Φωτιά στην Αττική: Το «επιθετικό πεύκο» και άλλοι μύθοι – Οι ειδικοί εξηγούν

Οι καταστροφικές φωτιές στην Αττική άνοιξαν ξανά τη συζήτηση για το τι φταίει και για το τι μπορεί να γίνει προκειμένου οι πυρκαγιές να αντιμετωπιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

«Οι πυρκαγιές είναι μέσα στην λειτουργία των μεσογειακών οικοσυστημάτων. Το θέμα είναι πως τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε συχνότερες και μεγαλύτερης έκτασης πυρκαγιές. Εκεί μπορούμε να επέμβουμε. Δηλαδή με τα μέτρα πρόληψης που έχουμε πάρει κάθε φορά να προλάβουμε αυτή την έκταση και την συχνότητα. Η κλιματική αλλαγή δημιούργει μέρες υψηλής θερμοκρασίας και ξηρασία. Εάν υπάρχει πρόληψη και η έγκαιρη πυρανίχνευση μπορεί να μας βοηθήσει και να μην έχουμε αυτή την έκταση και την συχνότητα των πυρκαγιών που έχουμε τα τελευταία χρόνια», είπε αρχικά η Ομότιμη Καθηγήτρια Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ, Θέκλα Τσιτσώνη, στο MEGA.

Σχετικά με το εάν η χώρα ήταν προετοιμασμένη, η κ. Τσιτσώνη υπογράμμισε πως, «ένα ακόμη πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η θωράκιση των οικισμών που ακουμπούν σε δασικές εκτάσεις. Εμείς που κάναμε και την μελέτη αναδάσωσης της βόρειας Εύβοιας, έχουμε προτείνει ένα σύστημα 3 κύκλων γύρω από τους οικισμούς, ανάλογης βλάστησης, ώστε να μπορέσουν οι οικισμοί να προστατευθούν από την πυρκαγιά ή τουλάχιστον να έχουμε τον χρόνο να τους προστατεύσουμε. Χρειάζεται ειδικός τρόπος για να προστατευθούν οι οικισμοί όταν καίγεται το παρακείμενο δάσος».

«Αυτό απαιτεί μία γυμνή έκταση κοντά στον οικισμό ώστε να μπορούν να κινούνται τα οχήματα της Πυροσβεστικής. Μία δεύτερη ζώνη που να αποτελείται από πυράντοχα είδη, δηλαδή κάποια πλατύφυλλα, και τέλος μία τρίτη ζώνη που θα ακουμπά στο δάσος και πρέπει να είναι πιο αραιό το δάσος και να έχει κλαδευτεί μέχρι το ύψος των 3 μέτρων ώστε να μπορούν και τα οχήματα να κινηθούν και να μπορούμε πιο εύκολα να αναστείλουμε την πυρκαγιά», συνέχισε.

«Η φύση επιλέγει το κατάλληλο είδος στην κατάλληλη θέση»

Είναι εφικτό να φύγουμε από το πεύκο ή είναι μία συζήτηση που «γίνεται για να γίνεται;» ρωτήθηκε η κ. Τσιτσώνη. Η ίδια εξήγησε με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο τι συμβαίνει με τα πεύκα και για το εάν είναι αυτά που διαδίδουν την πυρκαγιά ή δημιουργούν νέες εστίες.

«Μου δίνετε την ευκαιρία να απενοχοποιήσω το πεύκο, διότι η φύση επιλέγει το κατάλληλο είδος στην κατάλληλη θέση. Τα μεσογειακά πεύκα φύονται σε εκτάσεις και περιοχές που είναι υποβαθμισμένα τα εδάφη και είναι το μόνο είδος που είναι τόσο λιτοδίαιτο και μπορεί να αναπτυχθεί σε αυτές τις περιοχές.

Τα πλατύφυλλα έχουν περισσότερες απαιτήσεις και απαιτούν ιδιαίτερες συνθήκες. Είναι μεγάλο σφάλμα να πιστεύομε ότι τα κουκουνάρια είναι αυτά που δημιουργούν την πυρκαγιά ή τις νέες εστίες. Τα κουκουνάρια ειδικά των μεσογειακών πεύκων – την τραχεία και την χαλέπιο πεύκη -, η Αττική έχει την χαλέπιο πεύκη, δεν φεύγουν από το δέντρο, ούτε καίγονται.

Παραμένουν κλειστά 48 ώρες και μετά το πέρας της πυρκαγιάς ανοίγουν για να δώσουν τους σπόρους και να έχουμε αυτή την έντονη φυσική αναγέννηση. Επομένως αυτό που δημιουργεί το πρόβλημα, είναι ότι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών δημιουργείται ένα κυκλωνικό σύστημα και ένα ανοδικό ρεύμα αέρος που μεταφέρει τα αποκαΐδια σε πάρα πολύ μεγάλη έκταση και δημιουργούνται αυτές οι νέες εστίες».

Και συμπλήρωσε: «Δεν είναι τα κουκουνάρια αυτά που εκτινάσσονται από το δέντρο. Τα πεύκα έχουν τη ρητίνη, που καίγεται πιο εύκολα από τα πλατύφυλλα, αλλά και τα πλατύφυλλα καίγονται σε μια τέτοια πυρκαγιά. Η φύση η ίδια επιλέγει την ανάπτυξή των πεύκων γιατί το επιτρέπουν οι οικολογικές συνθήκες».

Μπορεί να γίνει αναδάσωση;

Η κ. Τσιτσώνη παρατήρησε πως «η αναδάσωση είναι το τελικό στάδιο. Η Πεντέλη αποτελείται από την χαλέπιο πεύκη που έχει την ικανότητα να αναγεννάται πάρα πολύ εύκολα αρκεί να μην έχει διπλοκαεί.

Η προηγούμενη πυρκαγιά στην Πεντέλη ήταν το 2008 αν δεν κάνω λάθος. Έχουν περάσει τα χρόνια – 15-20 χρόνια δηλαδή – που τα δέντρα έχουν τους ώριμους κώνους για να αναπτυχθούν. Πιστεύω ότι θα έχουμε αυτή την φυσική αναγέννηση. Ως προς τα πλατύφυλλα αυτά, αναβλαστάνουν επίσης μετά την πυρκαγιά. Πρέπει να περιμένουμε 1-2 χρόνια για να δούμε σε ποια φάση η φύση θα ανταποκριθεί σε αυτή την κρίση».

«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι τα αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο. Μία πυρκαγιά αυξάνει 7 φορές τον κίνδυνο πλημμυρών και 4 φορές τον κίνδυνο διάβρωσης. Τα δέντρα είναι οι αποθήκες του CO2 . Είναι ο πνεύμονας της Αττικής και είναι σημαντικό για την ποιότητα ζωής μας».