Σύμμαχοι των κτιρίων οι εκδρομείς του καλοκαιριού

Πολύτιμοι σύμμαχοι στον αγώνα για την προστασία της ελληνικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς μπορούν να γίνουν οι εκδρομείς του καλοκαιριού.

Το μήνυμα αυτό απευθύνει η οργάνωση MONUMENTA, που ασχολείται με την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και των ιστορικών κτιρίων της χώρας, καλώντας το κοινό να συμμετάσχει σε μια ιδιαίτερη πρωτοβουλία το φετινό καλοκαίρι: «Οποιον τόπο και να επισκεφθούμε θα βρούμε πολλά παλιά κτίρια να μας περιμένουν για να ανακαλύψουμε την ιστορία τους. Οι διακοπές είναι ιδανικές για να φωτογραφίσουμε τα κτίρια, να τα καταγράψουμε και να αναζητήσουμε τις ιστορίες τους.

Οι κάτοικοι – κυρίως οι ηλικιωμένοι – σίγουρα θα έχουν πολλές πληροφορίες».

Το μόνο που χρειάζεται να κάνει κάποιος είναι, αφού παρατηρήσει τις ομορφιές και τις λεπτομέρειες του κτιρίου, να καταχωρίσει τις φωτογραφίες, τη διεύθυνση του κτίσματος ή το γεωγραφικό του στίγμα – μαζί με τα υπόλοιπα στοιχεία που θα συλλέξει – στην εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα MONUMENTA ΚΤΗΡΙΑ ΑΘΗΝΑΣ.

Με τον τρόπο αυτόν άγνωστοι αρχιτεκτονικοί θησαυροί από τον Εβρο μέχρι την Κρήτη θα βρουν τη θέση τους σε μια πλούσια βάση δεδομένων και από εκεί θα μπορούν να «διηγηθούν» στο κοινό τις πλούσιες ιστορίες τους…

«Μέσα από την καταγραφή επιδιώκουμε την ευαισθητοποίηση», λέει η αρχαιολόγος Ειρήνη Γρατσία

Κτίριο στον Κάλαμο Αττικής

Συνεργασία με την τοπική κοινωνία

Η MONUMENTA έχει εντάξει από το 2013 στις δράσεις της την καταγραφή των κτιρίων που κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα την περίοδο 1830-1940. Κύριος στόχος του μεγάλου αυτού εγχειρήματος είναι η έρευνα και η καταγραφή των κτιρίων με σκοπό τη μελέτη, την προστασία και την ανάδειξή τους.

Στο πλαίσιο αυτό πέρα από την επιτόπια καταγραφή συγκεντρώνονται φωτογραφίες, σχέδια και προφορικές μαρτυρίες για την ιστορία των κτιρίων, ακόμα και των κατεδαφισμένων.

Μέσα από τις δράσεις της καταγραφής η οργάνωση στοχεύει παράλληλα να εντάξει το ενδιαφέρον για τα ιστορικά κτίρια στην καθημερινή ζωή των κατοίκων και γι’ αυτό στις περιοχές όπου εφαρμόζει τέτοιες δράσεις συνεργάζεται με την τοπική κοινωνία για την ενεργό συμμετοχή της στην καταγραφή και στην εύρεση πληροφοριών.

Μέχρι σήμερα έχει καταγράψει 11.500 κτίρια στην Αθήνα – όλα όσα διατηρούνται –, 1.600 στη Θεσσαλονίκη και αρκετά σε Σκιάθο και Καλαμάτα, ενώ από το 2023 καταγράφει συστηματικά τον αρχιτεκτονικό πλούτο του Πειραιά.

Στόχος η ευαισθητοποίηση

Σχολιάζοντας στα «ΝΕΑ» την καλοκαιρινή πρωτοβουλία του φορέα, η αρχαιολόγος Ειρήνη Γρατσία, συντονίστρια της MONUMENTA, επισημαίνει πως «σε πόλεις και χωριά της Ελλάδας έχει κατεδαφιστεί και αλλοιωθεί πάνω από το 80% των παλιών κτιρίων, ενώ το εναπομείναν, μη προστατευόμενο από τους αρμόδιους φορείς απόθεμα, βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο λόγω των κατεδαφίσεων για ανοικοδόμηση».

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, από το 2020 ως το 2023 στην Ελλάδα εκδόθηκαν 380 άδειες για κατεδάφιση κτιρίων, τα περισσότερα από τα οποία ήταν μονώροφα, διώροφα και τριώροφα κτίρια του Μεσοπολέμου. Και η ιστορία συνεχίζεται… Σχεδόν κάθε εβδομάδα ένα ή και περισσότερα κτίρια χτισμένα ανάμεσα στο 1922 και το 1940 κατεδαφίζονται, ενώ τα ακόμα παλαιότερα κτίρια έχουν αποδεκατιστεί εδώ και χρόνια.

Παραδοσιακή κατοικία στη Συκιά Κορινθίας

«Μέσα από την καταγραφή επιδιώκουμε την ευαισθητοποίηση» λέει η Ειρήνη Γρατσία. «Η καταγραφή των κτιρίων βοηθά να παρατηρήσουμε τα κτίσματα, τις λεπτομέρειές τους, να αναζητήσουμε την ιστορία τους και μέσα από τη διαδικασία αυτή να γνωρίσουμε την ιστορία ενός τόπου. Τα κτίρια κρύβουν μικρές και μεγάλες ιστορίες!

Η γνώση γι’ αυτά μάς παροτρύνει να τα προστατεύσουμε και αυτός είναι ο απώτερος στόχος της MONUMENTA, η προστασία τους. «Στο πλαίσιο αυτό», συμπληρώνει, «προτείνουμε να συμπεριλάβουμε στις διακοπές μας την καταγραφή των κτιρίων του τόπου τον οποίο θα επισκεφθούμε. Σίγουρα πολλά παλιά κτίρια θα μας περιμένουν.

Οι διακοπές είναι ιδανικές για φωτογράφιση και αναζήτηση ιστοριών. Η δωρεάν εφαρμογή για κινητά MONUMENTA-ΚΤΗΡΙΑ ΑΘΗΝΑΣ θα βοηθήσει στην καταγραφή και αν θέλουμε μπορούμε να στείλουμε και το κτίριο που καταγράψαμε στη ΜΟNUMENTA για να συμπεριληφθεί στο αρχείο της».

Νεοκλασικά αριστουργήματα και προσφυγικές κατοικίες, κτίρια αγροτικής χρήσης και παλιά σπίτια ψαράδων, βιομηχανικές εγκαταστάσεις του 19ου αιώνα, κτίρια του Μεσοπολέμου, αρχοντικά με στοιχεία δανεισμένα από την οθωμανική αρχιτεκτονική ή άλλα με επιρροές από τη Δύση, απ’ άκρη σε άκρη της Ελλάδας, μας περιμένουν να τα ανακαλύψουμε…

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»