Το «φαινόμενο της καμινάδας» και η φωτιά στην Αττική – Οι 4 λόγοι που εξαπλώθηκε γρήγορα

Τους παράγοντες που συνετέλεσαν στην ταχύτατη επέκταση της καταστροφικής πυρκαγιάς στη βορειοανατολική Αττική αλλά και τους λόγους που η περιοχή δοκιμάζεται σχεδόν κάθε καλοκαίρι από μεγάλες φωτιές, εξήγησε ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του ΕΚΠΑ, Ευθύμιος Λέκκας, μιλώντας στο ΕΡΤNews.

Πώς η δασική πυρκαγιά εξελίχθηκε σε αστική

«Έχουμε να κάνουμε με μία μοναδική πυρκαγιά όπου από δασική εξελίχθηκε σε αστική. Σε αυτό συνέλαβαν κάποιοι παράγοντες, όπως για παράδειγμα η απόλυτη ξηρασία. Είχαμε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα η υγρασία στο δάσος να είναι σχεδόν μηδενική.

Επιπλέον, είχαμε ένα πυκνό δάσος, το οποίο είχε πολύ μεγάλα ποσά καύσιμης ύλης.

Ο τρίτος λόγος είναι ότι είχαμε να κάνουμε με θυελλώδεις ανέμους, οι οποίοι έφταναν και σε ριπές τα 7 και τα 8 μποφόρ, αποτέλεσμα ουσιαστικά της κλιματικής κρίσης, η οποία είναι σε εξέλιξη.

Τέταρτος παράγοντας, και είναι βασικός παράγοντας, είναι η μορφολογία του εδάφους. Δηλαδή η πυρκαγιά άρχισε στον Βαρνάβα, όπου έχουμε ανοδικά ρεύματα λόγω του νότιου Ευβοϊκού ποταμού. Έχουμε το φαινόμενο της καμινάδας που τροφοδοτήθηκε η φωτιά μέχρι την κορυφή του όρους και στη συνέχεια έχουμε μορφολογικές κλίσεις προς τα νότια, δηλαδή προς την Πεντέλη. Ένα πολυσχιδές ανάγλυφο το οποίο πραγματικά διευκόλυνε την γρήγορη διάδοση της φωτιάς. Στη συνέχεια έχουμε ανοδικούς ανέμους όταν φτάνουμε στο όρος Πεντέλη. Πάλι το φαινόμενο της καμινάδας λειτούργησε και τροφοδότησε την πυρκαγιά, η οποία απέκτησε μεγάλη ταχύτητα. Και βέβαια όταν υπερκέρασε η πυρκαγιά την οριογραμμή της Πεντέλης, έφτασε ουσιαστικά στη Νέα Πεντέλη, στα Βριλήσσια, στο Χαλάνδρι, στο Πάτημα, εκεί δηλαδή όπου αναπτύχθηκε σταδιακά στον αστικό ιστός. Έχουμε δηλαδή να κάνουμε με τη μετατροπή μιας δασικής καθαρά πυρκαγιάς σε αστική πυρκαγιά».

Ο κ. Λέκκας εξήγησε στη συνέχεια: «Όταν η πυρκαγιά πέρασε τη ζώνη μίξης του δάσους με τον αστικό ιστό της Νέας Πεντέλης – όπου εκεί έχουμε να κάνουμε με αραιοκατοικημένη περιοχή και μπήκε στον καθαρά αστικό ιστό – τότε απέκτησε μεγάλα θερμικά φορτία γιατί βρήκε εκ νέου καύσιμη ύλη και η καύσιμη ύλη δεν ήταν μόνο τα ακαθάριστα οικόπεδα, αλλά ήταν και οι εγκαταστάσεις από διάφορες δραστηριότητες, ξυλουργία, εγκαταστάσεις που είχαν καύσιμα, εγκαταστάσεις που είχαν εύφλεκτα υλικά.

Το μικροκλίμα που δημιούργησε η φωτιά εντός του αστικού ιστού, ανέβασε τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος στους 650°C – «Απαιτείται ανασχεδιασμός των επιχειρησιακών σχεδίων»

Όλα αυτά ανέβασαν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος περίπου στους 650 βαθμούς Κελσίου. Αυτό πώς το διαπιστώσαμε; Το διαπιστώσαμε από το λιώσιμο των ζαντών αλουμινίου του αυτοκινήτου. Το αλουμίνιο λιώνει στους 650 βαθμούς.

Συνεπώς, έχουμε ένα μικροκλίμα το οποίο αναπτύχθηκε μέσα στα οικοδομικά τετράγωνα, δημιούργησε ανοδικούς ανέμους και στροβιλισμούς και μέσα στο στροβιλισμό είχαμε και εγκλωβισμό αντικειμένων τα οποία ήταν άπειρα και τα οποία πέφτανε σε ικανές αποστάσεις από την από την συγκεκριμένη εστία της πυρκαγιάς που ήταν πάρα πολλές».

«Χρειάζεται ένας ανασχεδιασμός των επιχειρησιακών σχεδίων, μια επικαιροποίηση με βάση τα καινούργια δεδομένα, τα οποία είναι εν τω γεννάσθαι, δηλαδή τα βλέπουμε και τα συνειδητοποιούμε σε κάθε πυρκαγιά, όπως η συγκεκριμένη.

«Δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χαθεί ούτε ένα δένδρο από την Αττική»

(…) Επίσης εκείνο το οποίο θα ήθελα να επισημάνω από περιβαλλοντικής πλευράς είναι ότι από εδώ και πέρα δεν θα πρέπει να χάσουμε ούτε ένα δέντρο μέσα στην Αττική. Η εναπομείνασα έκταση μέσα στην Αττική είναι περίπου 1.000.000 στρέμματα. Συνεπώς, χρειάζεται πάρα πάρα πολύ προσοχή στο να δούμε πώς θα δράσουμε.

Εγώ προτείνω τη δημιουργία μιας μεικτής επιτροπής στην Περιφέρεια Αττικής, η οποία επιτροπή να αποτελείται από επιστήμονες πεδίου, όχι από επιστήμονες γραφείου, αλλά και από ανθρώπους επιχειρησιακούς, έτσι ώστε να σχεδιάσουμε την αντιπυρική θωράκιση της Αττικής.

Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε πια ούτε ένα δένδρο από την Αττική, γιατί με αυτό το ρυθμό, αν πάμε την απώλεια του δάσους τα τελευταία 15 χρόνια, σε 6, 7, 8, 10 χρόνια δεν θα υπάρχει δάσος στην Αττική».