Μπαγκλαντές: Ο «τραπεζίτης των φτωχών» ορίστηκε μεταβατικός πρωθυπουργός

Ο εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου δηλώνει ότι ο νομπελίστας Μοχάμεντ Γιούνους θα είναι επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης του Μπαγκλαντές. Ένας βασικός διοργανωτής των φοιτητικών διαδηλώσεων στο Μπαγκλαντές δήλωσε ότι ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης Μοχάμεντ Γιούνους είναι η επιλογή τους ως επικεφαλής μιας προσωρινής κυβέρνησης, μία ημέρα μετά την παραίτηση της επί μακρόν πρωθυπουργού Σεΐχ Χασίνα.

Ο πρόεδρος της χώρας και ο επικεφαλής του στρατού δήλωσαν τη Δευτέρα ότι σύντομα θα σχηματιστεί προσωρινή κυβέρνηση με τον Μοχάμεντ Γιουνούς επικεφαλής σύμβουλο της μεταβατικής κυβέρνησης (ως μεταβατικός πρωθυπουργός).

Ο Ναχίντ Ισλάμ, εκ των διοργανωτών των διαδηλώσεων, σε μια βιντεοσκοπημένη ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δήλωσε ότι οι ηγέτες των φοιτητικών διαδηλώσεων έχουν ήδη μιλήσει με τον Γιουνούς, ο οποίος συναίνεσε να αναλάβει, λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα κατάσταση της χώρας. Όλοι οι φυλακισμένοι διαδηλωτές και τα πολιτικά πρόσωπα, ανακοινώθηκε πως θα αποφυλακιστούν.

Ο Γιούνους, ο οποίος χαρακτήρισε την παραίτηση της Χασίνα ως τη «δεύτερη ημέρα απελευθέρωσης της χώρας», αντιμετώπισε πολλές κατηγορίες για διαφθορά και παραπέμφθηκε σε δίκη κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της πρώην πρωθυπουργού. Έλαβε το Νόμπελ το 2006 αφού πρωτοστάτησε στον μικροδανεισμό και δήλωσε ότι οι κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του είχαν ως κίνητρο την εκδίκηση.

Η Σέιχ Χασίνα παραιτήθηκε και εγκατέλειψε τη χώρα τη Δευτέρα μετά από εβδομάδες διαμαρτυριών κατά του συστήματος ποσόστωσης για τις κυβερνητικές θέσεις εργασίας που κατέληξαν σε βία και εξελίχθηκαν σε ευρύτερη αμφισβήτηση της 15ετούς διακυβέρνησής της. Χιλιάδες διαδηλωτές εισέβαλαν στην επίσημη κατοικία της και σε άλλα κτίρια που συνδέονται με το κόμμα και την οικογένειά της.

Το πρώτο όνομα που έθεσαν οι φοιτητές, πως πρέπει να συμμετέχει στη μεταβατική κυβέρνηση του Μπαγκλαντές, ήταν ο Μοχάμεντ Γιουνούς.

Ποιος είναι ο «τραπεζίτης των φτωχών»

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Μοχάμεντ Γιούνους, πρωτοπόρος του παγκόσμιου κινήματος μικροπιστώσεων, ο οποίος θα ηγηθεί της μεταβατικής κυβέρνησης του Μπαγκλαντές, ήταν δηλωμένος εχθρός της πρωθυπουργού Σεΐχ Χασίνα, η οποία παραιτήθηκε και εγκατέλειψε τη χώρα.

Γνωστός ως ο «τραπεζίτης των φτωχών» (εντός και εκτός εισαγωγικών), ο Γιούνους και η τράπεζα Grameen Bank που ίδρυσε κέρδισαν το Νόμπελ Ειρήνης το 2006 επειδή βοήθησαν να βγουν εκατομμύρια άνθρωποι από τη φτώχεια παρέχοντας μικρής αξίας δάνεια με ποσά μικρότερα των 100 δολαρίων στους φτωχούς της υπαίθρου που ήταν πολύ φτωχοί για να κερδίσουν την προσοχή των παραδοσιακών τραπεζών.

Το μοντέλο δανεισμού τους έχει έκτοτε εμπνεύσει παρόμοια έργα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων ανεπτυγμένων χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο Γιούνους ξεκίνησε μια ξεχωριστή μη κερδοσκοπική οργάνωση, την Grameen America. Το αποτέλεσμα ήταν οι φτωχοί αγρότες, να δημιουργούν μικροεπιχειρήσεις ή να τα χρησιμοποιούν με τρόπο με τον οποίο βελτίωσαν την ζωή τους και…επέστρεψαν το πολύτιμο δάνειο.

Από την επίσκεψή του στην Αθήνα, το 2019.

Ο αντίλογος για τα μικροδάνεια

Καθώς η επιτυχία του μεγάλωνε, ο Γιούνους, σήμερα 84 ετών, φλέρταρε για λίγο με πολιτική καριέρα, επιχειρώντας να ιδρύσει το δικό του κόμμα το 2007. Αλλά οι φιλοδοξίες του θεωρήθηκε ευρέως ότι προκάλεσαν την οργή της αυταρχικής Σέιχ Χασίνα, η οποία τον κατηγόρησε ότι «ρουφάει το αίμα των φτωχών».

Οι επικριτές στο Μπαγκλαντές και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της γειτονικής Ινδίας, έχουν επίσης πει ότι οι μικροδανειστές χρεώνουν υπερβολικά επιτόκια και βγάζουν χρήματα από τους φτωχούς. Όμως ο Γιούνους είπε ότι τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλότερα από τα τοπικά επιτόκια στις αναπτυσσόμενες χώρες ή από το 300% ή και περισσότερο που ζητούν μερικές φορές οι τοκογλύφοι.

Το 2011, η κυβέρνηση της Χασίνα τον απομάκρυνε από επικεφαλής της Grameen Bank, λέγοντας ότι στα 73 του χρόνια είχε παραμείνει μετά τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης των 60 ετών. Χιλιάδες Μπαγκλαντεσιανοί σχημάτισαν μια ανθρώπινη αλυσίδα για να διαμαρτυρηθούν για την απόλυσή του.

Το κυνήγι από την κυβέρνηση Χασίνα

Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, ο Γιουνούς καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Ο ίδιος και 13 άλλοι κατηγορήθηκαν επίσης από δικαστήριο του Μπαγκλαντές τον Ιούνιο με την κατηγορία της υπεξαίρεσης 252,2 εκατομμυρίων τάκα (1,83 εκατομμύρια ευρώ) από το ταμείο πρόνοιας των εργαζομένων μιας εταιρείας τηλεπικοινωνιών που ίδρυσε.

Αν και δεν φυλακίστηκε σε καμία από τις δύο υποθέσεις, ο Γιουνούς αντιμετωπίζει περισσότερες από 100 άλλες υποθέσεις για δωροδοκία και άλλες κατηγορίες. Ο Γιουνούς αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη και δήλωσε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο Reuters, ότι οι κατηγορίες ήταν «πολύ σαθρές, κατασκευασμένες ιστορίες». «Το Μπαγκλαντές δεν έχει πια πολιτική», δήλωσε ο Γιούνους τον Ιούνιο, επικρίνοντας τη Χασίνα. «Υπάρχει μόνο ένα κόμμα που είναι ενεργό και καταλαμβάνει τα πάντα, κάνει τα πάντα, φτάνει στις εκλογές με τον τρόπο του».

Ο Γιουνούς βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Παρίσι και υποβάλλεται σε μια μικρή ιατρική επέμβαση, δήλωσε ο εκπρόσωπός του, προσθέτοντας ότι συμφώνησε στο αίτημα των φοιτητών που ηγήθηκαν της εκστρατείας κατά της Χασίνα να είναι ο επικεφαλής σύμβουλος της προσωρινής κυβέρνησης.

Ο οικονομολόγος βοήθησε εκατομμύρια Μπαγκλαντεσιανούς να ξεφύγουν από τη φτώχεια.

Πότε ξεκίνησε τον μικροδανεισμό

Ο Γιούνους ήταν οικονομολόγος και δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Τσιταγκόνγκ όταν το 1974 το Μπαγκλαντές επλήγη από λιμό, ο οποίος σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και το  άφησε να αναζητήσει καλύτερους τρόπους για να βοηθήσει τον τεράστιο αγροτικό πληθυσμό της χώρας του.Αυτή η ευκαιρία ήρθε όταν ο Γιούνους συνάντησε μια γυναίκα σε ένα χωριό κοντά στο πανεπιστήμιο που είχε δανειστεί από έναν τοκογλύφο.

Το ποσό ήταν μικρότερο από ένα δολάριο, αλλά σε αντάλλαγμα ο τοκογλύφος απέκτησε το αποκλειστικό δικαίωμα να αγοράζει ό,τι παρήγαγε σε τιμή που θα καθόριζε ο τοκογλύφος. «Αυτό για μένα ήταν ένας τρόπος πρόσληψης σκλάβων», δήλωσε ο Γιούνους στην ομιλία του για την απονομή του Νόμπελ.

Βρήκε 42 άτομα που είχαν δανειστεί συνολικά 27 δολάρια από τον τοκογλύφο και τους δάνεισε ο ίδιος τα χρήματα – η επιτυχία αυτής της προσπάθειας τον ώθησε να κάνει περισσότερα και να σκεφτεί την πίστωση ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. «Όταν έδωσα τα δάνεια έμεινα έκπληκτος από τα αποτελέσματα που πήρα. Οι φτωχοί πλήρωναν τα δάνεια στην ώρα τους κάθε φορά».