Το ισλανδικό μυστικό της αγάπης: Μήπως πρέπει όλοι να δοκιμάσουμε το «σεξ πριν τον καφέ»;

Το «Σεξ πριν από τον καφέ» είναι το γνωστό κλισέ των σκανδιναβικών ρομαντικών συνηθειών, αλλά σε κάθε χώρα σημαίνει κάτι διαφορετικό. Στη Σουηδία, είναι μεταφορά για ένα ξεκάθαρο, ευθύβολο και αποτελεσματικό στυλ γνωριμιών.

Μόνο στην Ισλανδία εννοείται κυριολεκτικά: ό,τι κι αν συμβεί – είτε καταλήξετε να πιείτε καφέ μια άλλη μέρα, είτε περισσότερο σεξ, είτε να συγκατοικήσετε, είτε να προσποιηθείτε ότι δεν συνέβη ποτέ – κάθε πιθανή ρομαντική εξέλιξη θα ξεκινήσει με σεξ και όχι με ραντεβού.

Όλοι είναι παντρεμένοι με την ξαδέλφη κάποιου

Αν αναρωτιέστε για το πώς γίνεται αυτή η συμφωνία χωρίς προκαταρκτικά, θυμηθείτε ότι ο πληθυσμός της Ισλανδίας, λίγο κάτω από 400.000, είναι ελαφρώς κατά τι μεγαλύτερος από αυτόν ενός από τους μεγαλύτερους δήμους του Λονδίνου. «Κάτι που χαρακτηρίζει την ισλανδική κουλτούρα των ραντεβού είναι ότι δεν ψάχνεις πραγματικά για κάποιον, γιατί τον ξέρεις ήδη», λέει ο Völundur, 26 ετών, σε ένα μπέργκερ μπαρ στο κέντρο του Ρέικιαβικ.

Ο κόσμος μιλάει για τον «ιστό αράχνης της σύνδεσης» -όλοι είναι παντρεμένοι με την ξαδέλφη κάποιου. Αυτό έχει γεννήσει μια παράπλευρη φήμη – την ιδέα ότι υπάρχει μια εφαρμογή που οι Ισλανδοί ελέγχουν για να βεβαιωθούν ότι δεν είναι συγγενείς πριν κοιμηθούν μαζί.

«Θα σας ενθάρρυνα να διαλύσετε αυτή την αντίληψη», λέει ο δημοσιογράφος Jóhannes Bjarkason. «Είναι ουσιαστικά ένας μύθος, πρόκειται απλώς για μια διαδικτυακή υπηρεσία γενεαλογίας».

«Ένα σωρό παιδιά με διαφορετικούς συντρόφους»

Ο Siggi, 31 ετών, ξυλουργός, περιγράφει πώς ξεκίνησε η πρώτη του σχέση: «Με τον κλασικό ισλανδικό τρόπο: συναντηθήκαμε σε μια παμπ, μεθύσαμε πολύ και φιληθήκαμε. Αυτό εξελίχθηκε σε μια ωραία βραδιά. Ας δούμε αν θα λειτουργήσει».

«Στην Ισλανδία, συχνά απλά συγκατοικούν», λέει η Iryna Zubenko, 30 ετών, με καταγωγή από την Ουκρανία. «Ξυπνάς στο κρεβάτι κάποιου και απλά αποφασίζεις να συνεχίσεις να ζεις μαζί του».

Ακόμα και τότε, δεν βγαίνουν ραντεβού. Ο Siggi έχει τόσο σοβαρή σχέση με την Πολωνή φίλη του που μόλις ετοιμάζονται να αγοράσουν μαζί ένα διαμέρισμα και δεν είχαν μπει σε εστιατόριο μέχρι την πρώτη τους επέτειο.

Είναι επίσης φυσιολογικό, λέει η Iryna, «να έχετε ένα σωρό παιδιά με διαφορετικούς συντρόφους».

«Το να κάνεις παιδιά στην Ισλανδία», παρεμβαίνει ο συνάδελφός της Baldur Þórhallsson, «θεωρείται πάντα κάτι ευτυχές. Δεν έχει σημασία αν είσαι ελεύθερος ή αν έχεις σχέση- δεν είναι κάτι που τερματίζει την καριέρα σου, ούτε καν κάτι που εμποδίζει την καριέρα σου. Είναι μια ευτυχής κατάσταση».

«Στην Ισλανδία, συχνά απλά συγκατοικούν», λέει η Iryna Zubenko, 30 ετών, με καταγωγή από την Ουκρανία. «Ξυπνάς στο κρεβάτι κάποιου και απλά αποφασίζεις να συνεχίσεις να ζεις μαζί του»

Η «χειραψία του Ρέικιαβικ»

Όσον αφορά το σεξ: «Κανείς εδώ δεν το θεωρεί ιερό πράγμα που κάνεις μόνο με κάποιον που πρόκειται να παντρευτείς», λέει η Àstròs. Η Ισλανδία αποτελούσε ανέκαθεν μια σεξουαλική εξαίρεση, αρχίζουν να κάνουν σεξ νέοι (15,7 ετών, έναντι παγκόσμιου μέσου όρου 17,7), έχουν περισσότερους συντρόφους (12,4, παγκόσμιος μέσος όρος 10,5), περισσότεροι από αυτούς (71%) δηλώνουν ότι έχουν κάνει one-night stand (μόνο στο Βιετνάμ το ποσοστό είναι υψηλότερο, στο 75%).

Όλα αυτά τα στοιχεία προέρχονται από παγκόσμιες έρευνες της Durex για το σεξ στις αρχές της δεκαετίας του 2000: Η Ισλανδία βγήκε από το δείγμα στις αρχές της δεκαετίας του 2010, ίσως επειδή συνέχισε να κερδίζει τα πάντα, αλλά τα δεδομένα δεν σταμάτησαν να αφορούν τα ποσοστά των χλαμυδίων, που είναι χαϊδευτικά γνωστά ως «χειραψία του Ρέικιαβικ». Οι αριθμοί είναι αστρονομικοί σε όλη τη Σκανδιναβία, με την Ισλανδία στην κορυφή για το μεγαλύτερο μέρος αυτού του αιώνα (αν και από το 2018, υπάρχουν περισσότερα κρούσματα στη Δανία).

«Σε ξέρω. Ξέρω τη μητέρα σου»

Η ανεκτική κουλτούρα γύρω από το σεξ διακρίνεται για την ισότητά της – «εδώ δεν σου φωνάζουν στο δρόμο», λέει η Àstròs. «Μας σέβονται ως ανθρώπινα όντα. Δεν μας αντιμετωπίζουν ως κομμάτια κρέατος».

Η φίλη της Jóhanna, 23 ετών, αποδίδει αυτό εν μέρει στο μέγεθος της χώρας, και πάλι: «Αν κάποιος το έκανε αυτό, θα λέγαμε: ‘Σε ξέρω. Ξέρω τη μητέρα σου»». Όταν, το 2003, η Icelandair προσπάθησε να προωθήσει την ασυδοσία απευθείας ως τουριστικό αξιοθέατο – «Miss Iceland Awaits», «One night stand in Reykjavik» – το Κέντρο για την Ισότητα των Φύλων και η Ισλανδική Ένωση για τα Δικαιώματα των Γυναικών μήνυσαν την αεροπορική εταιρεία για παραβίαση του νόμου περί ίσων δικαιωμάτων.

Το σεξ ήταν μια συναινετική, εγκάρδια επιχείρηση μεταξύ δύο ίσων.

«Όσον αφορά την Ισλανδία, δεν υπάρχει ιστορία αστικής ζωής. Το να έχεις ένα φλερτ, να πηγαίνεις σε ιδρύματα, εστιατόρια, είναι τόσο πρόσφατο. Δεν υπάρχει κουλτούρα ραντεβού σε μια αγροτική κοινωνία»

«Δεν υπάρχει ιστορία αστικής ζωής»

Βέβαια, υπάρχει κάτι περισσότερο στην Ισλανδία από την απουσία ντροπής γύρω από το σώμα, που δημιουργεί περισσότερο περιστασιακό σεξ και καταργεί την ανάγκη για μια κουλτούρα ραντεβού. Ο Jón Trausti Sigurðarson, 42 ετών, είναι ο εκδότης του Grapevine και εξηγεί:

«Όσον αφορά την Ισλανδία, δεν υπάρχει ιστορία αστικής ζωής. Το να έχεις ένα φλερτ, να πηγαίνεις σε ιδρύματα, εστιατόρια, είναι τόσο πρόσφατο. Δεν υπάρχει κουλτούρα ραντεβού σε μια αγροτική κοινωνία, και η κουλτούρα της πόλης μας απλά δεν υπάρχει για αρκετό καιρό ώστε να γίνει κυρίαρχη. Ακόμα φτιάχνουμε μόνοι μας τα υδραυλικά μας. Τα ραντεβού είναι κάπως σαν να προσλαμβάνεις υδραυλικό, απλά δεν το κάνεις γ@μώτο».

Ο Sigurðarson πέρασε 10 χρόνια ζώντας στη Σουηδία. «Δεν μπορείτε να συγκρίνετε την Ισλανδία με έναν πολιτισμό 10 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η Σουηδία είναι σαν ένα θερμόαιμο θηλαστικό, όπως μια αγελάδα, με μια κυκλοφορία του αίματος και τέσσερα στομάχια. Η Ισλανδία μοιάζει περισσότερο με έντομο, όπου η τροφή, τα περιττώματα και το οξυγόνο χρησιμοποιούν την ίδια τρύπα».

Η «Μεγάλη Παρασκευή»

Ομοίως, η πατριαρχία δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να καθιερωθεί. «Αν σκεφτείτε μια αγροτική κοινωνία, υπήρχαν προφανώς διαφορετικοί ρόλοι για τα δύο φύλα, αλλά όχι απαραίτητα μια μονόπλευρη ανισορροπία δυνάμεων. Ο καθένας κουβαλάει το βάρος που μπορεί. Δεν υπήρχε βικτωριανή περίοδος, δεν υπήρχε το ιδανικό της νοικοκυράς-μαμάς αλά Αμερική του ’50».

Υπήρξε μια περίφημη απεργία των γυναικών το 1975 – γνωστή ως «η Μεγάλη Παρασκευή» επειδή οι άνδρες έπρεπε να φροντίζουν τα παιδιά τους – και μετά από αυτό, η ιδέα απλά επικράτησε. Μέσα σε πέντε χρόνια, είχαν την πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη γυναίκα πρόεδρο: Vigdís Finnbogadóttir. Το 1983, στις βουλευτικές εκλογές της Ισλανδίας υπήρχαν αποκλειστικά γυναικεία ψηφοδέλτια, το φεμινιστικό κόμμα Γυναικεία Συμμαχία κέρδισε τις πρώτες του έδρες.

Το 2000 ήρθε η άδεια πατρότητας επί πληρωμή, το 2010, μια γυναίκα πρωθυπουργός, η Jóhanna Sigurðardóttir – η πρώτη ανοιχτά ομοφυλόφιλη επικεφαλής κυβέρνησης στον κόσμο.

Ισλανδικές Νύχτες 

Όταν οι άλλοι έκαναν πόλεμοι

Η Magnea, 25 ετών, διευθύντρια του μπαρ 22 στο κέντρο της πόλης και του Kiki, του γκέι μπαρ που βρίσκεται πάνω από αυτό, λέει: «Είμαστε πιο ισότιμοι μεταξύ των δύο φύλων, σκεφτόμαστε πιο μπροστά σε θέματα LGBTQ», και μετά γκουγκλάρει πότε η Ισλανδία κατήργησε τον νόμο κατά των σχέσεων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου- πιστεύει ότι έχει μια αστεία ημερομηνία. Α, ναι. 1940. «Όταν ο υπόλοιπος κόσμος ήταν απασχολημένος με τον πόλεμο».

Υπάρχει όμως ένα «αλλά». Η Heiðrún λέει ότι η ρομαντική σκηνή φαίνεται λίγο διαφορετική στους χωρισμένους φίλους της: «Τότε είναι πραγματικά δύσκολο. Όλοι σκέφτονται: «Ποιος υπάρχει που δεν γνωρίζω ήδη;». Μπορεί να θέλουν απλώς φίλους με οφέλη, αλλά όλοι είναι ο πρώην σύζυγος κάποιας άλλης».

Η Àstròs προβληματίζεται: «Λέμε ότι είμαστε τόσο άμεσοι, αλλά αναρωτιέμαι αν πραγματικά επικοινωνούμε. Οι άνθρωποι κοιμούνται μαζί, δεν μιλούν γι’ αυτό και μετά δεν συμβαίνει τίποτα. Είναι πιο δύσκολο να φτάσεις στο επόμενο επίπεδο όταν δεν κάνεις κανένα βήμα».

Ο Issar και η Inga, και οι δύο 26 ετών, γνωρίστηκαν στο σχολείο και είναι μαζί εδώ και επτάμισι χρόνια. «Είμαστε πολύ φιλελεύθεροι ως χώρα», λέει ο Issar, «το σεξ δεν είναι κάτι σημαντικό. Αλλά ίσως αν δεν είναι ποτέ μεγάλη υπόθεση, αυτό δεν λειτουργεί. Όλοι «συναντιούνται», δεν έχουν σχέση, δεν βγαίνουν έξω, «ας μη βάλουμε ταμπέλα σε αυτό», και μετά ξεφουσκώνει».

«Είναι τόσο περιστασιακό», λέει η Inga, «που δαγκώνει την ίδια του την ουρά».

*Με στοιχεία από theguardian.com | Photo: Unsplash / Ummano Dias