Μπαγκλαντές: Με fake βίντεο η ακροδεξιά παρουσιάζει την εξέγερση ως βία μουσουλμάνων κατά των ινδουιστών

Βίντεο που έχουν γίνει viral στο διαδίκτυο υποτίθεται ότι δείχνουν βίαιες επιθέσεις μουσουλμάνων κατά ινδουιστών στο Μπαγκλαντες που μάλιστα σύμφωνα με όσους τα αναρτούν αποδεικνύουν τη «γενοκτονία που υφίστανται οι ινδουιστές» μετά την ανατροπή της πρωθυπουργού Σεΐχ Χασίνα.

Ωστόσο ένα από τα πρώτα πράγματα που είπαν οι φοιτητές που ηγούνται της εξέγερσης στο Μπαγκλαντές μετά την αποχώρηση της Χασίνα με ελικόπτερο από τη χώρα είναι ότι πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς όλες οι μειονότητες και μάλιστα ανακοίνωσαν περιφρουρήσεις σε περιοχές με ινδουιστές.

Τα περισσότερα από τα βίντεο που δείχνουν κτίρια να καίγονται, γυναίκες να κλαίνε καθώς εκλιπαρούν για βοήθεια δημοσιεύτηκαν στα social media ως μουσουλμανική βία από συγκεκριμένους λογαριασμούς στην Ινδία και αναπαρήχθησαν από γνωστούς ακροδεξιούς σε όλον τον κόσμο.

«Δεξιοί ινδικοί λογαριασμοί διαδίδουν αυτές τις επιθέσεις με πολιτικά κίνητρα ως θρησκευτικές»

Όμως τα περισσότερα από αυτά τα βίντεο με τους ισχυρισμούς που τα συνοδεύουν είναι ψευδή ή παραπλανητικά όπως αποκαλύπτει έρευνα του BBC.

Ο ινδουιστικός ναός που δεν κάηκε

Οι εορτασμοί για την ανατροπή της Χασίνα μετά από ένα μήνα περίπου αιματηρών διαδηλώσεων με 400 νεκρούς συνοδεύτηκαν από βίαιες ταραχές που στόχευαν μέλη του μέχρι πρότινος κυβερνώντος κόμματος Awami League, το οποίο αποτελείται τόσο από ινδουιστές όσο και από μουσουλμάνους.

Παράγοντες επιρροής στη γειτονική Ινδία μοιράστηκαν ψευδή βίντεο και πληροφορίες που έδιναν μια παραπλανητική εικόνα των γεγονότων.

Μια ανάρτηση που έγινε viral ισχυριζόταν ότι έδειχνε έναν ινδουιστικό ναό που πυρπολήθηκε από «ισλαμιστές στο Μπαγκλαντές».

Ωστόσο, το BBC Verify διαπίστωσε ότι το κτίριο αυτό, που προσδιορίζεται ως ο ναός Navagraha στο Chittagong, δεν υπέστη ζημιές από το περιστατικό, το οποίο στην πραγματικότητα συνέβη σε ένα κοντινό γραφείο του κόμματος Awami League.

Στις φωτογραφίες που εξασφάλισε το BBC μετά την πυρκαγιά φαίνονται σωροί από αφίσες με πρόσωπα μελών του Awami League.

«Στις 5 Αυγούστου, υπήρξε μια επίθεση στις εγκαταστάσεις των γραφείων του κόμματος Awami League πίσω από το ναό το απόγευμα», δήλωσε στο BBC Verify ο Swapan Das, μέλος του προσωπικού του ναού. «Πήραν τα έπιπλα έξω και έβαλαν φωτιά».

Ο κ. Das πρόσθεσε ότι αν και ο ναός δεν δέχθηκε επίθεση εκείνη την ημέρα, η κατάσταση παραμένει τεταμένη και ο ναός παραμένει κλειστός με ανθρώπους να τον φυλάνε όλο το εικοσιτετράωρο.

Αυτή δεν είναι η μόνη ιστορία που μοιράστηκε, οι περισσότερες με το ίδιο hashtag, το οποίο είχε σχεδόν ένα εκατομμύριο αναφορές από τις 4 Αυγούστου, σύμφωνα με το εργαλείο παρακολούθησης των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης Brandwatch. Λογαριασμοί που βρίσκονταν ως επί το πλείστον γεωγραφικά στην Ινδία οδήγησαν την τάση.

Άλλες αναρτήσεις που έχουν έκτοτε διαψευστεί περιλαμβάνουν έναν ισχυρισμό ότι το σπίτι ενός Ινδουιστή παικτη κρίκετ από το Μπαγκλαντές είχε καεί. Το BBC Verify διαπίστωσε ότι το σπίτι ανήκει στην πραγματικότητα σε μουσουλμάνο βουλευτή του κόμματος Awami League.

Στη συνέχεια, υπήρξε το σχολείο που κάηκε, το οποίο επισκέφθηκε το BBC. Και πάλι, οι λόγοι πίσω από την επίθεση φαίνεται να είναι μάλλον πολιτικοί παρά θρησκευτικοί, αναφέρει το βρετανικό μέσο.

Όλες αυτές οι αναρτήσεις κοινοποιήθηκαν από πολλούς λογαριασμούς, πολλοί από τους οποίους υποστηρίζουν τις ινδουιστικές-εθνικιστικές αξίες.

Οι διαθρησκευτικές εντάσεις είναι παρούσες εδώ και πολλές δεκαετίες, λέει ο καθηγητής Sayeed Al-Zaman, ειδικός στη ρητορική μίσους και την παραπληροφόρηση στο Μπαγκλαντές.

Μετά την εσπευσμένη αποχώρηση της Σεΐχ Χασίνα, τα πράγματα κορυφώθηκαν για άλλη μια φορά, «καθώς οι Ινδουιστές αισθάνθηκαν ανασφάλεια ελλείψει κυβέρνησης και αποτελεσματικής τάξης», λέει ο καθηγητής Al-Zaman.

Οι ψευδείς αφηγήσεις έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. «Η κινδυνολογία από αυτούς τους παράγοντες επιρροής πυροδοτεί την ένταση».

Παγκόσμια διάδοση

Ορισμένες από αυτές τις αναρτήσεις που ισχυρίζονται ψευδώς ότι οι ινδουιστές έχουν γίνει στόχος μουσουλμάνων έχουν κοινοποιηθεί από λογαριασμούς που βρίσκονται πολύ μακριά είτε από το Μπαγκλαντές είτε από την Ινδία.

Ο Τόμι Ρόμπινσον, ο οποίος έχει επικριθεί για την ανάρτηση εμπρηστικών μηνυμάτων σχετικά με τις βίαιες ταραχές με στόχο μουσουλμάνους και μετανάστες σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, μοιράζεται ανεπιβεβαίωτα βίντεο από το Μπαγκλαντές, όπου λέει ότι υπάρχει «γενοκτονία των Ινδουιστών».

Το BBC ερεύνησε ένα βίντεο που ανάρτησε ο ίδιος. Δείχνει μια γυναίκα να εκλιπαρεί για τη ζωή του συζύγου της καθώς το σπίτι της δέχεται επίθεση. Η ανάρτηση ισχυρίζεται ψευδώς ότι το ακίνητο γίνεται στόχος «ισλαμιστών». Το αρχικό βίντεο κοινοποιήθηκε στις 6 Αυγούστου, μία ημέρα μετά την επίθεση στο ακίνητο.

Ωστόσο, όταν το BBC ερεύνησε την ιστορία πίσω από το βίντεο, προέκυψε μια διαφορετική αφήγηση.

Μια ομάδα φοιτητών από την περιοχή που είχε βοηθήσει τη γυναίκα να υπερασπιστεί την ιδιοκτησία της είπε στο βρετανικό μέσο ότι η διαμάχη αφορούσε ένα εντελώς διαφορετικό θέμα. Μοιράστηκαν με το BBC φωτογραφίες και βίντεο που δείχνουν την ιδιοκτησία όπως φαίνεται στο αρχικό βίντεο. Ο ινδουιστικός ναός που βρίσκεται μέσα στην ιδιοκτησία είναι άθικτος.

«Η διαμάχη αφορά την ιδιοκτησία της γης. Μια προσφυγή έχει κατατεθεί εδώ και πολύ καιρό», είπε ένας φοιτητής.

Και άλλοι άνθρωποι στην περιοχή είπαν επίσης ότι η επίθεση δεν είχε θρησκευτικά κίνητρα και ότι οι δράστες ήταν ένα μείγμα ινδουιστών και μουσουλμάνων. Ανέφεραν επίσης ότι άλλες οικογένειες ινδουιστών και ναοί στην περιοχή δεν επλήγησαν.

Ο Τόμι Ρόμπινσον δεν απάντησε στο αίτημά του BBC για σχολιασμό.

Θρησκεία ή πολιτική;

Πολλά πραγματικά περιστατικά και επιθέσεις έχουν λάβει χώρα σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά τα κίνητρα είναι δύσκολο να εκτιμηθούν: θρησκεία ή πολιτική.

Τα δύο είναι στενά συνυφασμένα: ένας ινδουιστής κάτοικος εξήγησε πώς η μειονότητα θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως υποστηρικτής του κοσμικού κόμματος Awami League της Χασίνα.

Ο Qadaruddin Shishir, υπεύθυνος ελέγχου γεγονότων του AFP για το Μπαγκλαντές, δήλωσε στο BBC ότι έχουν σημειωθεί επιθέσεις σε ιδιοκτησίες που ανήκουν σε ινδουιστές.

Αλλά, είπε, «δεξιοί ινδικοί λογαριασμοί διαδίδουν αυτές τις επιθέσεις με πολιτικά κίνητρα ως θρησκευτικές».

Το Συμβούλιο Ενότητας Ινδουιστών Βουδιστών Χριστιανών του Μπανγκλαντές, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μειονοτήτων, ανέφερε ότι πέντε ινδουιστές σκοτώθηκαν. Οι δύο επιβεβαιώθηκε ότι ήταν μέλη της Awami League.

Το AFP ανέβασε τον αριθμό των μουσουλμάνων ηγετών της Awami League που έχουν σκοτωθεί σε περισσότερους από 50.

Μουσουλμάνοι και ινδουιστές περιφρουρούν μαζί ναούς

«Είναι δική μας ευθύνη να τους προστατεύσουμε», δήλωσε ο Moinul, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα περιφρουρούσε μπροστά από έναν ναό στο Hatharazi, έξω από το Chittagong.

Viral αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσπαθούσαν να «υποκινήσουν τη σύγκρουση μεταξύ Ινδουιστών και Μουσουλμάνων», δήλωσε ο Moinul. «Αλλά εμείς δεν πέφτουμε στην παγίδα τους».

Ο Τσότον Μπάνικ, ένας ινδουιστής της περιοχής που παρευρέθηκε στο ναό, ζήτησε να συνεχίσουν την προσπάθειά τους «σε αυτή την κρίσιμη περίοδο».

«Ελπίζω ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε μαζί σε αυτό το ανεξάρτητο Μπαγκλαντές στο μέλλον», είπε.