Κλιματική κρίση: Πώς η ζέστη φτάνει στα όρια τον ανθρώπινο οργανισμό

Η κλιματική κρίση –η οποία αποδίδεται στα αέρια που εκλύονται από την καύση ορυκτών καυσίμων- αυξάνει τη θερμοκρασία φτάνοντας τη σε επίπεδα που μπορούν να αποβούν μοιραία για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η μελέτη του meteo που έδειξε ότι η θερμική καταπόνηση την Κυριακή το μεσημέρι ήταν «πολύ ισχυρή» σε μεγάλο μέρος της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι η ζέστη μπορεί να μετατρέψει ακόμα και τις πιο συνηθισμένες δραστηριότητες σε θανατηφόρες.

Σε γενικές γραμμές, η ζέστη είναι ο πιο θανατηφόρος τύπος ακραίων καιρικών φαινομένων και η κλιματική κρίση που προκαλείται από τον άνθρωπο καθιστά τους καύσωνες πιο σοβαρούς και παρατεταμένους. Αν προστεθεί και η υγρασία στο μείγμα και οι συνθήκες σε ορισμένα μέρη πλησιάζουν τα όρια της ανθρώπινης επιβιωσιμότητας – το σημείο στο οποίο το σώμα μας απλά δεν μπορεί να προσαρμοστεί.

Ακραία θερμική καταπόνηση στην Ελλάδα

«Πολύ ισχυρή» ήταν η θερμική καταπόνηση του πληθυσμού σε μεγάλο μέρος της χώρας το μεσημέρι (15:00) της Κυριακής 04/08. Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζεται η θερμική καταπόνηση στις περιοχές 160 επιλεγμένων μετεωρολογικών σταθμών του δικτύου του meteo.gr / Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Όπως προκύπτει από τις καταγραφές των σταθμών αυτών, σε 85 από αυτούς, η θερμική καταπόνηση ήταν «Πολύ Ισχυρή» ενώ σε 1 ήταν «Ακραία». Το συνολικό ποσοστό σταθμών με «Πολύ Ισχυρή» ή «Ακραία» θερμική καταπόνηση ήταν περίπου 54%.

Η θερμική καταπόνηση (στρες) λόγω ζέστης υπολογίστηκε βάσει του Παγκόσμιου Δείκτη Θερμικού Κλίματος (UTCI, °C) ο οποίος ενσωματώνει μετεωρολογικές παραμέτρους όπως την υγρασία, την ταχύτητα του ανέμου και την ακτινοβολία, λαμβάνοντας υπόψη και τη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος. H θερμοκρασία που υπολογίζεται από τον UTCI μπορεί να αντιστοιχηθεί σε μια κατηγορία κλίμακας θερμικής καταπόνησης. Για παράδειγμα, θερμοκρασία UTCI 26 °C – 32 °C αντιστοιχεί στην κατηγορία «μέτρια», 32 °C – 38 °C στην κατηγορία «ισχυρή», 38 °C – 46 °C στην «πολύ ισχυρή», > 46 °C στην «ακραία» θερμική καταπόνηση λόγω ζέστης ενώ η κλίμακα του UTCI επεκτείνεται και στη θερμική καταπόνηση λόγω κρύου.

Σε ότι αφορά την μέγιστη θερμοκρασία στη χώρα, έφτασε τους 40.2 °C, τιμή που καταγράφηκε στη Σπάρτη. Στην παρακάτω εικόνα παρουσιάζεται η κατανομή της μέγιστης θερμοκρασίας στη χώρα. Όπως προκύπτει από τις σχετικές πληροφορίες που παρουσιάζονται στην εικόνα αυτή, η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 37 °C σε 61 από τους 493 επί του παρόντος ενεργούς σταθμούς και τους 40 °C σε 2 σταθμούς.

Θανατηφόρο μέλλον

Σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στο CNN, το ανθρώπινο σώμα έχει την δυνατότητα να συνηθίσει έως κάποιο βαθμό τη ζέστη, αλλά χρειάζεται χρόνος, και ακόμη και τότε, μερικές φορές η ζέστη είναι απλώς πολύ ακραία για να προσαρμοστεί.

Μια θερμοκρασία γύρω στους 31 βαθμούς Κελσίου είναι περίπου η μέγιστη θερμοκρασία που μπορούν να αντέξουν οι υγιείς άνθρωποι, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Μπορεί να μην ακούγεται τόσο καυτό, αλλά πρόκειται για αποπνικτική και θανατηφόρα ζέστη – σχεδόν 32 βαθμοί με 100% υγρασία και σχεδόν καμία ικανότητα του σώματός να δροσιστεί.

Ο Huber του Πανεπιστημίου Purdue και μια ομάδα επιστημόνων προέβλεψαν ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εκτεθούν σε αυτό το επικίνδυνο όριο καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνεται. Με κάθε μισό βαθμό που θερμαίνεται ο κόσμος, η θερμότητα «απλώς επεκτείνεται προς τα έξω σε αυτές τις καυτές, θανατηφόρες κηλίδες», δήλωσε ο Huber.

Μία υφέρπουσα απειλή

Πέραν τούτων, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, η υπερβολική ζέστη σκοτώνει περίπου 489.000 ανθρώπους κάθε χρόνο, αλλά ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να είναι υψηλότερος επειδή οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη είναι τόσο δύσκολο να εντοπιστούν.

Οι θάνατοι μπορεί να αποδίδονται σε καρδιακές προσβολές ή εγκεφαλικά επεισόδια, χωρίς καμία αναφορά στο γεγονός ότι συνέβησαν κατά τη διάρκεια ενός καυτού κύματος καύσωνα. «Δεν μπορεί να γίνει σωστή μέτρηση του αν ο θάνατος προήλθε από ζέστη», δήλωσε ο Bharat Venkat, διευθυντής του εργαστηρίου του UCLA.

Η ζέστη δεν έχει την δύναμη ενός τυφώνα, την καμένη γη μιας πυρκαγιάς ή τη σαρωτική καταστροφή μιας πλημμύρας – όλα αυτά αφήνουν ένα ορατό και άμεσο ίχνος καταστροφής, καταστρέφοντας σπίτια, διαλύοντας δρόμους και ισοπεδώνοντας πόλεις.

Αντίθετα, η ζέστη είναι μια υφέρπουσα απειλή, ένα σταθερό βουητό στο παρασκήνιο. Η χειρότερη ζημιά της δεν είναι στις περιουσίες αλλά στο σώμα μας, είπε ο Venkat. Και είναι ένας «αόρατος, σιωπηλός δολοφόνος».

Πώς σκοτώνει η ακραία ζέστη

Η ακραία ζέστη διαπερνά τις άμυνες του σώματός σας, από δυσάρεστη γίνεται γρήγορα θανατηφόρα, καθώς η βαριά αίσθηση μιας ζεστής, κολλώδους ημέρας μετατρέπεται σε κάτι πιο κακόβουλο.

Συχνά ξεκινά με συμπτώματα όπως ναυτία, πονοκεφάλους, μυϊκές κράμπες, ακόμη και λιποθυμία. Όλα αυτά είναι σημάδια θερμικής εξάντλησης – το σώμα σας είναι αφυδατωμένο και αρχίζει να χάνει την ικανότητά του να ψύχεται.

Από εκεί και πέρα, τα πράγματα μπορούν να εξελιχθούν.

Η θερμοπληξία συμβαίνει όταν το σώμα σας δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα συνήθη κόλπα του για να δροσιστεί, όπως η εφίδρωση και η αύξηση της ροής του αίματος στο δέρμα σας, οδηγώντας σε καταστροφική αύξηση της θερμοκρασίας του πυρήνα. Μόλις η εσωτερική θερμοκρασία του σώματός σας αρχίσει να ανεβαίνει πάνω από τους 104 Φαρενάιτ, κάτι που μπορεί να συμβεί μέσα σε 10 έως 20 λεπτά από την έκθεση, «κινείστε προς το θάνατο και μπορεί να σας πλησιάσει πολύ, πολύ γρήγορα», δήλωσε ο Bailey.

Μπορεί να αποπροσανατολιστείτε και να χάσετε τις αισθήσεις σας.

Σημαντικά όργανα αρχίζουν να κλείνουν.

Τα φράγματα που διαχωρίζουν το έντερό σας από το υπόλοιπο έντερό σας μπορεί να γίνουν πιο πορώδη, διαρρέοντας θανατηφόρες τοξίνες στην κυκλοφορία του αίματός σας.

Τέλος, η καρδιά σας καταρρέει.

Η θερμοπληξία «είναι μια εκρηκτική ασθένεια», δήλωσε ο Moseley. «Είναι μια φλεγμονώδης, πολυσυστημική ανεπάρκεια». Αν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως, μπορεί να σας σκοτώσει γρήγορα.