Μικρή απορρόφηση, μεγάλη καταστροφή

Η κριτική για την αποτελεσματικότητα του σχεδιασμού για την Πολιτική Προστασία δεν είναι μια υπόθεση των τελευταίων εικοσιτετράωρων και της τελευταίας πυρκαγιάς στην Αττική, ενώ απογοητευτικά είναι και τα στοιχεία που είχαν δημοσιευτεί για τους κοινοτικούς πόρους που έχουν διατεθεί για τον σκοπό αυτόν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Συγκεκριμένα, όπως επισημάνθηκε από την τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου ΕΝΑ και του Παρατηρητηρίου για το Ταμείο Ανάκαμψης που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την Πολιτική Προστασία και την πρόληψη των πυρκαγιών φτάνει μόλις το 1% του σχετικού προϋπολογισμού, παρά τις κατά καιρούς κυβερνητικές διακηρύξεις ότι τα έργα του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ» προχωρούν και έχουν συμβασιοποιηθεί.

Με βάση τα αναλυτικά στοιχεία του Παρατηρητηρίου, ως τις 31/3/2024 ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης για το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ήταν 556,63 εκατ. ευρώ. Ενώ οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες στο ίδιο ακριβώς διάστημα ανέρχονταν σε μόλις 5,34 εκατ. ευρώ. Γεγονός που καταδεικνύει τουλάχιστον μια σημαντική καθυστέρηση σε εκτέλεση ή διαγωνισμούς για έργα και προμήθειες που κανείς θα υπέθετε ότι πρέπει να προχωρήσουν κατά προτεραιότητα για να διασφαλιστεί η ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στον προϋπολογισμό του Ταμείου Ανάκαμψης είχε ενταχθεί η προμήθεια δύο ελικοπτέρων βαρέος τύπου για την ενίσχυση των αποστολών-επιχειρήσεων πυρόσβεσης του Πυροσβεστικού Σώματος, με προϋπολογισμό 79,69 εκατ. ευρώ, όπως, επίσης, και 11 αμφίβιων μονοκινητήριων αεροσκαφών πυρόσβεσης για τα νησιωτικά συμπλέγματα, με προϋπολογισμό 78,33 εκατ. ευρώ.

Μηδενικές δαπάνες

Καμία προϋπολογισμένη δαπάνη δεν έχει, επίσης, προχωρήσει για τις αναβαθμίσεις των Canadair 415, τις προϋπολογισμένες προμήθειες ελικοπτέρων για υγειονομικές αποστολές, μετεωρολογικών σταθμών έγκαιρης προειδοποίησης, ραντάρ, νέων drones και συστημάτων πυρανίχνευσης για ευαίσθητους χώρους. Μηδενικές είναι και οι δαπάνες των ενταγμένων έργων για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Πολιτικής Προστασίας και του Πυροσβεστικού Σώματος, των σωμάτων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών.

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι χθες, διά της αρμόδιας υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ECHO) και του επιτρόπου Διαχείρισης Κρίσεων Γιάνες Λέναρσιτς, έγινε γνωστό ότι ξεκινά επισήμως η παραγωγή των πρώτων 12 νέων αμφίβιων πυροσβεστικών αεροσκαφών Καναντέρ του μόνιμου μηχανισμού RescEU, μετά τη σχετική συμφωνία που συνυπέγραψαν η Canadian Commercial Corporation με τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Τα αεροσκάφη αυτά θα αρχίσουν, ωστόσο, να παραδίδονται το 2027. Θα εδρεύουν στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στην Κροατία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία και θα χρηματοδοτηθούν πλήρως από την Κομισιόν, ενώ στην καναδική εταιρεία παραγωγής έχουν ήδη παραγγελθεί ακόμη δέκα που θα ενταχθούν σε εθνικούς στόλους.

Ερωτηματικά

Παράλληλα, στον αέρα βρέθηκε και το (επίσης προϋπολογισμένο με κοινοτικά κονδύλια) σχέδιο του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την ίδρυση και λειτουργία των 13 Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας. Η σύσταση των ΠΕΚΕΠΠ, ως ευέλικτων επιχειρησιακών δομών συντονισμού πολιτικής προστασίας, προβλέφθηκε αρχικά στον νόμο 4662/2020 για τον «Εθνικό Μηχανισμό Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων» αλλά και στον νόμο 5075/2023 για την «Αναδιάρθρωση Πολιτικής Προστασίας». Ενώ το έργο εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης το 2021, σε δύο μέρη, με συνολικό προϋπολογισμό 131,5 εκατ. ευρώ. Τον Ιούλιο, όμως, ο σχετικός διαγωνισμός ματαιώθηκε. Και σε κοινοβουλευτικές ερωτήσεις που κατέθεσαν διαδοχικά το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, το υπουργείο απάντησε πως το (άγνωστο) χρονοδιάγραμμα για ΠΕΚΕΠΠ έπεσε έξω γιατί «δεν κατέστη εφικτό» να βρεθούν τα κατάλληλα οικόπεδα (!) σε 13 Περιφέρειες της χώρας για να τα φιλοξενήσουν.

Εντονη κριτική και καταγγελίες για κενά είχε προκαλέσει, επίσης, η Κοινή Υπουργική Απόφαση που αφορούσε τα υποχρεωτικά μέτρα πυροπροστασίας που πρέπει να λαμβάνουν οι ιδιώτες για τις περιουσίες τους (π.χ. κατασκευή μάνδρας με άκαυστα υλικά, τοποθέτηση πυράντοχων εξωτερικών κουφωμάτων, τοποθέτηση μεταλλικής άκαυστης σίτας, αντικατάσταση υδρορροών, πλήρωση διάκενων με άκαυστα υλικά ή ακόμα και αντικατάσταση στέγης, εγκατάσταση συστήματος καταιονισμού ύδατος κ.ά.). Στις συγκεκριμένες ρυθμίσεις είχε αντιδράσει, καταρχάς, ο Συνήγορος του Πολίτη, κάνοντας λόγο για μετακύλιση της ευθύνης της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος στους πολίτες, ενώ το κράτος δεν εφαρμόζει, από τη μεριά του, αντίστοιχη αυστηρότητα (π.χ. επιτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση, δεν κατεδαφίζει αυθαίρετα, καθυστερεί τους δασικούς χάρτες).

Δεν υπήρξε σχεδιασμός

Επιπλέον, είχε καταγγελθεί εγκαίρως πως, ενώ πολίτες ανταποκρίθηκαν στην υποχρέωσή τους να καθαρίσουν τις ιδιοκτησίες τους από ξερόχορτα και εύφλεκτα υλικά, δεν υπήρξε σχεδιασμός για την απομάκρυνσή τους από τις υπηρεσίες των δήμων, με αποτέλεσμα, σε πολλές περιοχές της χώρας, τεράστιοι όγκοι βιομάζας να έχουν αφεθεί στοιβαγμένοι σε δρόμους και οικόπεδα.

Τέλος, ειδική κριτική για νομοθετικά και επιχειρησιακά κενά για την πρόληψη πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο είχαν ασκήσει σε πρόσφατη έκθεση που συνέταξαν η WWF Ελλάς και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στην οποία επεσήμαναν πως οι δήμοι, παρά τις ευθύνες τους, δίνουν από ελάχιστη έως καθόλου σημασία σχετικά με την πρόληψη των πυρκαγιών, ενώ ο σχεδιασμός σχετικών δράσεων εξακολουθεί να εκλείπει από τη νομοθεσία.

Premium Έκδοση Τα Νέα