Ουκρανία: Πώς η εισβολή στο Κουρσκ ανέτρεψε τα δεδομένα – Ο ρόλος των τεθωρακισμένων και ο «εμμονικός» Σίρσκι

Η απόλυτη μυστικότητα ήταν το κλειδί για την εισβολή στο Κουρσκ, η οποία άνοιξε ένα νέο μέτωπο στον πόλεμο και αιφνιδίασε τον ρωσικό στρατό, αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη που είδε την Ουκρανία να αντεπιτίθεται στη Ρωσία στο δικό της έδαφος.

Ο Νταν Σάμπαγκ του Guardian γράφει για τις εξελίξεις μετά την ουκρανική εισβολή και ενώ βρίσκεται κοντά στα ρωσικά σύνορα στην περιοχή Σούμι της Ουκρανίας.

Η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να απωθήσει την Ουκρανία που κατάφερε να εκμεταλλευτεί την αδύναμη άμυνά της στο Κουρσκ

Αρχικά ο Σάμπαγκ σημειώνει ότι η ξαφνική εισβολή έγινε με ανάπτυξη των ουκρανικών δυνάμεων σε ένα κομμάτι του μετώπου που προηγουμένως δεν ήταν σημαντικό.

Οι Ρώσοι, που εισέβαλαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, δεν περίμεναν ότι οι Ουκρανοί θα ανέτρεπαν τα δεδομένα και θα έκαναν την αντεπίθεση, καταλαμβάνοντας τμήμα ρωσικού εδάφους, κάτι που έχει να συμβεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Σάμπαγκ επισημαίνει ότι αν η Ρωσία είχε αντιληφθεί ότι μετακινούνταν στην απομακρυσμένη περιοχή του Σούμι γιατροί μάχης και το μήνυμα είχε φτάσει στο Κρεμλίνο, τότε ίσως να ήταν καλύτερα προετοιμασμένη.

Σε εκείνη την περιοχή η παρουσία γιατρών θα χρειαζόταν μόνο αν αναμενόταν το ξέσπασμα σφοδρών μαχών αφού εκεί δεν είχε λάβει χώρα καμία μάχη για πάνω από δύο χρόνια.

«Φτάσαμε τη Δευτέρα της περασμένης εβδομάδας. Είχαμε εξοπλιστεί δύο ημέρες πριν από αυτό», δήλωσε ένας χειρουργός στον Guardian ανάμεσα σε ρουφηξιές τσιγάρου. Δεν θα αργούσαν να φτάσουν τα πρώτα θύματα και θα ξεκινούσαν ημέρες εντατικής εργασίας. Η τολμηρή εισβολή της Ουκρανίας στη Ρωσία ξεκίνησε το επόμενο πρωί. Από τότε η δουλειά τους διαρκεί σχεδόν νυχθημερόν.

«Έχουμε μόνο λίγες ώρες διάλειμμα την ημέρα», είπε ένας άλλος.

Οι τοπικές ουκρανικές πολιτικές αρχές, εν τω μεταξύ, δεν είχαν ιδέα. Ο Βολοντίμιρ Αρτιούχ, κυβερνήτης της περιοχής Σούμι, δήλωσε ότι το έμαθε «την ίδια ώρα με εσάς» και έδωσε εντολή να απομακρυνθούν 7.000 άνθρωποι που ζούσαν σε απόσταση 5 έως 10 χιλιομέτρων από τα σύνορα. Όσο για τους πολίτες, αν και πολλοί είχαν δει μια στρατιωτική συγκέντρωση, δίνοντας στους στρατιώτες πατάτες και άλλα λαχανικά, η πρώτη φορά που έμαθαν για τον λόγο ήταν όταν τα χωριά δέχτηκαν έντονους βομβαρδισμούς τις πρωινές ώρες μετά την έναρξη της επίθεσης.

Το κρίσιμο ζήτημα της μυστικότητας – Η τακτική του Σίρσκι

Η μυστικότητα ήταν υψίστης σημασίας σε μια επίθεση που είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας επιχείρησης που σχεδιάστηκε από τον σχετικά νέο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, τον συνταγματάρχη Ολεξάντρ Σίρσκι, ο οποίος διορίστηκε τον Φεβρουάριο από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αφού ο στρατηγός Βαλέρι Ζαλούζνι αναγκάστηκε να αναλάβει την ευθύνη για την αποτυχημένη αντεπίθεση του περασμένου καλοκαιριού.

Δεν ήταν μόνο η εμμονή στον αιφνιδιασμό, όπως σημείωσαν στρατιώτες που συμμετείχαν στην επίθεση, αλλά και το χτύπημα σε έναν άξονα αντιπερισπασμού, ανοίγοντας ένα νέο μέτωπο μακριά από την κύρια μάχη στο ανατολικό μέτωπο, όπου η Ρωσία προελαύνει ανελέητα προς την πόλη Ποκρόβσκ. Η τελευταία φορά που ο Σίρσκι επιχείρησε κάτι παρόμοιο ήταν το φθινόπωρο του 2022, όταν κατηύθυνε μια επιτυχημένη αντεπίθεση – αστραπή στην επαρχία του Χαρκόβου.

Χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη και δορυφορικές εικόνες για αναγνώριση, το στυλ του Σίρσκι είναι να χαρτογραφεί προσεκτικά το έδαφος και τις θέσεις που βρίσκονται μπροστά του. Η Ουκρανία είχε αποτύχει επανειλημμένα στις προσπάθειές της να παραβιάσει τις οχυρωμένες γραμμές της Ρωσίας μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου 2023, αλλά ο διοικητής θα είχε συνειδητοποιήσει ότι οι άμυνες ήταν ελάχιστες στην περιφέρεια του Κουρσκ πίσω από ένα σύνορο που απλώς υπάρχουν χωράφια με διπλά συρματοπλέγματα.

Τα δυτικά άρματα μάχης στο επίκεντρο της επίθεσης

Το σχέδιο προέβλεπε να βασιστούν σε μεγάλο βαθμό σε άρματα μάχης και ταχύτερα κινούμενα τεθωρακισμένα οχήματα, σημαδεμένα με βαμμένα ή κολλημένα με ταινία λευκά τρίγωνα που θα διέσχιζαν τα σύνορα στους δρόμους και θα προχωρούσαν μέχρι να συναντήσουν αντίσταση. Ένας Ρώσος στρατιωτικός μπλόγκερ, ο Rybar, ημι-ανεξάρτητος από το Κρεμλίνο, συνοψίζοντας την προσέγγιση είπε: «Ενώ το ένα τρίτο από αυτά (σ.σ. τα τεθωρακισμένα οχήματα) αναχαιτίζουν το οχύρωμα, τα υπόλοιπα το παρακάμπτουν μπαίνοντας σε κοντινούς οικισμούς και οργανώνοντας ενέδρες».

Τα δυτικά τεθωρακισμένα ήταν στο επίκεντρο της επίθεσης, χωρίς προφανείς περιορισμούς στη χρήση τους, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών τεθωρακισμένων οχημάτων Stryker και των γερμανικών τεθωρακισμένων οχημάτων Marder, με ανώτατη ταχύτητα περίπου 60 μίλια/ώρα και 40 μίλια/ώρα αντίστοιχα, και, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και μερικά από τα 13 εναπομείναντα άρματα Challenger 2 της Βρετανίας.

Αλλά ενώ φάνηκε να υπάρχουν ενδείξεις για τη χρήση αμερικανικού οχήματος πυροβολικού Himars, δεν υπήρχε κανένας ρόλος για τους αγγλογαλλικούς πυραύλους Storm Shadow, που κρίνονται πολύ μεγάλου βεληνεκούς για να χρησιμοποιηθούν εντός της Ρωσίας.

Ο Σίρσκι είπε στον Ζελένσκι την Πέμπτη σε ένα βίντεο που δημοσίευσε ο Ουκρανός ηγέτης ότι οι δυνάμεις του Κιέβου είχαν προχωρήσει έως και 35 χιλιόμετρα, κερδίζοντας μεταξύ 500 μέτρων και 1,5 χιλιομέτρου τις τελευταίες 24 ώρες, σε σύγκριση με 1-2 χιλιόμετρα που αναφέρθηκαν την προηγούμενη ημέρα. Ο Ουκρανός πρόεδρος τόνισε στη συνέχεια την αυξανόμενη διαπραγματευτική δύναμη που έφερε η εισβολή. Ο αριθμός των αιχμαλώτων πολέμου που είναι διαθέσιμος για ανταλλαγή με τη Ρωσία είχε «αναπληρωθεί περαιτέρω», είπε, για τους περίπου 4.000 Ουκρανούς που κρατούνται στη Ρωσία.

Συμφωνεί όλος ο ουκρανικός στρατός με την εισβολή;

Μετά από μιάμιση εβδομάδα, η εισβολή είναι σε μεγάλο βαθμό δημοφιλής στην ουκρανική κοινή γνώμη, αλλά όχι σε όλα τα στρατεύματα της χώρας, τα οποία ανησυχούν για τους κινδύνους και την ταχεία επιδείνωση της θέσης τους στο ανατολικό μέτωπο, όπου επιταχύνεται η ρωσική ώθηση προς τον οδικό και σιδηροδρομικό κόμβο του Ποκρόβσκ. Αξιωματούχοι στο Ποκρόβσκ δήλωσαν ότι η γραμμή του μετώπου «απέχει μόλις πάνω από 10 χιλιόμετρα από τα περίχωρα της πόλης», μια αύξηση 5 χιλιομέτρων σε μια εβδομάδα.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, εν τω μεταξύ, υποσχέθηκε μια «αντάξια απάντηση», αν και οι συνεχείς παραδόσεις και η απώλεια εδαφών δείχνουν ότι το Κρεμλίνο δεν έχει ακόμη διαμορφώσει μια αποτελεσματική αντεπίθεση. Περίπου 200.000 Ρώσοι πολίτες χρειάστηκε να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους μέχρι στιγμής, και κάποια στιγμή ίσως χρειαστεί να αποσπαστούν περισσότερες δυνάμεις της Μόσχας από τους περίπου 500.000 Ρώσους στρατιώτες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή εντός της Ουκρανίας για να προσπαθήσουν να δώσουν ένα χτύπημα νοκ-άουτ, όπως γράφει ο Σάμπαγκ.

Τελικά, αυτό θα μπορούσε να είναι προς όφελος της Ουκρανίας, δήλωσε ο αντισυνταγματάρχης Μπόχνταν Κρότεβιτς, επικεφαλής του επιτελείου της ουκρανικής ταξιαρχίας Αζόφ, ο οποίος εδρεύει στο ανατολικό μέτωπο. «Η επιχείρηση Κουρσκ, είναι πολύ καλή και γενναία ιδέα», είπε. «Αλλά άλλα προβλήματα στο πεδίο της μάχης δεν εξαφανίστηκαν. Εξαρτάται από τον χρόνο αν θα μπορέσουμε να κρατήσουμε την πρώτη γραμμή στο Κουρσκ. Αν θα κρατήσει πολύ, νομίζω ότι οι Ρώσοι αρχίζουν να ρίχνουν τις εφεδρικές τους μονάδες από το Ποκρόβσκ στο Κουρσκ».

Η σύγκριση με τη μάχη του Κουρσκ το 1943

Οι μελετητές της ιστορίας, στους οποίους ανήκει και ο Πούτιν όπως σημειώνει ο Σάμπαγκ, γνωρίζουν ότι η περίφημη μάχη του Κουρσκ το 1943 ξεκίνησε με τους Ναζί να προελαύνουν για μια εβδομάδα πριν οι Σοβιετικοί αντεπιτεθούν και νικήσουν αποφασιστικά. Μια διαφορά, ωστόσο, ήταν ότι εκείνη τη φορά η Μόσχα γνώριζε εκ των προτέρων τα γερμανικά σχέδια (εν μέρει επειδή οι πληροφορίες είχαν κοινοποιηθεί από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες). Τώρα, το 2024, και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι η μάχη σε ένα μήνα θα μπορούσε να έχει πολύ διαφορετική φύση από σήμερα.

Ένας Ουκρανός στρατιώτης που συμμετείχε στην επιχείρηση του Κουρσκ, μοιράστηκε τη γνώμη του υπό τον όρο της ανωνυμίας, αποτυπώνοντας την αβεβαιότητα που επικρατεί. «Δεν γνωρίζω τη γενική ιδέα», είπε. «Οι μονάδες μας που επιτίθενται κάνουν μια εξωφρενικά σκληρή δουλειά. Ο εχθρός αντιστέκεται και αυτός με μάχες. Χρειαζόμαστε εφεδρικά στρατεύματα, διαφορετικά αυτή η επιτυχία θα καταστραφεί. Ναι, οι Ρώσοι θα μπορούσαν να αντεπιτεθούν».