Apollo: Τι απέγιναν οι σημαίες που άφησαν οι αμερικανοί αστροναύτες στη Σελήνη;

Πενήντα πέντε συμπληρώθηκαν στις 20 Ιουλίου από την ιστορική εξόρμηση του Νιλ Άρμστρονγκ και του Μπαζ Όλντριν στην επιφάνεια της Σελήνης, όπου ύψωσαν υπερήφανοι την αμερικανική σημαία.

Αυτό το σημαντικό γεγονός για την ιστορία της σημαιολογίας είχε προηγουμένως απασχολήσει τη NASA και το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, το οποίο ήθελε να αποφύγει να δώσει την εντύπωση ότι οι ΗΠΑ ήθελαν να καταλάβουν το φεγγάρι.

«Υπήρξαν εγχώριες και διεθνείς συζητήσεις για το εάν ήταν αρμόζον» λέει στο Space.com η Αν Πλάτοφ, σημαιολόγος που συνέταξε για λογαριασμό της NASA τη δεκαετία του 1990 έκθεση με θέμα Πολιτικές και Τεχνικές Παράμετροι της Έπαρσης Σημαίας στη Σελήνη. «Η ΝASA γνώριζε για τον διεθνή θόρυβο που θα μπορούσε να προκληθεί» επισημαίνει.

Η έπαρση της αστερόεσσα στο Apollo 11 ήταν μια καθαρά συμβολική κίνηση, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ είχαν υπογράψει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Διάστημα, η οποία απαγορεύει σε οποιοδήποτε κράτος να αξιώσει κυριαρχικά δικαιώματα στη Σελήνη ή άλλα ουράνια σώματα.

Το ζητούμενο ήταν στην πραγματικότητα ένα αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας. Γι’ Αυτό και το Κογκρέσο τροποποίησε το νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό της NASA προκειμένου να απαγορεύσει στην υπηρεσία την έπαρση σημαιών από ξένες χώρες ή οργανισμούς στο πρόγραμμα Apollo.

O Μπαζ Όλντριν χαιρετίζει την αμερικανική σημαία σε φωτογραφία που τράβηξε ο Νιλ Άρμστρονγκ (NASA)

Τεχνικές προκλήσεις

Στην έκθεσή της η Πλάτοφ σημείωνε ότι ο σχεδιασμός της σημαίας του Apollo 11 ήταν σημαντική πρόκληση για τους μηχανικούς της NASA.

«Σχεδίασαν έναν ιστό με μια οριζόντια ράβδο που επέτρεπε στη σημαία να ‘κυματίζει’ χωρίς τη βοήθεια του ανέμου» λέει η σημαιολόγος.

Άλλοι παράγοντες που λήφθηκαν υπόψη ήταν το βάρος, η αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες της σεληνιακής ημέρας και η ευκολία συναρμολόγησης από τους αστροναύτες, των οποίων οι στολές περιόριζαν τις κινήσεις.

Η ίδια η σημαία πάντως αγοράστηκε από κατάστημα του Χιούστον για 5,50 δολάρια.

Σε άρθρο που έγραψε αργότερα για το περιοδικό Life, ο Μπαζ Όλντριν δήλωσε πως, καθώς κοίταζε τη σημαία ένιωσε έναν «μια σχεδόν μυστικιστική ένωση όλων των ανθρώπων στη Γη».

Περιέγραψε επίσης πώς ήταν να υψώνουν την αμερικανική σημαία στο αφιλόξενο τοπίο. «Κάτω από την επιφάνεια που έμοιαζε με πούδρα, το υπέδαφος ήταν πολύ πυκνό» έγραψε ο Όλντριν, «Καταφέραμε να σπρώξουμε τον ιστό στο έδαφος μόνο για δύο ίντσες [5 εκατοστά] Δεν έμοιαζε πολύ σταθερός».

Η σημαία του Apollo 15 το 1971. Διακρίνεται η οριζόντια ράβδος που την κρατά ανοιχτή (NASA)

Φθορά στον ήλιο

Από την έρευνα προέκυψε ότι οι συνολικά έξι σημαίες που υψώθηκαν στη Σελήνη στη διάρκεια του προγράμματος Apollο είχαν ανόμοια μεγέθη. Στο Apollo 17 που προσσεληνώθηκε τον Δεκέμβριο του 1972, οι δύο τελευταίοι αστροναύτες που πάτησαν στη Σελήνη, ο Γιουτζίν Κέρναν και ο Τζακ Σμιτ, μετέφεραν τη σημαία που βρισκόταν προηγουμένως στο Κέντρο Ελέγχου της NASA στο Χιούστον.

Παραμένει άγνωστο τι απέγιναν οι έξι αστερόεσσες. Ακόμα και αν έμειναν στη θέση τους όταν οι σεληνάκατοι με τους αστροναύτες πυροδότησαν τους κινητήρες τους για την επιστροφή στη Γη, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι οι σημαίες δεν παραμένουν στην αρχική τους κατάσταση,

«Το πιθανότερο είναι ότι το νάιλον των σημαιών αποδομήθηκε ως αποτέλεσμα στην παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως» λέει η Πλάτοφ.

Δεν αποκλείεται εξάλλου το ύφασμα να έγινε εύθρυπτο και να διαλύθηκε σε κομμάτια. Ή να τρύπησε από προσκρούσεις μικρομετεωριτών, εκτιμά η σημαιολόγος.

«Αυτό που διαβάζω συχνά σε άρθρα είναι ότι οι σημαίες θα έχουν ξεβάψει και θα έχουν γίνει άσπρες από την έκθεση στο ηλιακό φως. Αυτό πράγματι σημαίνει σε κάποιες σημαίες στη Γη, δεν γνωρίζω όμως τις χημικές διαδικασίες που εμπλέκονται και αν θα συνέβαιναν στο σεληνιακό περιβάλλον» διευκρινίζει.