Δολοφονία Ισμαήλ Χανίγια: Ρίχνοντας κηροζίνη στη «φωτιά» της Μέσης Ανατολής

H στοχευμένη δολοφονία του επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, και δη ενώ ο ίδιος βρισκόταν στην Τεχεράνη για την ορκωμοσία του νέου μετριοπαθούς προέδρου του Ιράν, «είναι αποτέλεσμα της αποτυχημένης στρατηγικής του ισραηλινού καθεστώτος για πόλεμο εν μέσω πολέμων».

Έτσι τη σχολιάζει το κρατικό δίκτυο Nournews, άμεσα συνδεδεμένο με το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν.

Την εντάσσει στο πλαίσιο «των λυσσαλέων προσπαθειών του Νετανιάχου για πολιτική επιβίωση».

«Όμως το ημικωματώδες ισραηλινό καθεστώς», υποστηρίζει, «δεν μπορεί να αντέξει το βαρύ κόστος των επαναλαμβανόμενων επιθετικών ενεργειών».

Η δολοφονία Χανίγια -την ευθύνη της οποίας το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει επισήμως- αποτελεί μέχρι στιγμής το αποκορύφωμα της νέας επικίνδυνης κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή.

Μόλις λίγες ώρες νωρίτερα είχε προηγηθεί η ισραηλινή επίθεση στη Βηρυτό, κατά βάσης της υποστηριζόμενης από το Ιράν οργάνωσης Χεζμπολάχ, η οποία διατηρεί από την 7η Οκτωβρίου «θερμό» το βόρειο μέτωπο του Ισραήλ, προς στήριξη της Χαμάς στο νότο και στην αιματοβαμμένη Λωρίδα της Γάζα.

Κατά τον ισραηλινό στρατό, στην επίθεση στην πρωτεύουσα του Λιβάνου εξοντώθηκε ο ανώτερος διοικητής διοικητής της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ.

Τον κατονομάζει ως ιθύνοντα νου του μακελειού της 27ης Ιουλίου από πυραυλικό πλήγμα κατά πόλης των Δρούζων, στα υπό ισραηλινή κατοχή και παράνομα προσαρτημένα συριακά εδάφη στα Υψίπεδα του Γκολάν.

Επίθεση, που έγινε εν μέσω της επεισοδιακής επίσκεψης του -πολιτικά κλυδωνιζόμενου και δικαζόμενου για διαφθορά- Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, στις ΗΠΑ.

Του ισχυρότερου, πλην όμως υπό προεκλογική ρευστότητα και ακραία πόλωση συμμάχου του Ισραήλ, όπου η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι ορατή, ενόσω ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν είναι «κουτσή πάπια».

Στο φόντο είναι οι σχεδόν δέκα μήνες μετά τη φρικαλέα επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ και την έκτοτε συνεχή σφαγή των Παλαιστινίων και σπειροειδή ανθρωπιστική καταστροφή στη Λωρίδα της Γάζας.

Είναι επίσης οι διεθνείς πιέσεις για κατάπαυση του πυρός.

Ο Ισμαήλ Χανίγια με τον -δολοφονηθέντα το 2004 από το Ισραήλ-  ιδρυτή της Χαμάς, σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, στη Λωρίδα της Γάζας, τον Ιούνιο του 2002 (REUTERS/Ahmed Jadallah/File Photo)

Αλυσιδωτή κλιμάκωση, με άγνωστο το τέλος

Το σκηνικό της νέας κλιμάκωσης -με ανοιχτό πλέον το ερώτημα εάν θα οδηγήσει σε γενική ανάφλεξη- είχε αρχίσει να γίνεται ορατό από την παραμονή της κρίσιμης επίσκεψης Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον.

Αυτή συνέπεσε χρονικά με τα πρωτοφανή απευθείας αεροπορικά πλήγματα του Ισραήλ στη δυτική Υεμένη, στο λιμάνι της Χοντέιντα, προπύργιο των επίσης υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούθι.

Εξαπολύθηκαν σε αντίποινα για την επίθεση με drone των Χούθι στο Τελ Αβίβ.

Ήταν μια αποστολή- επίδειξη ισχύος του Ισραήλ, στα όρια της επιχειρησιακής εμβέλειας των μαχητικών αεροσκαφών του, υπό την ενδεικτική κωδική ονομασία «Μακρύ Χέρι».

Ούτε τρεις μήνες νωρίτερα εν τω μεταξύ η Μέση Ανατολή είχε φτάσει στο χείλος του γενικευμένου πολέμου, με τα πρώτα απευθείας πλήγματα μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, στα μέσα Απριλίου.

Προς στήριξη τότε της αεράμυνας του Ισραήλ είχαν σπεύσει οι ΗΠΑ, η Βρετανία και αραβικές δυνάμεις, εν μέσω κυοφορούμενων από τις ΗΠΑ γεωπολιτικών αναδιατάξεων στη Μέση Ανατολή.

Τώρα, εν μέσω της νέας -ακόμη πιο επικίνδυνης- κλιμάκωσης και με τον υποστηριζόμενο από την Τεχεράνη «Άξονα της Αντίστασης» σε πλήρη αναβρασμό, στον Περσικό Κόλπο έχει καταπλεύσει το γιγαντιαίο αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Theodore Roosevelt».

Συνοδευόμενο από τρία πυραυλοφόρα αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke, εντοπίστηκε στα ανοιχτά του Μπαχρέιν, μια ανάσα μακριά από το Ιράν.

Κατά τα λοιπά, οι εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση περισσεύουν από τον Λευκό Οίκο και τους Ευρωπαίους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, αρκετοί από τους οποίους έχουν ζητήσει την άμεση αναχώρηση των υπηκόων τους από τον Λίβανο, υπό τον φόβο πολεμικής ανάφλεξης.

Ο δολοφονηθείς πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, σε συγκέντρωση στη Γάζα τον Δεκέμβριο του 2008 (REUTERS/Ibraheem Abu Mustafa/File Photo)

Ρίσκο με υψηλό διακύβευμα

Η νέα κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή έρχεται ενώ οι ΗΠΑ βυθίζονται σε προεκλογική εσωστρέφεια και πολιτική αβεβαιότητα, η Ευρώπη είναι εγκλωβισμένη στον πόλεμο της Ουκρανίας -υπό τον «μπαμπούλα» μιας δεύτερης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ- και την Κίνα βρίσκεται σε μια «παγίδα» ασταθούς οικονομικής ανάπτυξης.

Μια γενική ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή είναι κάτι που όλοι απεύχονται. Ακόμη και οι πρωταγωνιστές της.

Αν και δεν αλλάζει επί της ουσίας τα δεδομένα για τη στάση της Τεχεράνης, η ανάληψη της ιρανικής προεδρίας από τον μεταρρυθμιστή Μασούντ Πεζεσκιάν αποτελεί ένα μήνυμα υπέρ του διαλόγου με τη Δύση.

Ζητούμενο είναι η χαλάρωση των δυτικών κυρώσεων, εν μέσω έμπρακτης εσωτερικής αμφισβήτησης του θεοκρατικού καθεστώτος, ενόσω συσφίγγει τους δεσμούς με τη Μόσχα και το Πεκίνο.

Το Ιράν «θα υπερασπιστεί την εδαφική του ακεραιότητα, αξιοπρέπεια, τιμή και περηφάνια και θα κάνει τους τρομοκράτες κατακτητές να μετανιώσουν για τη δειλή πράξη τους», διακήρυξε για τη δολοφονία Χανίγιε στην Τεχεράνη ο νέος πρόεδρος του Ιράν.

Για το Ισραήλ, αν και η εθνική ασφάλεια προβάλλει εκ νέου και εξ αντανακλάσεως σε μείζον θέμα, η επιστροφή των ομήρων παραμένει προσώρας το Νο1 ζήτημα εσωτερικού διχασμού, με φόντο ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο και μια κοινωνία που κλίνει προς όλο και πιο άκρα Δεξιά.

Αποτελεί ωστόσο κοινή πεποίθηση ότι, όσο τεχνολογικά προηγμένος κι εάν είναι ο ισραηλινός στρατός, δεν μπορεί να ανταπεξέλθει -τουλάχιστον όχι κατά μόνας- σε πολλαπλά ανοιχτά πολεμικά μέτωπα.

Πολλώ μάλλον με τη Χεζμπολάχ – σαφώς ισχυρότερη από τη Χαμάς σε δύναμη πυρός- ή και με το Ιράν.

«Δεν θέλουμε πόλεμο, αλλά προετοιμαζόμαστε για όλα τα ενδεχόμενα», υποστήριξε ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκάλαντ, αρνούμενος σχολιάσει τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη.

Ο δολοφονηθείς πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, κραδαίνοντας όπλο σε συγκέντρωση στην Πόλη της Γάζας, το 2014 (REUTERS/Suhaib Salem/File Photo)

Οριακές ισορροπίες

Οι καταιγιστικές εξελίξεις δημιουργούν de facto όχι μόνο ένα – επικίνδυνης αναπλήρωσης- κενό εξουσίας στην πολιτική ηγεσία της  Χαμάς, αλλά και σαφείς παρενέργειες στις μετ’ εμποδίων διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Σε αυτές, η παρελκυστική στάση της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου είναι πλέον πρόδηλη, καθώς δείχνει να ροκανίζει το χρόνο μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, «ποντάροντας» στην επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.

Στο μεσοδιάστημα, αξιώνει την εκδίωξη της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, ενόσω η δολοφονία Χανίγια στην Τεχεράνη -και όχι στο Κατάρ, όπου έδραζε ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς- εκλαμβάνεται ως μήνυμα προς τις αραβικές μοναρχίες του Κόλπου.

Οι εξελίξεις φέρνουν δε σε ακόμη πιο δύσκολη θέση την υπό εσωτερική αμφισβήτηση Παλαιστινιακή Αρχή υπό τον γηραιό πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, μακράν και σταθερά αντιδημοφιλή ακόμη και στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη έναντι του -εκλιπόντος πια- Ισμαήλ Χανίγια.

«Άνανδρη πράξη και σοβαρή κλιμάκωση», χαρακτήρισε τη δολοφονική επίθεση το γραφείο του Παλαιστίνιου προέδρου, προτρέποντας τον παλαιστινιακό «λαό και τις δυνάμεις του να ενωθούν, να παραμείνουν υπομονετικοί και να σταθούν σταθερά ενάντια στην ισραηλινή κατοχή».

Όμως η πρόσφατη, υπογραφείσα στο Πεκίνο κοινή διακήρυξη 14 παλαιστινιακών παρατάξεων -συμπεριλαμβανομένων της Φατάχ και της Χαμάς- για τον σχηματισμό ενιαίας κυβέρνησης μετά τον πόλεμο στη Γάζα είναι τώρα στον αέρα.

Μόνη ελπίδα στην παρούσα φάση φαντάζει μια συναντίληψη του κινδύνου της τακτικής «κλιμάκωση προς αποκλιμάκωση» και της μοναδικής εγγύησης για την αποφυγή ενός ολοκληρωτικού  πολέμου.

Σε αυτή τη φάση, δεν είναι άλλη από την κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας.