Εκδίκηση χωρίς «αυτοχειρία» – Το Ιράν δεν θα «αυτοκτονήσει» για να εκδικηθεί τον θάνατο του Χανίγια

Ο Ισμαήλ Χανίγια, ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς και ηγετική φυσιογνωμία του παλαιστινιακού κινήματος αντίστασης, σκοτώθηκε την Τετάρτη στην Τεχεράνη σε ένα χτύπημα για το οποίο η Χαμάς και το Ιράν κατηγόρησαν το Ισραήλ.

Το Ισραήλ δεν ανέλαβε την ευθύνη για τη δολοφονία του, αν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε πως η χώρα του επέφερε «σοβαρά πλήγματα» στους «εχθρούς» του τις τελευταίες ημέρες.

Από την πλευρά του, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, προειδοποίησε πως θα επιβληθεί «αυστηρή τιμωρία» στο Ισραήλ μετά τη δολοφονία του Χανίγια στην «καρδιά» της Τεχεράνης.

«Θεωρούμε καθήκον μας να εκδικηθούμε το μαρτύριό του, που συνέβη στο έδαφος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν», όπως είπε.

«Δικαιολογημένη» ανησυχία για περιφεριακή σύγκρουση

Εκτιμώντας τις πιθανότητες περιφερειακής κλιμάκωσης της σύγκρουσης, ο Clément Therme, ερευνητικός συνεργάτης στο Διεθνές Ινστιτούτο Ιρανικών Σπουδών και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Paul-Valéry του Μονπελιέ, δήλωσε στο France 24 ότι η ανησυχία αυτή είναι απολύτως «δικαιολογημένη». Και επιβεβαίωσε πως «θα υπάρξει απάντηση».

Το Ιράν δεν πρόκειται να «αυτοκτονήσει», μόνο και μόνο για να εκδικηθεί τον θάνατο του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς

Για το ιρανικό καθεστώς, η προσβολή ήταν διπλή: η πρωτεύουσα έγινε στόχος, την ίδια ημέρα που ορκίστηκε ο νέος της πρόεδρος, Μασούντ Πεζεσκιάν.

Η ιρανική κουλτούρα απαιτεί την τιμή των «φιλοξενούμενων» – στην προκειμένη περίπτωση του Χανίγια – και το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να προστατεύσει έναν φιλοξενούμενο μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη ατίμωσης.

Εκτοξεύοντας πλήγματα με στόχο το Ισραήλ, το Ιράν θα αποκαθιστούσε επίσης την αποτρεπτική του ισχύ, σημείωσε ο Therme.

Σύμφωνα με τον Guillaume Ancel, Γάλλο εμπειρογνώμονα σε στρατιωτικά θέματα και πρώην στρατιωτικό, η Τεχεράνη έχει δύο πρακτικές επιλογές. Η πρώτη θα ήταν να ακολουθήσει την «τρομοκρατική» οδό: «Όλοι σκεφτόμαστε τους Ισραηλινούς αθλητές που ήρθαν στο Παρίσι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η ασφάλειά τους έχει σίγουρα ενισχυθεί, αλλά κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την απόλυτη ασφάλεια κανενός».

Η άλλη τακτική θα ήταν να χτυπηθεί ισραηλινό έδαφος, ανέφερε. Αυτή θα ήταν η δεύτερη επίθεση φέτος, καθώς το Ιράν εκτόξευσε περίπου 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους εναντίον του Ισραήλ κατά τη διάρκεια της νύχτας στις 13-14 Απριλίου.

Εκδίκηση χωρίς «αυτοκτονία»

Αυτή η «επίδειξη δύναμης» του Ιράν, που αναχαίτισαν το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του, κυρίως οι ΗΠΑ, προκάλεσε μόνο μικρές ζημιές.

Αλλά για να εκδικηθεί τη δολοφονία του Χανίγια, εκτιμά ο Ancel, η ανώτερη στρατιωτική ηγεσία του Ιράν θα μπορούσε να αποφασίσει να εκτοξεύσει πυραύλους «με ένα πολύ πιο επιθετικό σχέδιο πτήσης, και οι οποίοι είναι επομένως πολύ πιο δύσκολο να αναχαιτιστούν».

Και έτσι, είτε ο στόχος είναι ένας πολίτης στο Τελ Αβίβ, είτε ένας στρατιώτης στις Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF), το Ιράν θα πλήξει έναν στόχο «υψηλής αξίας», υπογράμμισε, προβλέποντας πως η «χορογραφία» μιας επίθεσης, όπως αυτή του Απριλίου, «δεν θα είχε πλέον νόημα για το καθεστώς».

Ωστόσο, η όποια επιθυμία για εκδίκηση μετριάζεται από την επιδίωξη του Ιράν να αποφύγει έναν «ολοκληρωτικό πόλεμο» με το εβραϊκό κράτος.

Ο ρόλος των πυρηνικών σε Ιράν και Ισραήλ

«Οι Ιρανοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι το Ισραήλ διαθέτει πυρηνικά όπλα», δήλωσε ο Guillaume Ancel. «Και καθώς το έδαφός τους είναι 70 φορές μεγαλύτερο από το μέγεθος του Ισραήλ, οι Ιρανοί ηγέτες κατανοούν σαφώς ότι δεν θα ήταν σε θέση να προστατεύσουν τη χώρα από ισραηλινά πλήγματα».

Το Ιράν δεν πρόκειται να «αυτοκτονήσει», μόνο και μόνο για να εκδικηθεί τον θάνατο του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, συμφώνησε ο Clément Therme, ερευνητικός συνεργάτης στο Διεθνές Ινστιτούτο Ιρανικών Σπουδών.

Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του Ιράν δεν υποστηρίζει τις πιο ακραίες πολιτικές της Ισλαμικής Δημοκρατίας στην περιοχή, επισήμανε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Πεζεσκιάν δεν υποστήριξε την «καταστροφή του Ισραήλ» κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, όπως έκαναν προκάτοχοί του στο παρελθόν.

Εκλεγμένος για να «σώσει το Ιράν από το χάος», ο Πεζεσκιάν υποστήριξε – αντίθετα – τον «διάλογο με τη Δύση», με την ελπίδα να αρθούν οι εξοντωτικές κυρώσεις των ΗΠΑ. Οι κυρώσεις αυτές επιδεινώνουν μια βαθιά οικονομική κρίση, που χαρακτηρίζεται από αυξανόμενο πληθωρισμό και μαζική ανεργία στη χώρα.

Αποφυγή μιας κοινωνικής «εξέγερσης»;

Ο στόχος του Ιράν, επομένως, είναι «να κάνει απολύτως τα πάντα για να αποφύγει μια κλιμάκωση, που θα το έφερνε σε ακόμη πιο δύσκολη κατάσταση στο εσωτερικό του», σημείωσε ο Clément Therme.

Από τον θάνατο της νεαρής Κούρδισσας Μαχσά Αμινί στα χέρια της ιρανικής αστυνομίας τον Σεπτέμβριο του 2022, το καθεστώς προσπαθεί να καταστείλει την αυξανόμενη οργή του πληθυσμού του. Πρόκειται για μια τεταμένη κατάσταση για τον ιρανικό πληθυσμό και μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση για τους κυβερνώντες.

Γι’ αυτό και η Τεχεράνη θέλει να αποφύγει μια δημόσια εξέγερση, που θα μπορούσε να προκληθεί από την όποια στρατιωτική κλιμάκωση.