Δυσοίωνοι «χρησμοί» της Moody’s για την Ελλάδα – Πώς (και) το δημογραφικό επηρεάζει την αξιολόγηση

Μείζον θέμα για την χώρα μας παραμένει το δημογραφικό, καθώς η ανισορροπία ανάμεσα στις γεννήσεις και τους θανάτους συνεχίζεται οδηγώντας σε συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας.

Το δημογραφικό – που έχει χρησιμοποιηθεί και ως άλλοθι για την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης – αποτελεί και μια σοβαρή δημοσιονομική πρόκληση. O οίκος Moody’s θεωρεί ως αιτία υποβάθμισης της αξιολόγησης κρατών την επιδεινούμενη εικόνα του δημογραφικού και συγκεκριμένα τον δείκτη εξάρτησης των ηλικιωμένων.

Αναφέρει δε, ότι η Ελλάδα μέσα στην επόμενη 10ετία, θα έχει τον πέμπτο υψηλότερο δείκτη εξάρτησης ανάμεσα σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες διεθνώς.

Για τη Moody’s το δημοσιονομικό κόστος αυξάνεται όταν οι άνθρωποι συνταξιοδοτούνται, λόγω των συντάξεων και των υψηλότερων αναγκών περίθαλψης, ενώ τα φορολογικά έσοδα μειώνονται

Ο δείκτης εξάρτησης

Πιο αναλυτικά, η Moody’s, επισημαίνει πως η γήρανση του πληθυσμού συνεχίζει να επιταχύνεται στις ανεπτυγμένες οικονομίες, καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και τα ποσοστά γεννήσεων υποχωρούν.

Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων, ο οποίος μετρά το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω έναντι του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας (15-64), αναμένεται να αυξηθεί στο 40% την επόμενη δεκαετία, από 32% το 2023. Αυτό σημαίνει ότι ένας μειούμενος αριθμός εργαζομένων θα υποστηρίζει μια διευρυνόμενη ομάδα συνταξιούχων.

Για τη χώρα μας ο δείκτης εξάρτησης θα διαμορφωθεί στο 48% έως το 2035, από περίπου 37% το 2023. Η αύξηση των εξαρτημένων πληθυσμών αποτελεί σημαντική δημοσιονομική πρόκληση για τις κυβερνήσεις και θέτει σοβαρές πιστωτικές πιέσεις στα κράτη, αναφέρει, σύμφωνα με την Καθημερινή, η Moody’s: το δημοσιονομικό κόστος αυξάνεται όταν οι άνθρωποι συνταξιοδοτούνται λόγω της καταβολής των συντάξεων και των υψηλότερων αναγκών υγειονομικής περίθαλψης, ενώ τα φορολογικά έσοδα μειώνονται καθώς το εισόδημα μετατοπίζεται από την απασχόληση στη σύνταξη.

Κατά συνέπεια, ένας ολοένα και πιο γερασμένος πληθυσμός σημαίνει υψηλότερες κατά κεφαλήν κρατικές δαπάνες και χαμηλότερα φορολογικά έσοδα.

Συνολικά για τις χώρες που καλύπτει ο οίκος, οι κρατικές δαπάνες που συνδέονται με τη γήρανση του πληθυσμού είναι ήδη σημαντικές, στο 18% του ΑΕΠ κατά μέσον όρο, ενώ προβλέπεται να αυξηθούν σε μέσο όρο κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μεταξύ 2025 και 2035.

Οι πιο έντονες αυξήσεις δαπανών (κατά 1,5%-2,3%) αναμένονται σε χώρες που γερνούν ταχύτερα, όπως η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ισπανία. Στην Ελλάδα οι κρατικές δαπάνες (συντάξεις, υγειονομική περίθαλψη) διαμορφώνονται σήμερα στο 20% του ΑΕΠ, υψηλότερα από τον μέσο όρο, ενώ αναμένεται να αυξηθούν κατά 0,5% τη δεκαετία 2025-2035, σύμφωνα με τη Moody’s.

Τα νεότερα τον Σεπτέμβριο

Η Moody’s είναι ο μοναδικός διεθνής οίκος αξιολόγησης, ο οποίος διατηρεί την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδος σε μη επενδυτική βαθμίδα. Στις αρχές Ιουλίου, ο Κόλιν Έλις, στέλεχος της Moody’s Investors Service, μιλώντας στο συνέδριο του Εconomist, χρησιμοποιώντας προσεκτικές εκφράσεις και αποφεύγοντας να προαναγγείλει ή να δεσμευτεί για το τι θα πράξει, ο οίκος  ανέφερε ότι «στις 13 Σεπτεμβρίου, οπότε είναι προγραμματισμένη η νέα αξιολόγηση, τα πράγματα θα είναι καλύτερα».

Το στέλεχος της Moody’s στάθηκε στους δείκτες και έκανε λόγο για υψηλό επίπεδο πλούτου στην Ελλάδα, ωστόσο πρόσθεσε πως μολονότι έχουν γίνει πολλές μεταρρυθμίσεις, υπάρχουν αρκετές ακόμα που παρουσιάζουν υστέρηση, όπως π.χ. η απόδοση δικαιοσύνης, συμπληρώνοντας, πάντως, ότι η διάθεση να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα υπάρχει…Επιπλέον αφού είπε πως δεν αντιμετωπίζει πιστοληπτικό κίνδυνο η χώρα, πρόσθεσε ότι για να ανέβει στην κλίμακα αξιολόγησης και να πάρει τη βαθμίδα baa1 θέλει ακόμα δρόμο.