Γιατί διαδηλώνουν σε όλη τη Βρετανία; – Η ακροδεξιά στο διαδίκτυο, πιο επικίνδυνη από ποτέ

Άγρια επεισόδια σημειώθηκαν σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις της Αγγλίας και στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας την τελευταία εβδομάδα, στο χειρότερο ξέσπασμα πολιτικών ταραχών στη Βρετανία εδώ και 13 χρόνια.

Περισσότεροι από 400 άνθρωποι έχουν συλληφθεί από τότε που ξέσπασαν αντι-μεταναστευτικές και ακροδεξιές ταραχές, μετά τη δολοφονία τριών ανήλικων κοριτσιών στο Σάουθπορτ της βορειοδυτικής Αγγλίας την περασμένη Δευτέρα.

Οι δολοφονίες που προκάλεσαν τη βία

Η Bebe King, έξι ετών, η Elsie Dot Stancombe, επτά ετών, και η Alice Dasilva Aguiar, εννέα ετών, σκοτώθηκαν με πολλαπλές μαχαιριές σε ένα μάθημα χορού στο Σάουθπορτ στις 29 Ιουλίου. Άλλα οκτώ παιδιά τραυματίσθηκαν από μαχαίρι, ενώ πέντε από αυτά βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση. Δύο ενήλικες τραυματίστηκαν επίσης σοβαρά.

Ο 17χρονος Axel Rudakubana, ο οποίος γεννήθηκε στο Κάρντιφ και ζούσε στο Μπανκς, ένα χωριό στο Λάνκασαϊρ λίγα χιλιόμετρα βόρεια του Σάουθπορτ, κατηγορείται για τρεις δολοφονίας και 10 απόπειρες δολοφονίας.

Πριν επιβεβαιωθεί η ταυτότητα του υπόπτου, διαδόθηκαν στο διαδίκτυο ψευδείς ισχυρισμοί ότι ήταν μουσουλμάνος που είχε αιτηθεί άσυλο και είχε φτάσει στη Βρετανία με πλοίο.

Στον απόηχο αυτών των ψευδών μηνυμάτων, μέλη της ακροδεξιάς – καθοδηγούμενα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – συγκεντρώθηκαν σε πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ ορισμένοι φώναζαν αντιμεταναστευτικά και ισλαμοφοβικά συνθήματα.

Παράλληλα, γίνονται δεκάδες αντιδιαδηλώσεις, με πολλές συγκρούσεις μεταξύ των αντίπαλων ομάδων.

Επεισόδια σε όλη τη Βρετανία

Εκατοντάδες ταραχοποιοί κατέβηκαν στην παραθαλάσσια πόλη Σάουθπορτ την περασμένη Τρίτη, όπου ο κόσμος εξακολουθούσε να θρηνεί τα τρία νεκρά κοριτσάκια, μόλις 36 ώρες μετά τη δολοφονία τους. Περισσότεροι από 50 αστυνομικοί τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις, οι οποίες είχαν ως στόχο ένα τζαμί σε μικρή απόσταση από τον τόπο της θηριωδίας.

Την επόμενη ημέρα, οι ταραχές επεκτάθηκαν στο Λονδίνο, στο Μάντσεστερ, στο Χάρτλπουλ στα βορειοανατολικά και στο Όλντερσοτ στα νότια. Οι ταραχές συνεχίστηκαν το Σαββατοκύριακο, με συγκρούσεις σε όλη την Αγγλία – στο Λίβερπουλ, το Μπλάκπουλ, το Χαλ, το Στόουκ-ον-Τρεντ, το Λιντς, το Νότιγχαμ και το Μπρίστολ – καθώς και στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας.

Την Κυριακή, οι διαδηλωτές προσπάθησαν να βάλουν φωτιά σε ένα ξενοδοχείο που φιλοξενούσε αιτούντες άσυλο στην πόλη Rotherham του Νότιο Γιορκσάιρ και επιτέθηκαν σε αστυνομικούς. Αργότερα στο Τάμγουορθ του Στάφορντσαϊρ, παρόμοιο περιστατικό διαδραματίστηκε σε ξενοδοχείο, όπου σύμφωνα με πληροφορίες φιλοξενούνταν επίσης αιτούντες άσυλο, με πυρκαγιές, σπασμένα παράθυρα και ρίψη βλημάτων κατά των αστυνομικών. Στη βορειοανατολική πόλη Middlesbrough, ταραχοποιοί έσπασαν τα παράθυρα σπιτιών και αυτοκινήτων και πέταξαν αντικείμενα εναντίον αστυνομικών.

Πόσα άτομα έχουν εμπλακεί;

Χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν σε διαδηλώσεις και αντιδιαδηλώσεις. Η υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Υβέτ Κούπερ, δήλωσε ότι περισσότερες από 400 συλλήψεις έγιναν την τελευταία εβδομάδα. Γράφοντας στους Times, σημείωσε ότι οι αξιωματικοί εξακολουθούν να εξετάζουν το υλικό από το βίντεο για να εντοπίσουν «αυτούς που πετούσαν βλήματα, έβαζαν φωτιές, λεηλατούσαν καταστήματα και επιτίθονταν σε αθώους οδηγούς και περαστικούς».

Αρκετοί ύποπτοι έχουν ήδη εμφανιστεί στο δικαστήριο, κατηγορούμενοι για αδικήματα όπως βίαιη διατάραξη, βιαιοπραγία, επίθεση και διάρρηξη. Ένας δικαστής περιέγραψε τις σκηνές βίας στο Μπέλφαστ ως «απολύτως ντροπιαστικές», καθώς αρνήθηκε την καταβολή εγγύησης σε δύο άνδρες που κατηγορούνται ότι συμμετείχαν σε επεισόδια, τα οποία ακολούθησαν μια συγκέντρωση κατά της μετανάστευσης στην πόλη το Σάββατο.

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν τις ακροδεξιές φωνές – «Το Facebook είναι μια μηχανή οργής»

Ποια ήταν η αντίδραση;

Ορισμένα δημόσια πρόσωπα κατηγορήθηκαν ότι διέδωσαν παραπληροφόρηση και προκάλεσαν εντάσεις μεταξύ των κοινοτήτων, μετά τις δολοφονίες στο Σάουθπορτ. Ο Άντριου Τέιτ, ο Βρετανοαμερικανός influencer, ισχυρίστηκε ψευδώς ότι ο δράστης ήταν «παράνομος μετανάστης» και είπε στον κόσμο να «ξυπνήσει», σημειώνει ο Guardian.

Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ προειδοποίησε την Δευτέρα (5/8) ότι οποιοσδήποτε «ξεσηκώνει τη βία στο διαδίκτυο» θα αντιμετωπίσει την πλήρη ισχύ του νόμου.

Παράλληλα, ο εκπρόσωπος του πρωθυπουργού δήλωσε πως δεν υπάρχει «καμία δικαιολογία» για τα σχόλια του Έλον Μασκ, του δισεκατομμυριούχου ιδιοκτήτη της πλατφόρμας X, ο οποίος δήλωσε ότι «ο εμφύλιος πόλεμος είναι αναπόφευκτος» μετά τις ταραχές.

Ειδικοί τόνισαν ότι η απόφαση του Μασκ να επιτρέψει σε προσωπικότητες όπως ο Βρετανός ακροδεξιός ακτιβιστής Τόμι Ρόμπινσον, το πραγματικό όνομα του οποίου είναι Στίβεν Γιάξλεϊ-Λένον, να επιστρέψει στο X, έπαιξε ρόλο στη διάδοση της διαδικτυακής παραπληροφόρησης.

Την Κυριακή, ο Ρόμπινσον, ο οποίος βρίσκεται σε διακοπές στο εξωτερικό, δημοσίευσε πλάνα από την επίθεση στο ξενοδοχείο Rotherham στο X, λέγοντας: «Όταν οι Βρετανοί αγνοούνται και χαρακτηρίζονται ‘ακροδεξιοί’… κάτι πρέπει να συμβεί».

Η ακροδεξιά στο διαδίκτυο, πιο επικίνδυνη από ποτέ

Ο Ρόμπινσον και οι όμοιοί του δεν είναι ηγέτες με την παραδοσιακή έννοια του όρου και η ακροδεξιά δεν έχει κεντρική οργάνωση, ικανή να κατευθύνει την αταξία και τη βία που παρατηρήθηκε, λένε οι ειδικοί.

Ο Jacob Davey, διευθυντής πολιτικής και έρευνας στο Ινστιτούτο Στρατηγικού Διαλόγου (ISD), τόνισε πως «ο κόσμος κατονομάζει το EDL (English Defence League – μια ακροδεξιά, ισλαμοφοβική οργάνωση στην Αγγλία) ως κλειδί της βίας, ενώ το EDL στην πραγματικότητα έχει πάψει να λειτουργεί ως κίνημα»

Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και άλλα μέρη του κόσμου, έχει πλέον «ένα πολύ πιο αποκεντρωμένο ακροδεξιό κίνημα», εξήγησε, προσθέτοντας ότι «υπήρξαν γνωστές φιγούρες σε διαδηλώσεις – συμπεριλαμβανομένων κάποιων δηλωμένων νεοναζί – αλλά υπάρχει επίσης αυτό το χαλαρό δίκτυο που περιλαμβάνει ανήσυχους τοπικούς πολίτες και χούλιγκανς του ποδοσφαίρου».

«Όλοι αυτοί οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους με αυτά τα ‘χαλαρά’ διαδικτυακά μέσα, που ενεργοποιούνται από βαθιά κυνικές επιρροές – πολλές από αυτές εκτός της χώρας – και κινητοποιούνται από την ιογενή διαδικτυακή παραπληροφόρηση από άγνωστες και αναξιόπιστες πηγές», όπως είπε.

«Το Facebook είναι μια μηχανή οργής»

Αντίθετα, ο Ρόμπινσον, ο οποίος πιστεύεται ότι εγκατέλειψε τη Βρετανία νωρίτερα την περασμένη εβδομάδα, και άλλες προσωπικότητες δρουν ως «ανεμοδείκτες», σύμφωνα με τον Joe Mulhall, διευθυντή ερευνών της αντιφασιστικής οργάνωσης «Hope Not Hate» (Ελπίδα όχι Μίσος).

Εμπνέουν τους ανθρώπους να αναλάβουν ad hoc δράση ή διαδίδουν τα δικά τους παραπλανητικά ή ψευδή βίντεο στο διαδίκτυο σχετικά με θέματα όπως οι «καραβιές» μεταναστών και οι συμμορίες παιδεραστών.

Ο καθηγητής Stephan Lewandowsky του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, ο οποίος είναι ειδικός στο θέμα της παραπληροφόρησης, δήλωσε ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν τις ακροδεξιές φωνές. «Το Facebook είναι μια μηχανή οργής», είπε, τονίζοντας πως «είναι ένα σοβαρό πρόβλημα και λύνεται εύκολα με την τροποποίηση των αλγορίθμων, έτσι ώστε να αναδεικνύουν τις πληροφορίες με βάση την ποιότητα και όχι την οργή».

«Υπάρχουν αρκετά καλές αποδείξεις ότι το de-platforming λειτουργεί. Αν διώξεις κάποιον από μια πλατφόρμα, η επιρροή του μειώνεται και οι άνθρωποι πηγαίνουν επίσης αλλού. Η αποκεντρωμένη φύση της ακροδεξιάς δραστηριότητας, την οποία ο Mulhall περιέγραψε ως ‘μετα-οργανωτική’, καθιστά πολύ πιο δύσκολο να ελέγχεται και να επιτηρείται από τις αστυνομικές αρχές», προειδοποίησε.

Αυστηρή προειδοποίηση Στάρμερ

Ο Κιρ Στάρμερ προήδρευσε σε έκτακτη σύσκεψη με τους αρχηγούς της αστυνομίας και τους υπουργούς της κυβέρνησης το πρωί της Δευτέρας. Είχε προηγηθεί το τηλεοπτικό του διάγγελμα προς το βρετανικό έθνος την Κυριακή, στο οποίο ορκίστηκε ότι οι ταραξίες θα «μετανιώσουν» για την εμπλοκή τους με «ακροδεξιούς κακοποιούς».

Η υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι τα δικαστήρια είναι σε «ετοιμότητα», για να εξασφαλίσουν «ταχεία απονομή δικαιοσύνης» και πως το υπουργείο έλαβε επείγοντα μέτρα για να διασφαλίσει ότι τα τζαμιά θα έχουν πρόσθετη προστασία.

Αρκετές χώρες, όπως η Νιγηρία, η Μαλαισία και η Ινδονησία, εξέδωσαν προειδοποιήσεις για την ασφάλεια των πολιτών τους στη Βρετανία λόγω των ταραχών.