Tο σεξ και τα λογοτεχνικά λιοντάρια της Αμερικής στα μέσα του 20ου αιώνα

Ο βραβευμένος ποιητής Ralf Webb ξεκινά τη συμπαγή μελέτη του για την ομόφυλη επιθυμία σε τέσσερις Αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα με τον Τένεσι Ουίλιμας, ο οποίος έλεγε ότι δεν μπορούσε να γράψει ένα έργο χωρίς έναν χαρακτήρα που ποθούσε.

Στο Λεωφορείον ο Πόθος, το 1947, έφτιαξε έναν χαρακτήρα που όλοι οι άλλοι χαρακτήρες ερωτεύτηκαν, επίσης, με τη μορφή του αντιήρωα Στάνλεϊ Κοβάλσκι – για τον συγγραφέα Γκορ Βιντάλ, μια απότομη στροφή από τον παραδοσιακό ορμητικό ανδρικό πρωταγωνιστή σε έναν «σεξουαλικό», τουλάχιστον όπως τον ενσάρκωσε ο Μάρλον Μπράντο με λάγνο βλέμμα και T-Shirt.

Έναν μήνα μετά την πρώτη παράσταση, ο Αμερικανός βιολόγος, Άλφρεντ Κίνσεϊ, δημοσίευσε το βιβλίο Sexual Behaviour in the Human Male -800 σελίδες με εμπρηστικές μαρτυρίες από ανώνυμους συνεντευξιαζόμενους για την καθημερινότητα της ομοφυλοφιλικής επιθυμίας σε μια εποχή που ο αμερικανικός στρατός τη στιγμάτιζε ως διαστροφή που αποδυναμώνει την εθνική ισχύ.

«Η προσέγγιση του Webb, περισσότερο μεταξένια σύνθεση παρά επιστημονική εργασία, αναμειγνύει τη λογοτεχνική κριτική σε αίθουσα διαλέξεων με το ύφος ενός κατασκοπευτικού θρίλερ με τζετ-σετ»

Το βιβλίο Strange Relations: Masculinity, Sexuality and Art in Mid-Century America του Ralf Webb.

«Ένας τεράστιος άντρας με γκρίζα γενειάδα λικνίζεται στην κουνιστή καρέκλα του…»

«Το αυξανόμενο σύγχρονο ενδιαφέρον για τον Φρόιντ, σε συνδυασμό με τον πανικό για τους ανατρεπτικούς κομμουνιστές, προστέθηκε στην ασταθή δίνη που διαμόρφωνε τις ιδέες για το σεξ την εποχή που ζούσαν και εργάζονταν οι άλλοι συγγραφείς που μελετά το Strange Relations: Masculinity, Sexuality and Art in Mid-Century America (Παράξενες Σχέσεις – Αρρενωπότητα, Σεξουαλικότητα και Τέχνη στην Αμερική των μέσων του αιώνα), τους Τζον Σίβερ, Κάρσον ΜακΚάλλερς και Τζέιμς Μπόλντουιν» γράφει ο Anthony Cummins στον Guardian.

«Η προσέγγιση του Webb, περισσότερο μεταξένια σύνθεση παρά επιστημονική εργασία, αναμειγνύει τη λογοτεχνική κριτική σε αίθουσα διαλέξεων με το ύφος ενός κατασκοπευτικού θρίλερ με τζετ-σετ: “Ιανουάριος 1889, Κάμντεν, Νιου Τζέρσεϊ”. Έτσι αρχίζει ένα εισαγωγικό κεφάλαιο για το πώς τα Φύλλα Χλόης του Γουόλτ Γουίτμαν δημιούργησαν το έδαφος για τον τρόπο που οι Αμερικανοί συγγραφείς θα μπορούσαν να αντιληφθούν την ομοφυλοφιλική επιθυμία τον επόμενο αιώνα: “Στο αμυδρά φωτισμένο σαλόνι ενός σεμνού, διώροφου σπιτιού με ξύλινο σκελετό, ένας τεράστιος άντρας με γκρίζα γενειάδα λικνίζεται στην κουνιστή καρέκλα του, με ένα δέρμα λύκου τυλιγμένο στην πλάτη. Το σούρουπο πέφτει… είναι άρρωστος. Σοβαρά άρρωστος. Αυτός είναι ο Αμερικανός ποιητής Γουόλτ Γουίτμαν, στα 69 του χρόνια”».

«Ο Webb είναι ξεκάθαρος σχετικά με τα υπέρ και τα κατά του να περιγράφει τους συγγραφείς που επέλεξε ως αμφιφυλόφιλους και queer»

Ο Άντι Γουόρχολ και ο Τένεσι Ουίλιαμς / Photo: Wikimedia Commons

«Η επιθυμία είναι ευμετάβλητη ως κινούμενο ασήμι»

«Αν και είναι δύσκολο να μην διαβάσεις κάτι τέτοιο χωρίς να ανατριχιάσεις λίγο, σε βυθίζει αποτελεσματικά στη στιγμή- η λογοτεχνική κριτική, αντίθετα, είναι μερικές φορές γραμμένη με τέτοιο τρόπο που σε αναγκάζει να διαβάζεις και να ξαναδιαβάζεις αναζητώντας ένα πάτημα στο νόημα του Webb.

»Κοιτάξτε τι λέει εδώ για τα ποιήματα Children of Adam του Γουίτμαν: “οι έμφυλες ασάφειες, η ονειρική λογική και το αδέσμευτο εγώ εγείρουν την πιθανότητα ότι – κάτω από την υπερβολική επένδυση όλων των αναπαραγωγικών, φαλλοκεντρικών εικόνων – υπάρχει μια διαφορετική, ακόμη πιο δημοκρατική, ερωτική δράση σε αυτό το σύμπλεγμα ποιημάτων: μια λαμπερή σεξουαλικότητα στην οποία το φύλο απελευθερώνεται από μια δυαδική θέση και γίνεται αντικείμενο ελεύθερου παιχνιδιού».

»Ο Webb, που κινείται μεταξύ των δύο τρόπων, είναι πάντα πιο πειστικός όταν θυμάται να μας αφήνει να βγούμε για να πάρουμε αέρα. Είναι ξεκάθαρος σχετικά με τα υπέρ και τα κατά του να περιγράφει τους συγγραφείς που επέλεξε ως αμφιφυλόφιλους και queer, δικαιολογώντας ότι το κάνει ως έναν τρόπο να συλλάβει το πώς η επιθυμία είναι “ευμετάβλητη ως κινούμενο ασήμι”» συνεχίζει την κριτική του ο Anthony Cummins στον Guardian.

«Το κεφάλαιο για τον Σίβερ είναι μακράν το καλύτερο, πιθανώς επειδή η βασανισμένη ιδιωτική του ζωή και η πονηρά αλλοπρόσαλλη μυθοπλασία του ταιριάζουν καλύτερα στις διαδικασίες του βιβλίου»

O Τζον Σίβερ / Photo: Wikimedia Commons

Προσωπικές επιθυμίες

«Ενώ ο Webb επαγρυπνεί για αμφίβολες στιγμές στο έργο των συγγραφέων που εξετάζει -στενεύοντας τα μάτια του, ας πούμε, στο ενδιαφέρον του Γουίτμαν για την ευγονική και τη σωματική τελειότητα- είναι πιο πρόθυμος να αναδείξει τους τρόπους με τους οποίους ασκείται κριτική στην ιεραρχική σκέψη.

»H ανάλυσή του μπορεί να φανεί παράξενα αιθέρια, δεδομένης της ιδιωτικής αναταραχής και του δημόσιου κινδύνου που μπορεί να συνεπάγεται το σεξ για τους συγγραφείς που συζητούνται, και όχι μόνο για τον Μπόλντουιν, που στριμώχνεται από το βάρος των ρατσιστικών παραδοχών, είτε τον χουφτώνει ένας λευκός άντρας ενώ βρίσκεται σε αποστολή περιοδικού στον Νότο, είτε τον χαστουκίζει η λευκή φίλη του σε έναν δρόμο της Νέας Υόρκης.

»Το κεφάλαιο για τον Σίβερ είναι μακράν το καλύτερο, πιθανώς επειδή η βασανισμένη ιδιωτική του ζωή και η πονηρά αλλοπρόσαλλη μυθοπλασία του ταιριάζουν καλύτερα στις διαδικασίες του βιβλίου. Ο Webb μας μεταφέρει, για παράδειγμα, την πρωινή ρουτίνα του Σίβερ να παίρνει το ασανσέρ, φρεσκοκομμένος ανάμεσα σε άλλους υπαλλήλους γραφείου στην πολυκατοικία του, μόνο και μόνο για να κατέβει στο υπόγειο και να γδυθεί μέχρι το σώβρακο για να σφυρηλατήσει το τελευταίο του παραμύθι για το New Yorker.

Ή μας περιγράφει τη στιγμή που ο Σίβερ βρίσκεται σε μια παράσταση του  στο Μπρόντγουεϊ, παρακολουθώντας τη Τζέσικα Τάντι να υποδύεται τη Μπλανς Ντι Μπουά, καθώς ανακαλύπτει την επιθυμία του συζύγου της για έναν άλλο άνδρα – ενώ παράλληλα τρέφει τις δικές του προσωπικές επιθυμίες, καθισμένος δίπλα στη σύζυγό του, που είναι έγκυος στο δεύτερο παιδί τους» καταλήγει ο Anthony Cummins στον Guardian.
*Το βιβλίο Strange Relations: Masculinity, Sexuality and Art in Mid-Century America του Ralf Webb κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Sceptre.

*Με στοιχεία από theguardian.com