Είναι καλό να εκτονώνουμε τον θυμό μας; Ίσως υπάρχει καλύτερη τακτική

Όλοι έχουμε ακούσει ότι για να απαλλαγούμε από τον θυμό η καλύτερη λύση είναι να τον εκφράσουμε, σαν να αφήνουμε τον ατμό να εκτονωθεί από μια χύτρα ταχύτητας.

Μόνο που η προσέγγιση αυτή δεν λειτουργεί, διαπιστώνει μετα-ανάλυση που επανεξέτασε τη διαθέσιμη βιβλιογραφία.

«Είναι πολύ σημαντικό να καταρρίψουμε τον μύθο ότι όταν είσαι θυμωμένος πρέπει να εκτονωθείς, να το βγάλεις από μέσα σου» λέει ο Μπραντ Μπούσμαν, καθηγητής Επικοινωνίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο και τελευταίος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύεται στο Clinical Psychology Review.

«Η εκτόνωση του θυμού μας μπορεί να ακούγεται καλή ιδέα, δεν υπάρχει όμως ούτε ίχνος επιστημονικών ενδείξεων που να στηρίζει την ‘θεωρία της κάθαρσης’».

Ας χαλαρώσουμε

Η καλύτερη τακτική, λέει η μελέτη, είναι η μείωση των επιπέδων διέγερσης με χαλαρωτικές δραστηριότητες όπως οι βαθιές αναπνοές, η γιόγκα, ο διαλογισμός ή το mindfulness (ενσυνειδητότητα).

Αρχική έμπνευση για τη μελέτη ήταν η διάδοση των λεγόμενων «δωματίων οργής» όπου οι επισκέπτες πληρώνουν για να καταστρέφουν γυαλικά, πιάτα, συσκευές ή έπιπλα, αναφέρει η επικεφαλής της μελέτη Σόφι Κρέβικ, σήμερα ερευνήτρια του Κοινοπολιτειακού Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια.

«Ήθελα να καταρρίψω τη θεωρία της έκφρασης του θυμού ως μέσου για τη διαχείρισή του» λέει. «Ήθελα να δείξω ότι η μείωση της διέγερσης, της φυσιολογικής πλευράς της διέγερσης, είναι πραγματικά σημαντική».

Η Κρέβικ και οι συνεργάτες της επανεξέτασαν δεδομένα για περισσότερους από 10.000 εθελοντές που συμμετείχαν σε 154 μελέτες σε όλο τον κόσμο.

Η ανάλυση βασίστηκε στη «θεωρία δύο παραγόντων» των Σάχτερ και Σπίνερ, σύμφωνα με την οποία όλα τα συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένου του θυμού, έχουν μια νοητική και μια φυσιολογική πλευρά.

Για να απαλλαγεί κανείς από τον θυμό μπορεί να αντιμετωπίσει είτε τη μία είτε την άλλη πλευρά. Προηγούμενες μελέτες εστιάζονταν στο νοητικό κομμάτι, στο οποίο μπορεί για παράδειγμα να παρέμβει η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CBT), η οποία βοηθά τους ανθρώπους να αλλάξουν τα μη εποικοδομητικά μοτίβα σκέψης.

Και αυτό φαίνεται να δουλεύει, τονίζουν οι συντάκτες της νέας μελέτης. Όμως η φυσιολογική πλευρά των συναισθημάτων δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς ως μέσο απαλλαγής από τον θυμό.

Η ανάλυση εξέτασε δραστηριότητες που ανεβάζουν τα επίπεδα διέγερσης, όπως το τρέξιμο, η ποδηλασία και το κολύμπι, ή ακόμα και το να χτυπάει κανείς τον σάκο του μποξ, καθώς και δραστηριότητες που μειώνουν τη διέγερση, όπως η διαφραγματική αναπνοή, η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση και η αργή γιόγκα.

Το τρέξιμο δεν φαίνεται να καθαρίζει το μυαλό από τον θυμό.

Διέγερση

Θα φανταζόταν κανείς ότι οι έντονες δραστηριότητες μάς βοηθούν να «εκτονώσουμε» τα αρνητικά συναισθήματα. Αυτό όμως δεν φαίνεται να ισχύει.

Όπως λέει ο Μπούσμαν, «ακόμα και το να πάτε για τρέξιμο δεν είναι αποτελεσματική στρατηγική επειδή αυξάνει τα επίπεδα διέγερσης και γίνεται αντιπαραγωγικό».

Αντίθετα, ακόμα και οι απλούστερες τεχνικές χαλάρωσης δείχνουν να αποδίδουν. «Ήταν ενδιαφέρουσα η διαπίστωση ότι η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, ή η χαλάρωση γενικά, μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με την ενσυνειδητότητα και τον διαλογισμό» αναφέρει η Κέρβικ.

«Και η γιόγκα, η οποία μπορεί να είναι πιο διεγερτική από τον διαλογισμό και την ενσυνειδητότητα, είναι κι αυτή ένας τρόπος χαλάρωσης και εστίασης της αναπνοής που προσφέρει παρόμοια επίδραση στη μείωση του θυμού.

Σύμφωνα μάλιστα με προηγούμενη μελέτη του Μπούσμαν, η εκτόνωση του θυμού όχι μόνο δεν έχει αποτέλεσμα στην μείωσή του αλλά αντίθετα μπορεί να τον παρατείνει και να τον ενισχύσει.

Όπως λέει ο ερευνητής, «είναι πραγματικά μια μάχη επειδή οι θυμωμένοι άνθρωποι θέλουν να εκτονωθούν, όμως οι έρευνές μας δείχνουν ότι οποιοδήποτε θετικό συναίσθημα κερδίζουμε από την εκτόνωση τελικά ενισχύει την επιθετικότητα».