Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο υπερτουρισμός;

Όταν διαδηλωτές άρχισαν να καταβρέχουν ανυποψίαστους τουρίστες με νεροπίστολα στη Βαρκελώνη, είδαμε το αποκορύφωμα των αντιτουριστικών κινητοποιήσεων στην Ισπανία. Το προηγούμενο διάστημα χιλιάδες άνθρωποι είχαν κατέβει στους δρόμους στα Κανάρια Νησιά, στις Βαλεαρίδες Νήσους και στην Ανδαλουσία, διαμαρτυρόμενοι ενάντια στον υπερτουρισμό.

Κάθε χρόνο η Ισπανία υποδέχεται πάνω από 85 εκατομμύρια επισκέπτες από το εξωτερικό, αποτελώντας έτσι τον παγκοσμίως δεύτερο πιο δημοφιλή ταξιδιωτικό προορισμό μετά τη Γαλλία. Ο υπερτουρισμός όμως μετατρέπεται πλέον σε μεγάλο πρόβλημα με σοβαρές επιπτώσεις για τους κατοίκους – και αυτό όχι μόνο στην Ισπανία, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες προσπαθούν να βρουν τρόπους για να περιορίσουν τη μαζική συρροή τουριστών.

Βαρκελώνη: Τέλος στις ενοικιαζόμενες κατοικίες διακοπών

Στη Βαρκελώνη ήταν για μεγάλο διάστημα συνήθης πρακτική η ενοικίαση διαμερισμάτων και κατοικιών σε τουρίστες. Καθώς όμως υπήρχαν σημαντικές επιπτώσεις και στις ενοικιάσεις ακινήτων γενικώς, η πρωτεύουσα της Καταλονίας δρομολογεί τώρα μέτρα, ώστε μέχρι τα τέλη του 2028 να μη διατίθεται κανένα ακίνητο προς ενοικίαση σε τουρίστες. Η διοίκηση της πόλης ευελπιστεί πως τα περισσότερα από 10.000 διαμερίσματα που μέχρι τώρα ενοικιάζονταν νομίμως στους παραθεριστές, θα διατίθενται και πάλι για μακροχρόνια μίσθωση.

Στις πρόσφατες αντιτουριστικές κινητοποιήσεις στη Βαρκελώνη οι διαδηλωτές επέκριναν μεταξύ άλλων και τις τιμές των ενοικίων, που αυξάνονται εδώ και χρόνια. Την ίδια στιγμή η Καταλονία υποδέχθηκε πέρυσι 18 εκατομμύρια επισκέπτες, τους περισσότερους από κάθε άλλη περιοχή της Ισπανίας.

Μαγιόρκα: Περιορισμοί στους αγοραστές ακινήτων;

Τις προηγούμενες εβδομάδες έλαβαν χώρα αντιτουριστικές διαδηλώσεις και στη Μαγιόρκα, όπου υπάρχει επίσης μεγάλο στεγαστικό ζήτημα.

Τώρα συζητείται μεταξύ άλλων η θέσπιση περιορισμών στις πωλήσεις ακινήτων σε ιδιώτες που δεν είναι κάτοικοι της Μαγιόρκας. Είναι ωστόσο αβέβαιο ακόμη το εάν και κατά πόσο ένα τέτοιο μέτρο θα ήταν συμβατό με το ενωσιακό δίκαιο της ΕΕ. Προσφάτως ενισχύθηκαν επιπλέον και οι έλεγχοι στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων.

Πέρυσι το νησί φιλοξένησε 12,5 εκατομμύρια τουρίστες – περισσότερους από κάθε άλλη χρονιά. Εδώ και κάποιο διάστημα έχει επιβληθεί και ανώτατο όριο για τα κρουαζιερόπλοια που επιτρέπεται να δέσουν στο λιμάνι του νησιού.

Κανάρια Νησιά: Χαμηλοί μισθοί παρά το τουριστικό ρεκόρ

Ρεκόρ επισκεπτών καταγράφηκε πέρυσι και στα Κανάρια Νησιά, τα οποία υποδέχθηκαν πάνω από 16 εκατομμύρια τουρίστες.

Παρ’ όλα αυτά οι κάτοικοι του νησιωτικού συμπλέγματος γίνονται ολοένα και φτωχότεροι. Σε διαδήλωση του περασμένου Απριλίου συμμετείχαν περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι απαιτώντας μεταξύ άλλων δικαιότερη κατανομή του πλούτου που παράγεται στην τουριστική βιομηχανία – αν και οι τουριστικές δραστηριότητες είναι αρκετά κερδοφόρες, οι μέσοι μισθοί στα Κανάρια είναι ιδιαιτέρως χαμηλοί. Εν αντιθέσει πάντως με τους περισσότερους προορισμούς που φιλοξενούν πολλούς τουρίστες, στα Κανάρια δεν υπάρχει τουριστικός φόρος.

Παρίσι: Αυξάνεται το κόστος διακοπών

Στη γαλλική πρωτεύουσα υπάρχει εδώ και χρόνια ειδικός φόρος διανυκτέρευσης – και τα έσοδα διατίθενται σε επενδύσεις προς όφελος των μόνιμων κατοίκων. Από τις αρχές του 2024 ο φόρος υπερδιπλασιάστηκε και αναλόγως με την κατηγορία του εκάστοτε ξενοδοχείου ο επισκέπτης μπορεί να κληθεί να πληρώσει έως και 14,95 ευρώ την ημέρα.

Στο Παρίσι υπάρχει επίσης πρόβλημα στέγασης – και μάλιστα σε μία περίοδο που η πόλη φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες παραπάνω επισκέπτες λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτός είναι και ο λόγος που η πόλη αποφάσισε να αυστηροποιήσει το πλαίσιο για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων σε τουρίστες: πλέον μπορούν να ενοικιαστούν μονάχα κύριες κατοικίες, οι ιδιοκτήτες των οποίων ζουν πραγματικά στην πόλη.

Άμστερνταμ: Όχι άλλα ξενοδοχεία

Το Άμστερνταμ πρωτοπορεί στον περιορισμό του υπερτουρισμού, θέτοντας ως σαφές και ανώτατο ετήσιο όριο τις 20 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις σε τουριστικά καταλύματα – ένα μέτρο που πάρθηκε έπειτα από πρωτοβουλία πολιτών που κάλεσαν το συμβούλιο της πόλης να ρυθμίσει καλύτερα τη συρροή επισκεπτών στην ολλανδική πρωτεύουσα.

Επιπλέον, δεν θα δοθούν πλέον άδειες για την οικοδόμηση νέων ξενοδοχείων – αυτό θα γίνεται μονάχα σε περίπτωση που κλείσει ένα άλλο κατάλυμα. Μεσοπρόθεσμα αναμένεται να τεθούν περιορισμοί και στον αριθμό των κρουαζιερόπλοιων που θα βρίσκονται στο λιμάνι της πόλης.

Ελλάδα: Περιορισμοί για τα κρουαζιερόπλοια στη Μύκονο

Ένα αντίστοιχο μέτρο φαίνεται πως πρόκειται να λάβει και η ελληνική κυβέρνηση, η οποία ανακοίνωσε ότι θέλει να περιορίσει τον αριθμό των κρουαζιερόπλοιων που προσεγγίζουν τα πιο δημοφιλή νησιά, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος.

Σύμφωνα με τη γερμανική Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία πουθενά αλλού στην ΕΕ δεν είναι πιο υψηλή η αναλογία τουριστών προς κατοίκους, όσο στο νότιο Αιγαίο – όπου οι διανυκτερεύσεις ανέρχονται σε πάνω από 100 ανά ντόπιο κάτοικο.

Ταυτοχρόνως η Ελλάδα προχώρησε φέτος και στην επιβολή ενός νέου τουριστικού φόρου για το κλίμα, ο οποίος θα καταβάλλεται ημερησίως και αναλόγως με την κατηγορία του καταλύματος μπορεί να ανέρχεται ακόμη και στα 10 ευρώ.

Βενετία: Εισιτήριο εισόδου για τους αυθημερόν επισκέπτες

Όποιος δεν διανυκτερεύει στην παλιά πόλη της Βενετίας, θα πρέπει από φέτος να πληρώνει ειδικό εισιτήριο για να επισκεφτεί την πόλη αυθημερόν. Αν και το κόστος εισόδου βρίσκεται φέτος στα 5 ευρώ, του χρόνου θα μπορούσε ακόμη και να διπλασιαστεί για ορισμένες ημερομηνίες του έτους.

Στόχος του μέτρου είναι ο περιορισμός των αυθημερόν επισκεπτών, μιας και οι εκδρομείς που έρχονται στην πόλη μονάχα για λίγες ώρες δεν ξοδεύουν πολλά χρήματα, αλλά επιδεινώνουν προφανώς παρ’ όλα αυτά την πολυκοσμία στην πόλη. Κάθε χρόνο η Βενετία υποδέχεται συνολικά περίπου πέντε εκατομμύρια παραθεριστές.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς