί έχουν γίνει στόχοι κατασκοπευτικού λογισμικού» σημειώνει το δημοσίευμα, «στην Ελλάδα, ξέσπασε σκάνδαλο όταν η κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι είχε παρακολουθήσει το τηλέφωνο ενός ηγέτη της αντιπολίτευσης. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία όπου το κατασκοπευτικό λογισμικό χρησιμοποιήθηκε εναντίον ακτιβιστών και δημοσιογράφων».

Μόνο σε σοβαρά ποινικά εγκλήματα

Η Κομισιόν αναγνωρίζει μεν, ότι «όταν υπόκεινται σε κατάλληλες προϋποθέσεις και εγγυήσεις, η χρήση λογισμικών παρακολούθησης από αρχές εθνικής ασφάλειας μπορεί να εξυπηρετήσει την προστασία του γενικού δημόσιου συμφέροντος σε μια δημοκρατική κοινωνία». Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνει, θα πρέπει να περιορίζεται σε σοβαρά ποινικά εγκλήματα κι οι κυβερνήσεις να μην διαστρέφουν «την έννοια του σοβαρού εγκλήματος για να αποκλίνουν από τη νομοθεσία της ΕΕ».

Τονίζει ωστόσο πως «η ακατάλληλη χρήση του μπορεί να υπονομεύσει ή ακόμη και να καταστρέψει τη σωστή λειτουργία των δημοκρατικών διαδικασιών υπό τον μανδύα της υπεράσπισής τους». «Ακόμη κι οι περιπτώσεις διακινδύνευσης της εθνικής ασφάλειας δεν καθιστούν την νομοθεσία της ΕΕ μη εφαρμόσιμη», αναφέρει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι πρέπει να υπάρχουν αυστηρές εγγυήσεις και προϋποθέσεις χρήσης τέτοιων εργαλείων «ανεξαρτήτως του σκοπού της παρακολούθησης».

Ενδεικτικά, ως «ελάχιστες εγγυήσεις» η Κομισιόν αναφέρει το να έχει εγκριθεί η παρακολούθηση από δικαστήριο ή ανεξάρτητο σώμα και την εξαίρεση της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού εις βάρος συγκεκριμένων στόχων (π.χ. δημοσιογράφων).

Επίσης, το να μπορεί να πραγματοποιηθεί έλεγχος για την εγκυρότητα της αιτιολόγησης μιας παρακολούθησης. Αλλά και να πραγματοποιούνται έλεγχοι από ανεξάρτητη αρχή για το ποια δεδομένα πολιτών αποθηκεύονται κι τίθενται σε επεξεργασία.

Προτείνεται, τέλος, η ενημέρωση των ατόμων που ήταν υπό παρακολούθηση. «Αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά δικαιώματα των ατόμων είναι το δικαίωμα να ενημερωθούν ότι υπήρξαν αντικείμενο χρήσης παρεμβατικού λογισμικού παρακολούθησης μόλις περάσει η απειλή που προκάλεσε τη χρήση του», αναφέρει χαρακτηριστικά.