Ακροδεξιά, fake news και ταραχές – Η νέα κυβέρνηση των Εργατικών στη Βρετανία σε ένα δύσκολο πρώιμο τεστ

«Θα αντιμετωπίσουν την πλήρη ισχύ του νόμου», προειδοποίησε ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, τους ταραξίες -πολλοί με στενές σχέσεις με την ακροδεξιά- που από τα τέλη Ιουλίου έσπειραν το χάος.

Ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία από τη βορειοδυτική και τη βορειοανατολική Αγγλία, μέχρι κοντά στην πρωθυπουργική κατοικία στο Λονδίνο, στο Νο.10 της Ντάουνινγκ Στριτ.

Πυρπολήθηκαν οχήματα και έγινε επίθεση σε ένα τζαμί.

Υπήρξαν δεκάδες τραυματίες και συλλήψεις.

Τα επεισόδια ξεκίνησαν από το Σάουθπορτ, ένα παραθαλάσσιο θέρετρο στα βορειοδυτικά, λίγο έξω από το Λίβερπουλ.

Αφορμή αποτέλεσε αιματηρή επίθεση με μαχαίρι σε χώρο, όπου ήταν σε εξέλιξη μουσικοχορευτική εκδήλωση για παιδιά.

Τρία κοριτσάκια ηλικίας έξι, επτά και εννέα ετών υπέκυψαν στα τραύματά τους, τα δύο επιτόπου. Άλλα οκτώ άτομα τραυματίστηκαν, ορισμένα σοβαρά.

Θρυαλλίδα για την έκρηξη της βίας και το κύμα ακροδεξιού μίσους αποτέλεσε η ψευδής φήμη ότι ο συλληφθείς δράστης -ένας έφηβος- ήταν μουσουλμάνος παράτυπος μετανάστης, που διέσχισε πέρυσι τη Μάγχη και τώρα ζητά άσυλο.

Η παραπληροφόρηση πήρε φωτιά όταν μια αμφιβόλου αξιοπιστίας ειδησεογραφική ιστοσελίδα -που βρετανικά ΜΜΕ τώρα συνδέουν ακόμη και με τη Ρωσία– δημοσίευσε ψευδή στοιχεία για τον δράστη.

Προς άμεση διάψευση, η τοπική αστυνομία διέρρευσε ότι πρόκειται για έναν 17χρονο που έχει γεννηθεί στο Κάρντιφ, την πρωτεύουσα της Ουαλίας, με γονείς από τη Ρουάντα.

Όμως τα fake news διαδόθηκαν με μεγαλύτερη ταχύτητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ακροδεξιούς λογαριασμούς, συμπεριλαμβανομένων του τοξικού και ποινικά διωκόμενου influencer Άντριου Τέιτ και του διαβόητου Τόμι Ρόμπινσον.

Ενός αντι-ισλαμιστή με φασιστικό παρελθόν και έντονη δράση στον ακροδεξιό χώρο, συνιδρυτή και πρώην επικεφαλής της εξτρεμιστικής οργάνωσης English Defence League (EDL), που μεταφραζεται ως Σύνδεσμος Αγγλικής Άμυνας.

Όχι τυχαία, στα πιο βίαια επεισόδια στο τελευταίο κύμα ταραχών πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν μέλη της, σε μια επίδειξη ακροδεξιάς ισχύος.

Κάποιοι μάλιστα καλούσαν στην επιβολή εκτάκτως στρατιωτικού νόμου και σε μαζικές απελάσεις.

Ακροδεξιός εξτρεμισμός

Αν και περιθωριακή, η ακροδεξιά οργάνωση English Defense League (EDL) κάνει το τελευταίο διάστημα όλο και πιο αισθητή την παρουσία της στους δρόμους της Βρετανίας.

Βίαιες, οι κινητοποιήσεις της στρέφονται κυρίως κατά αυτού που τα μέλη της EDL χαρακτηρίζουν «ισλαμική απειλή» για τη βρετανική ταυτότητα και κοινωνία.

Στο στόχαστρό τους είναι ευρύτερα μουσουλμάνοι και μετανάστες.

Λευκοί στη συντριπτική πλειονότητα, οι υποστηρικτές της συχνά συνδέονται με τον χουλιγκανισμό.

Η οργάνωση ιδρύθηκε προ 15ετίας στο Λούτον, έχοντας για τέσσερα χρόνια στην «κεφαλή» της τον Τόμι Ρόμπινσον.

Παρά τις πλείστες όσες καταδίκες του για βιαιοπραγίες και «απειλητική, υβριστική ή προσβλητική συμπεριφορά», αποχώρησε το 2013 από την EDL, υποστηρίζοντας ότι ανησυχούσε για τον ακροδεξιό εξτρεμισμό.

Ο ίδιος συνέχισε πάντως απτόητος την μισαλλόδοξη δράση και ρητορική του, καλοβλέποντας μια πιθανή μεταγκατάσταση στις ΗΠΑ, όπου ανέπτυξε στενούς δεσμούς με εκεί ακροδεξιές ομάδες.

Δεν τον πτόησε το γεγονός ότι του είχε απαγορευτεί η είσοδος σε αμερικανικό έδαφος, λόγω «μαύρου» ποινικού μητρώου -το 2012 χρησιμοποίησε μέχρι και ψεύτικο διαβατήριο, «κερδίζοντας» άλλη μια καταδίκη.

Η στήριξη στο πρόσωπό του από τον χώρο της αμερικανικής alt-right εκφράστηκε με πάταγο το 2018 από τον «γκουρού» της, Στιβ Μπάνον, στενό συνεργάτη του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Σε ραδιοφωνική εκπομπή στη Βρετανία εκείνη τη χρονιά, με «οικοδεσπότη» τον λαϊκιστή ομοϊδεάτη του, Νάιτζελ Φάρατζ, ο Μπάνον είχε εκφράσει δημόσια τη στήριξή του στον Τόμι Ρόμπινσον.

Είχε μόλις καταδικαστεί σε 13 μήνες φυλάκιση για παραβίαση δικαστικής απόφασης.

«Ο Τόμι είναι η γ@μ@μ@νη ραχοκοκαλιά αυτής της χώρας», είχε πει τότε ο Μπάνον.

Έξι χρόνια μετά, η EDL έχει εντείνει τη δράση της.

Δύο ημέρες πριν από την τραγωδία στο Σάουθπορτ, χιλιάδες μέλη της προκάλεσαν επεισόδια στην πλατεία Τραφάλγκαρ, στο Λονδίνο.

Είχαν συγκεντρωθεί για εκφράσουν την υποστήριξή τους στον Τόμι Ρόμπισνον, που έφυγε από τη Βρετανία για να γλιτώσει άλλη μια καταδίκη για ρατσισμό.

Διχαστική ρητορική, τοξικό κλίμα

«Αναρωτιέμαι αν μας κρύβουν την αλήθεια… Ξέρω ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στην κάποτε όμορφη χώρα μας», έγραψε με συνωμοσιολογική διάθεση για την τραγωδία στο Σάουθπορτ ο Νάιτζελ Φάρατζ.

Ο ευρωσκεπτικιστής «κος Brexit» είναι τώρα νεοεκλεγείς βουλευτής της Βρετανίας και αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος Reform UK.

Ως αγγλοσαξωνική εκδοχή του τραμπισμού, υπόσχεται να «κάνει τη Βρετανία μεγάλη ξανά».

Με τσιτάτα σαν και αυτά και χάρη στην ακροδεξιά ρητορική του, το Reform UK απέσπασε το 14% των ψήφων στις πρόωρες εκλογές της 4ης Ιουλίου, εκλέγοντας συνολικά πέντε βουλευτές.

Κάπως έτσι λοιπόν ο Φάρατζ έχει πάψει να θεωρείται περιθωριακή φιγούρα.

Όμως η συμμετοχή του στην συνωμοσιολογία γύρω από την επίθεση στο Σάουθπορτ προσδίδουν ένα είδος νομιμοποίησης σε ακραίες απόψεις, που έως τώρα ανήκαν στο περιθώριο της βρετανικής πολιτικής.

Για τα σχόλιά του χαρακτηρίστηκε «Τόμι Ρόμπινσον με κοστούμι». Ο ίδιος το απορρίπτει.

Όμως ο τοξικός λόγος του Φάρατζ από τη μια, οι εξαπλούμενες  στην Αγγλία αναταραχές από τους ακροδεξιούς της EDL από την άλλη, συνθέτουν για τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών μια μεγάλη πρόκληση και μια «καυτή πατάτα».

Μόλις στην τέταρτη εβδομάδα της από την ανάληψη των καθηκόντων της -κι ενώ η Βρετανία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν κυκεώνα οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων- τον δημόσιο διάλογο ξαφνικά μονοπωλούν θέματα εγκληματικότητας, πολιτικού εξτρεμισμού και ρατσιστικού μίσους.

Κόντρα στα σχέδια των Εργατικών, ακούγονται όλο και περισσότερες φωνές για την επιβολή του νόμου και της τάξης, με περισσότερη αστυνόμευση και περισσότερες συλλήψεις.

Αυτά, την ώρα που οι υπερπληθείς φυλακές της Βρετανίας βρίσκονται ήδη στα πρόθυρα της κατάρρευσης και η κεντροαριστερή κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ έχει προαναγγείλει πρόγραμμα πρόωρων αποφυλακίσεων από τον Σεπτέμβριο.

Το μεγάλο διακύβευμα

Στη Ντάουνινγκ Στριτ φτάνουν τώρα αιτήματα να τεθεί εκτός νόμου  η EDL και να διωχθούν ποινικά τα μέλη της.

Πολλοί αξιώνουν αυστηρότερη νομοθεσία για τον έλεγχο του περιεχομένου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που έχουν γίνει «όχημα» παραπληροφόρησης και διάδοσης ακραίας ρητορικής.

Όμως το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο, επισημαίνει στο Politico o Χάρι Κουίλτερ-Πίνερ, διευθυντής της αριστερής δεξαμενής σκέψης IPPR, η οποία βρίσκεται κοντά στους Εργατικούς

«O ακροδεξιός και δεξιός λαϊκισμός πετυχαίνει, όταν πείθει ένα σημαντικό μέρος της πλειοψηφίας ότι η κυρίαρχη πολιτική δεν αποδίδει, δεν λειτουργεί και ότι χρειαζόμαστε κάτι πιο ριζοσπαστικό», εξηγεί.

«Το μεγάλο ζήτημα που πρέπει να σκεφτούν οι προοδευτικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι πώς θα επιστρέψουμε σε εκείνο το σημείο, όπου η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων θα αισθάνεται ότι η κυρίαρχη πολιτική εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους».