Κάποιοι gay άνδρες είχαν πάντα εμμονή με τους μύες τους – Τώρα έχουν όλοι

«Τo περασμένο φθινόπωρο, βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα υγείας που προκλήθηκε, μεταξύ άλλων, από μια ζωή που έτρεχα μακριά από το ίδιο μου το σώμα. Το να γίνω καλύτερα και πιο δυνατός, με ενημέρωσαν οι γιατροί μου, θα απαιτούσε τη χειρουργική αφαίρεση των εισαγωγικών που είχα βάλει για χρόνια γύρω από τη φράση «αερόβια άσκηση»» αρχίζει τη διήγηση της ιστορίας του ο Mark Harris στους New York Times και συνεχίζει:

«Στο εξής, η γυμναστική δεν θα ήταν προαιρετική, και θα έπρεπε να ορίζεται ως κάτι περισσότερο από μια σύντομη, ονειροπόλα περιπλάνηση στον διάδρομο, ενώ το Bravo έπαιζε στο βάθος σε σίγαση.

»Όπως πολλοί μη αθλητικοί γκέι, μπαινόβγαινα στο γυμναστήριο ακανόνιστα, ικανοποιημένος που ήμουν μέσα σε αυτό αλλά όχι κυριολεκτικά μέσα σε αυτό, και όχι ιδιαίτερα πρόθυμος να περάσω ούτε λεπτό παραπάνω από το απαραίτητο σε ένα περιβάλλον που εξακολουθούσα να συνδέω με διάφορες ταπεινώσεις της παιδικής μου ηλικίας – να με διαλέγουν τελευταίο, να μένω εκτός, να αισθάνομαι διαρκώς ανεπαρκής».

«Κορόιδευα τον εαυτό μου»

«Τίποτα από αυτά δεν είναι ιδιαίτερα άγνωστο σε πολλούς στρέιτ άνδρες, αλλά υπάρχει μια διαφορά: Ως γκέι άνδρας, αυτό που προσπαθούσα να αποφύγω δεν ήταν μόνο η γυμναστική, αλλά ένα ολόκληρο σύμπαν θεμάτων εικόνας του σώματος, δεκαετίες ολόκληρες, που ακονίστηκαν και διαμορφώθηκαν και σμιλεύτηκαν από τη λαϊκή κουλτούρα, ειδικά την γκέι εκδοχή της, με τρόπους που βοήθησαν αμέτρητους αδελφούς μου να φαίνονται λίγο καλύτερα και να αισθάνονται λίγο χειρότερα.

»Αυτό, είχα πει εδώ και καιρό με σιγουριά, δεν ήταν ο κόσμος μου.

»Αλλά κορόιδευα τον εαυτό μου: Αν είσαι γκέι άντρας, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, εκτός αν είσαι ερημίτης, να βρεθείς κάποια στιγμή να κοιτάς καταβεβλημένος το είδωλό σου, και εξίσου μεγάλη πιθανότητα να καταλήξεις, αργά ή γρήγορα, να ιδρώνεις σε έναν μεγάλο χώρο με πολλούς άλλους γκέι άντρες, δυνατή μουσική και πάρα πολλούς καθρέφτες, ελπίζοντας ότι δεν θα καταλήξεις σε αμηχανία. Μπορεί να είναι ένα χορευτικό κλαμπ ή μια αίθουσα γυμναστικής- δεν έχει σχεδόν καμία σημασία».

Για τους ομοφυλόφιλους άνδρες όλων των ηλικιών, τύπων, καταστάσεων και τρόπων ζωής, η εικόνα του σώματος παραμένει ένα τόσο φορτισμένο, παράξενο, ιδιωτικό, επώδυνο θέμα που, ακόμη και μεταξύ φίλων που μιλούν για τα πάντα, είναι συχνά εκτός ορίων συζήτησης

«Υποτίθεται ότι όλοι μας πρέπει να δείχνουμε φανταστικοί»

«Η ανησυχία των γκέι ανδρών για το πώς φαίνεται το σώμα μας συχνά χαρακτηρίζεται ως εμμονή ή, πιο επιπόλαια, ως έκφραση ναρκισσισμού. Αυτό που αναγνωρίζεται λιγότερο συχνά είναι οι δυνάμεις της ανασφάλειας και του άγχους που οδηγούν αυτή την εμμονή.

»Για τους ομοφυλόφιλους άνδρες όλων των ηλικιών, τύπων, καταστάσεων και τρόπων ζωής, η εικόνα του σώματος παραμένει ένα τόσο φορτισμένο, παράξενο, ιδιωτικό, επώδυνο θέμα που, ακόμη και μεταξύ φίλων που μιλούν για τα πάντα, είναι συχνά εκτός ορίων συζήτησης.

»Επισήμως, υποτίθεται ότι όλοι μας πρέπει να δείχνουμε φανταστικοί, ενώ δεν μας νοιάζει. Αν σας πιάσουν να κοιτάζεστε πολύ προσεκτικά στον καθρέφτη, θα σας αποκαλέσουν ματαιόδοξο- αν δεν κοιτάξετε αρκετά προσεκτικά, κινδυνεύετε με ακόμα πιο σκληρή κρίση. Σε αυτό το σημείο είμαι νομικά υποχρεωμένος να πω: «Όχι όλοι οι γκέι άντρες».

»Πολλοί γκέι άντρες χαίρονται αφάνταστα με την εμφάνισή τους- άλλοι δεν το σκέφτονται ποτέ. Μπράβο τους/σας. Αυτή η συζήτηση είναι για όλους τους άλλους – για όσους από εμάς τραγουδούν το δυσμορφικό σώμα. Βλέπουμε τον εαυτό μας στα γρήγορα, ίσως από το πλάι, βγαίνοντας από το ντους ή σε μια βιτρίνα καταστήματος, για αρκετή ώρα, ώστε να παρατηρήσουμε ακριβώς τι δεν μας αρέσει πάνω μας».

«Ήταν πάντα πιο περίπλοκο από ό,τι για τους στρέιτ άνδρες»

Αν νομίζουμε ότι δείχνουμε λάθος, τι νομίζουμε ότι φαίνεται σωστό; Με τι μας έλεγε η κουλτούρα με την οποία μεγαλώσαμε ότι έπρεπε να μοιάζει ένας άντρας; Το ανδρικό ιδεώδες έχει διαφοροποιηθεί κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, και για τους ομοφυλόφιλους άνδρες ήταν πάντα πιο περίπλοκο από ό,τι για τους στρέιτ άνδρες, καθώς το πώς μας λένε ότι πρέπει να παρουσιάζουμε τον εαυτό μας είναι μερικές φορές μπλεγμένο με προκλητικούς τρόπους με το ποιος μας ελκύει και ποιος ελπίζουμε ότι θα μας ελκύσει.

»Αυτό ίσχυε από τις πρώτες εμφανίσεις δημοφιλών εικόνων που απευθύνονταν σε ομοφυλόφιλους άνδρες: Στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του ’60, οι πρώτες εθνικά διαθέσιμες γκέι φωτογραφίες εμφανίστηκαν στα λεγόμενα περιοδικά σωματικής διάπλασης – ανεξάρτητες, πολύ χαμηλού προϋπολογισμού εκδόσεις που είχαν ονόματα όπως Grecian Guild Pictorial, Tomorrow’s Man και Body Beautiful.

»Σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλική συμπεριφορά ήταν ακόμη παράνομη και η ίδια η λέξη (πόσο μάλλον τα συνώνυμά της) δεν μπορούσε να ειπωθεί σε αμερικανικές ταινίες ή στην τηλεόραση – και χρησιμοποιούνταν με κλινική αποστροφή στις σπάνιες περιπτώσεις που εμφανιζόταν στις εφημερίδες – αυτά τα περιοδικά, κρυμμένα και πολύτιμα από τους άνδρες που ήταν αρκετά τυχεροί ή αποφασισμένοι για να τα βρουν, έπρεπε να ακολουθήσουν μια προσεκτική γραμμή».

«Έπρεπε να μοιάζουν με στρέιτ»

«Το έκαναν αυτό ερωτικοποιώντας την έννοια της εύλογης άρνησης. Οι άντρες που παρουσιάζονταν έπρεπε να μοιάζουν με τους στρέιτ άντρες της διπλανής πόρτας- οι σχεδόν γυμνές φωτογραφίες τους έπρεπε να είναι αξιόπιστες είτε ως καθοδήγηση bodybuilding είτε ως αναπαραστάσεις κλασικής τέχνης – ή να είναι τόσο αβλαβείς σε σχέση με την κατάσταση, ώστε να είναι απρόσβλητες από τη δίωξη.

Τι είδους ανώμαλος θα απέδιδε ομοερωτισμό σε φωτογραφίες ενός άνδρα που άναβε φωτιά ή πυροβολούσε με τόξο και βέλος; Οι άντρες σε πολλές από αυτές τις φωτογραφίες, καθαροί, νεανικοί και απλοϊκά υγιείς, έμοιαζαν με τους ηθοποιούς που θα μπορούσε κανείς να δει σε ταινίες B-movies ή τηλεοπτικά γουέστερν: στρέιτ άντρες (ή που προσποιούνταν ότι ήταν) που αγνοούσαν (ή προσποιούνταν ότι ήταν) το γεγονός ότι τους κοιτούσαν ομοφυλόφιλοι άντρες.

»Το να μετατρέψεις τον εαυτό σου σε ομοίωμα ενός ετεροφυλόφιλου άνδρα ήταν μια τακτική επιβίωσης».

«Φορούσαν ελαφριά, στενά καλοκαιρινά ρούχα, μπλουζάκια και Levi’s κυρίως»

Το 1970, ο Τζέραλντ Γουόκερ, τότε συντάκτης του περιοδικού New York Times, δημοσίευσε το μυθιστόρημά του «Cruising» / Photo: Wikimedia Commons

«Οι αδερφές είχαν καταλάβει αυτή την πλευρά του δρόμου»

«Μετά το Stonewall, όταν οι νεαροί γκέι άνδρες στις μεγάλες πόλεις πήραν πιο πολύ θάρρος, η ενδυμασία αυτή έγινε πιο εμφανής και προκλητική, αρκετή για να προκαλέσει άγχος και θυμό στους στρέιτ άνδρες.

»Το 1970, ο Τζέραλντ Γουόκερ, τότε συντάκτης του περιοδικού New York Times, δημοσίευσε το μυθιστόρημά του «Cruising», ένα γκέι-δολοφόνος κατά συρροή, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για μια διαβόητη ταινία που κυκλοφόρησε μια δεκαετία αργότερα.

»Ο Γουόκερ ανοίγει την ιστορία ρίχνοντας το βλέμμα ενός δολοφόνου σε μια τοποθεσία για pickup στο Central Park West απέναντι από το Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, γράφοντας: «Οι αδερφές είχαν καταλάβει αυτή την πλευρά του δρόμου, ένα Μουσείο Αφύσικης Ιστορίας εδώ. Δεκάδες από αυτούς, κυρίως νέοι, έκαναν βόλτες, αράζανε σε παγκάκια, εξέθεταν τα εμπορεύματά τους ακουμπισμένοι στον πέτρινο φράχτη του πάρκου… Φορούσαν ελαφριά, στενά καλοκαιρινά ρούχα, μπλουζάκια και Levi’s κυρίως»».

«Αποτριχωμένο και χωρίς σωματικό λίπος»

«Η στρέιτ κουλτούρα χρειάστηκε μερικά χρόνια για να καταλάβει, αλλά πήρε το μήνυμα. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, η τριχοφυΐα είχε αρχίσει να εξαφανίζεται: Ο 23χρονος Τζον Τραβόλτα του «Saturday Night Fever» του 1977, με την τεστοστερόνη να ξεχειλίζει από κάθε ενεργό θυλάκιο του σώματός του, είχε δώσει τη θέση του στον Τζον Τραβόλτα του «Staying Alive», ο οποίος παρουσίασε το νέο του λουκ στο εξώφυλλο του Rolling Stone το 1983 εμφανίζοντας το σώμα του αποτριχωμένο, λαδωμένο – και χωρίς σωματικό λίπος.

»Η νέα εικόνα του Τραβόλτα ήταν ενδεικτική μιας πρόσφατης αλλαγής. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Calvin Klein είχε κατακτήσει την Times Square με μια τεράστια κάθετη φωτογραφία σε διαφημιστική αφίσα, τραβηγμένη στη Σαντορίνη, στην Ελλάδα, από τον Bruce Weber, του Tom Hintnaus, ενός βραζιλιάνικης καταγωγής αθλητή, με τα μάτια του κλειστά, τη μυϊκή του διάπλαση εκφοβιστική, το σώμα του πλήρως εκτεθειμένο εκτός από ένα εκτυφλωτικό λευκό σλιπ που, γεμάτο υπονοούμενα, έμοιαζε με μια θρασύτατη πρόκληση προς την ανδρική Αμερική.

Η εικόνα σηματοδοτούσε μια επανάσταση: Ανάγκασε τους στρέιτ άντρες να αποδεχτούν το γεγονός ότι ένας τρελά γυμνασμένος άντρας με μόνο ένα στενό σλιπάκι ήταν εξ ορισμού ερωτικός».

Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Calvin Klein είχε κατακτήσει την Times Square με μια τεράστια κάθετη φωτογραφία σε διαφημιστική αφίσα, τραβηγμένη στη Σαντορίνη, στην Ελλάδα, από τον Bruce Weber

Η εικόνα σηματοδοτούσε μια επανάσταση / Photo: Wikimedia Commons

«Ένας κολοσσός που δεσπόζει πάνω από ένα σταυροδρόμι»

«Δεν μπορούσες να κοιτάξεις αυτή τη φωτογραφία, ακόμη και ως ετεροφυλόφιλος, και να ισχυριστείς ότι δεν το κατάλαβες. Στο Artforum, ο κριτικός Vince Aletti περιέγραψε εύστοχα τον Hintnaus ως «έναν κολοσσό που δεσπόζει πάνω από ένα σταυροδρόμι», αλλά το σταυροδρόμι δεν ήταν απλώς γεωγραφικό – αυτή ήταν η στιγμή που η γκέι σωματική κουλτούρα σταμάτησε να παίρνει τις διαταγές της από την ετεροφυλόφιλη σωματική κουλτούρα και άρχισε να δίνει τις διαταγές.

»Αυτή δεν ήταν ακριβώς η νίκη των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων που φαινόταν στα χαρτιά, αφού το μόνο που απέδειξε ήταν ότι μπορούμε να αγκαλιάσουμε τον σωματικό φασισμό καλύτερα. (Στην πραγματικότητα, μια δυσάρεστη διασταύρωση γκέι/ναζιστικής γονιμοποίησης θα μπορούσε να βρεθεί σε σκοτεινές γωνιές της αμερικανικής ποπ κουλτούρας ήδη από την underground ταινία του Kenneth Anger, «Scorpio Rising», το 1963, και σε πρώιμα ερωτικά γκέι-πολπ μυθιστορήματα της δεκαετίας του 1960, ένα υποσύνολο των οποίων περιλαμβάνει ατελείωτες, σφόδρες περιγραφές ενός συγκεκριμένου, στενά καθορισμένου τύπου ανδρικής σωματικής ομορφιάς που χρησιμοποιούν σχεδόν πάντα τη φράση «ανώτερη φυλή»).

»Από τη στιγμή που ξεκίνησε η καμπάνια του Calvin Klein, οι γκέι άντρες βρέθηκαν σε δυσάρεστο διάλογο μαζί της, ίσως ακόμη πιο δυσάρεστο από την αντίδραση που είχαν οι στρέιτ άντρες».

«Και, ναι, μια καθυστερημένη επίσκεψη στο γυμναστήριο, θα μας υπενθυμίζει τακτικά ότι στην πραγματικότητα είναι περιορισμός»

Το πολιτιστικό στίγμα του AIDS

«Η πανδημία του AIDS βρισκόταν στα πρώτα της στάδια όταν εμφανίστηκε αυτή η διαφημιστική πινακίδα- η ασθένεια μόλις που είχε πάρει το όνομά της. Στα επόμενα 15 χρόνια, θα άλλαζε τα πάντα για τη ζωή και την κουλτούρα των γκέι, συμπεριλαμβανομένης της κουλτούρας του σώματος. Οι γκέι άντρες ήξεραν πώς ήταν η ξαφνική, τρομακτική απώλεια βάρους- σύντομα, το ίδιο έκαναν και οι στρέιτ.

»Ακριβώς όπως η λεπτότητα έγινε συνώνυμο της ασθένειας για τους γκέι άνδρες τη δεκαετία του 1980, οι πρώτες βιώσιμες φαρμακευτικές θεραπείες στα μέσα της δεκαετίας του 1990 προκάλεσαν τις δικές τους ανεπιθύμητες σωματικές μεταμορφώσεις – η λιποατροφία και οι πρησμένες κοιλιές ήταν δείκτες ασθένειας καθώς και επιβίωσης, και πολλοί γκέι άνδρες τις θεωρούσαν σεξουαλικά απαγορευτικά σημάδια.

»Το πολιτισμικό στίγμα αυτών των ορατών συμπτωμάτων ήταν η αιτία εκείνων των πανταχού παρόντων διαφημίσεων για τα νέα και καλύτερα φάρμακα για τον ιό H.I.V. στη δεκαετία του ’80, οι οποίες χρησιμοποιούσαν μυώδη, αθλητικά μοντέλα που έμοιαζαν σαν να είχαν μόλις κάνει ευτυχώς σπριντ στο Έβερεστ. Το «φαίνομαι καταπληκτικός», το «είμαι υγιής» και το «δεν έχω AIDS» αναμείχθηκαν τόσο πολύ, ώστε, για τους ομοφυλόφιλους άνδρες, οι ορισμοί της ομορφιάς, της φυσικής κατάστασης, του ανδρισμού και της ευεξίας ουσιαστικά συγχωνεύτηκαν. Αλίμονο σε όποιον δεν μπορούσε να τσεκάρει όλα αυτά τα κουτάκια – όποιος δεν μπορούσε, είτε στην κινηματογραφική οθόνη είτε στην καθημερινή ζωή, να ενσαρκώσει ένα ιδανικό».

Τελικά, που καταλήγουμε;

«Έχουν βελτιωθεί τα πράγματα στον κατά τεκμήριο πιο διαφωτισμένο αιώνα μας;» αναρωτιέται ο Mark Harris κλείνοντας το άρθρο του στους New York Times.

«Δεν είμαι σίγουρος. Το 2024, τα θέματα του σώματος των ομοφυλόφιλων ανδρών φαίνεται να βρίσκονται σε μια αντιφατική διαμάχη που θα είναι άμεσα γνωστή σε όποιον έχει διαβάσει έστω και μια φορά γυναικείο περιοδικό.

»Σήμερα, μας λένε ότι πρέπει να αγαπάμε το σώμα μας ακριβώς όπως είναι – το οποίο σαφώς δεν είναι τόσο σμιλεμένο ή τόσο γυμνασμένο όσο θα μπορούσε να είναι. Θα πρέπει να είμαστε πιο δυνατοί, να είμαστε πιο αδύνατοι, να νοιαζόμαστε λιγότερο, να προσπαθούμε περισσότερο, να νιώθουμε πιο άνετα με τη γήρανση, να είμαστε νεότεροι, να καταβάλλουμε μεγαλύτερη προσπάθεια και να αποδεχτούμε τους περιορισμούς που τα πάντα, από τη διαφήμιση μέχρι τη μόδα, τις ταινίες, το πορνό και, ναι, μια καθυστερημένη επίσκεψη στο γυμναστήριο, θα μας υπενθυμίζουν τακτικά ότι στην πραγματικότητα είναι περιορισμοί».

*Με στοιχεία από nytimes.com | Αρχική Φωτό: Israel Acevedo in speedo Mr. Gay España Spain 2010-4 / Flickr