Τα τουρκικά πολεμικά πλοία στην Κάσο, το τουρκολιβυκό μνημόνιο και η ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ

Η «δυσφορία» – αν όχι ένταση – που καταγράφηκε νότια της Κάσου και της Καρπάθου, τις προηγούμενες μέρες, με τουρκικά πολεμικά πλοία να συγκεντρώνονται στην περιοχή σε διεθνή ύδατα, ήταν μία επιλογή της Άγκυρας να σταλεί σαφές μήνυμα υπεράσπισης των διεκδικήσεων της στο πλαίσιο και παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου. Η αφορμή δόθηκε από τις έρευνες του ιταλικού πλοίου «Ievoli Relume», για την εγκατάσταση υποβρυχίων καλωδίων του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (Great Sea Interconnector-GSI), με τη navtex που εκδόθηκε να εκφεύγει των έξι ναυτικών μιλιών των χωρικών υδάτων, αλλά να εμπίπτει στην διακηρυγμένη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα που έχει οριοθετηθεί με τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου.

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Η επίδειξη σημαίας της Άγκυρας είχε στόχο τόσο την αμφισβήτηση της ελληνο-αιγυπτιακής συμφωνίας όσο και της υπεράσπισης του τουρκολιβυκού μνημονίου, που αυτή επί της ουσίας ακυρώνει. Και για αυτό αναλυτές σημειώνουν ότι η τουρκική κίνηση ήταν πιο «επικίνδυνη» διπλωματικά. Κάποιοι θα ήθελαν ίσως να δουν και μία πιο δυναμική απάντηση, που να καταγράφει την ελληνική θέση.

Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, (REAL FM) ανέφερε ότι « Τουρκία θεωρεί ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου επί τη βάσει του τουρκολιβυκού μνημονίου» το οποίο χαρακτήρισε «άκυρο και ανυπόστατο νομικά».

Αναγνώρισε δε ότι η Τουρκία «θέλησε να δώσει το μήνυμα ότι στο πεδίο αυτό δεν μπορούν να γίνονται οι οποιεσδήποτε έρευνες από την πλευρά Ελλάδας και Κύπρου» για να προσθέσει ότι σε αυτό η Ελλάδα είναι «ανυποχώρητη».

Δεν υπήρξε ένταση

Δήλωσε ότι οι έρευνες ολοκληρώθηκαν και σε αντίθεση με ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν που οι δύο χώρες είχαν έρθει στα όρια της πολεμικής σύγκρουσης, αυτή τη φορά δεν υπήρξε ένταση. «Σε 24 ώρες υπήρξε απόλυτη αποσυμπίεση. Δεν υπήρξε σε καμία φάση αυτού του εικοσιτετραώρου οποιαδήποτε περίπτωση δημιουργίας κρίσης. Δεν ήρθαν ποτέ κοντά τα πλοία τα οποία επιτηρούσαν. Δεν υπήρξε κίνδυνος θερμού επεισοδίου. Και στο τέλος της ημέρας ολοκληρώθηκε η έρευνα» ανέφερε χαρκατηριστικά.

Σύμφωνα δε με το Γεραπετρίτη αυτή δεν είναι υποχωρητική στάση αφού όπως είπε παρήχθη απολύτως το ωφέλιμο αποτέλεσμα, και η Ελλάδα δήλωσε «ότι πρόκειται για δική μας Αποκλειστική Ζώνη».

«Ψεύδη»

Με τον Υπουργό Εξωτερικών να επιτίθεται και σε ΜΜΕ που στην Αθήνα που όπως είπε «δηλητηριάζουν την κοινή γνώμη με ψεύδη».

Χαρακτήρισε δε προσπάθεια παραπλάνησης της κοινής γνώμης τα δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι «το πλοίο αποχώρησε χωρίς να κάνει την έρευνα, ότι υπήρξε απειλή εκ μέρους της Τουρκίας και ότι η Ελλάδα υπαναχώρησε. Και στα τρία αυτά σημειώνονται ακατάσχετα ψεύδη. Διότι η έρευνα ολοκληρώθηκε. Διότι ποτέ δεν υπήρχε ένταση. Και διότι όλοι γνωρίζουν ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια φάση όπου μπορούμε να υποστηρίζουμε ωφέλιμα και αποτελεσματικά όλα τα δικαιώματά μας».

Απαντώντας στην κριτική για το διάλογο με την Τουρκία, ο Γεραπετρίτης υποστήριξε ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε μια θέση ισχύος και αυτή η περίοδος είναι, κατά την άποψή μου, ένα ιστορικό παράθυρο ευκαιρίας να λύσουμε τα χρόνια προβλήματά μας».

Δίαυλοι επικοινωνίας

Και τόνισε ότι το συμβάν της Κάσου «επιλύθηκε αμέσως εξαιτίας της ύπαρξης των διαύλων επικοινωνίας, των πολιτικών διαύλων επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, χωρίς να προκαλέσει κρίση, δεν θα είχε ποτέ συμβεί αν είχαμε οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες, δηλαδή την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Γιατί τα ύδατα αυτά θα ήταν προφανώς εντός ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης». Ενώ παραδέχθηκε ότι «τα ζητήματα δημιουργούνται επειδή δεν έχουμε την οριοθέτηση αυτή».

Για το Γεραπετρίτη προφανώς και δεν ήταν καλό που βρέθηκαν έξω πολεμικά πλοία, αλλά όπως είπε «αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι δεν πρόκειται ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία να αποστούν από τις βασικές τους θέσεις».

Κυριαρχία

Ο Γεραπετρίτης – μιλώντας για κυριαρχία και όχι για κυριαρχικά δικαιώματα- ξεκαθάρισε ότι «η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να αποστεί από οποιοδήποτε στάδιο κυριαρχίας της, το οποίο δεν συζητάμε. Είναι απλά πράγματα. Το έχω πει εξ αρχής. Η Ελλάδα δεν θα συζητήσει ποτέ το ζήτημα των χωρικών της υδάτων, τα οποία σήμερα είναι στα 6 ναυτικά μίλια και τα οποία επιφυλασσόμαστε πάντοτε να επεκταθούν σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας στα 12 μίλια». Ενώ έστειλε μήνυμα για το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών και της μουσουλμανικής μειονότητας σημειώνοντας ότι η χώρα «δεν θα αποστεί από το δικαίωμά της να ορίζει τα του οίκου της σε ό,τι αφορά τις Ένοπλες Δυνάμεις και τη διάταξη των Ενόπλων Δυνάμεων, δεν θα αποστεί από την προστασία των αναγνωρισμένων μειονοτήτων».

Και σημείωσε πως «όταν θα ωριμάσουν οι συνθήκες, ελπίζω να μπορέσουμε να μπούμε και στα σοβαρότερα».

Φιντάν υπέρ τουρκολιβυκού μνημονίου

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο έσπευσε να υπερασπιστεί για μία ακόμα φορά και τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, σε συνέντευξη του στο Sky News Arabia, αποκλείοντας ενδεχόμενο επανεξέτασης της, παράνομης, συμφωνίας Άγκυρας – Τρίπολης. Όπως υποστήριξε «εμείς με την Λιβύη, όπως ξέρετε, έχουμε διευθετήσει αυτό το ζήτημα μεταξύ μας. Αυτό ενδεχομένως να έχει προκαλέσει προβλήματα σε άλλες χώρες, αλλά αυτό δεν είναι δικό μας πρόβλημα».

Οι στόχοι της Τουρκίας με την αποστολή των πολεμικών πλοίων στην περιοχή ανοιχτά Κάσου και Καρπάθου έγιναν σαφείς και από τα ρεπορτάζ των τουρκικών εφημερίδων, με την Milliyet να υπογραμμίζει ότι «δεν δόθηκε περιθώριο για παραβίαση στην τουρκική υφαλοκρηπίδα», ενώ η Hurriyet σημειώνει μεταξύ άλλων ότι «η  Τουρκία αντέδρασε επειδή η περιοχή που ανήγγειλε η Ελλάδα ορίζοντάς την ως ερευνητική ζώνη βρισκόταν εν μέρει εντός της ζώνης θαλάσσιας δικαιοδοσίας που είχε υπογράψει με τη Λιβύη το 2020».

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι η Τουρκία εξακολουθεί την πολιτική ελέγχου της Λιβύης προσεγγίζοντας και τις πλευρές του Προέδρου της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, Ακίλα Αλ Σάλεχ, αλλά και τον Χαλίφα Χαφτάρ, ενώ την ίδια στιγμή επιχειρεί και μία δυναμική προσέγγιση με την Αίγυπτο, η οποία επίσης αποδίδει.

Ενώ την ίδια στιγμή φροντίζει να ξεκαθαρίζει στα μεγάλα ζητήματα όπως της «Γαλάζιας Πατρίδας», μέρος του αφηγήματος της οποίας είναι και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η αποστρατικοποίηση των νησιών, αλλά και το Κυπριακό και η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, ότι διατηρεί τις κόκκινες γραμμές της. Ζητήματα που και όταν θα αποφασιστεί να μπουν στο τραπέζι δεν θα είναι εύκολο να επιλυθούν.