Ρωσία – Ουκρανία: Η επίθεση στο Κουρσκ ίσως φέρει πιο κοντά τον τερματισμό της σύγκρουσης

Σε διάστημα 10 ημερών, ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας έχει αλλάξει δραματικά. Η εισβολή των ουκρανικών δυνάμεων στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας στις 6 Αυγούστου άλλαξε τις ισορροπίες, με τους Ουκρανούς να υποστηρίζουν ότι έχουν προχωρήσει 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα μέσα στο ρωσικό έδαφος – αναδεικνύοντας μεγάλες ελλείψεις στον συντονισμό των ρωσικών δυνάμεων αλλά και αποτυχία πρόληψης της επίθεσης από τις μυστικές υπηρεσίες.

Οπως γράφει το «Foreign Policy», είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία δέχεται εισβολή από ξένα στρατεύματα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δείχνοντας στους Ρώσους ότι ο αιματηρός πόλεμος που εξαπέλυσαν εναντίον της γειτονικής χώρας έχει επιστρέψει στην πατρίδα τους. Οι δυτικοί υποστηρικτές της Ουκρανίας φαίνεται να συμμετέχουν, με τον Λευκό Οίκο και τα κεντρικά γραφεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να εκδίδουν δηλώσεις ότι εναπόκειται στο Κίεβο να αποφασίσει για την επιχείρηση.

Η ενδεχόμενη κλιμάκωση και οι αποφάσεις Μπάιντεν

Προηγουμένως, είχε γίνει πολλή συζήτηση στην Ουάσιγκτον, στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες για τις υποτιθέμενες κόκκινες γραμμές του Κρεμλίνου που θα πυροδοτούσαν τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον πυρηνικό Αρμαγεδδώνα. Ο φόβος για μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση οδήγησε την κυβέρνηση Μπάιντεν και ορισμένους από τους εταίρους της να περιορίσουν αυστηρά τόσο τους τύπους όπλων που παραδίδονται στην Ουκρανία όσο και την επιτρεπόμενη εμβέλειά τους.

Η επίθεση στο Κουρσκ έδειξε στους Ρώσους ότι ο αιματηρός πόλεμος που εξαπέλυσαν εναντίον της Ουκρανίας επέστρεψε στην πατρίδα τους

Πλάνα από τη στιγμή που η γέφυρα Σέιμ τινάζεται στον αέρα κατά την ουκρανική εισβολή στο Κουρσκ

Για παράδειγμα, η Ουκρανία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει δυτικούς πυραύλους για να χτυπήσει στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη ρωσική πλευρά των συνόρων. Μέρος του αποτελέσματος και του σκοπού της επιχείρησης στο Κουρσκ θα μπορούσε να είναι η επίδειξη, για άλλη μια φορά, της πλάνης του επιχειρήματος της κόκκινης γραμμής, σημειώνει ο Αντρέας Ούμλαντ, αναλυτής στο Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.

Οι στόχοι του Κιέβου

Καθώς η επίθεση εκτυλίσσεται, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε ποιους στρατηγικούς στόχους ελπίζει να επιτύχει το Κίεβο. Μια εικασία, που κερδίζει έδαφος, είναι ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχύτερο τέλος τον πόλεμο. Η επιχείρηση καθιστά σαφές στον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η Ουκρανία διατηρεί σημαντικές δυνατότητες να προκαλέσει προβλήματα στη Ρωσία.

Και αν οι ουκρανικές δυνάμεις μπορέσουν να διατηρήσουν τον έλεγχο του ρωσικού εδάφους – κάτι το οποίο σκοπεύουν, καθώς ενισχύονται με περισσότερο εξοπλισμό και φτιάχνοντας νέες αμυντικές γραμμές -, θα μπορούσε να ενισχύσει τη μόχλευση της Ουκρανίας σε οποιεσδήποτε πιθανές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Ηδη, η αστραπιαία επιδρομή της Ουκρανίας στη Ρωσία υπονομεύει τη διαδεδομένη ιδέα ότι ο Πούτιν κρατά όλα τα χαρτιά για να υπαγορεύσει τους όρους της κατάπαυσης του πυρός.

Difficult as it would be, efforts to achieve agreed partial de-escalation of parts of the conflict seems to me to make sense. Whether it would work is of course a different question. https://t.co/qme5YGrO4o

— Carl Bildt (@carlbildt) August 18, 2024

Το Κίεβο φαίνεται να δείχνει ότι η μόχλευση στις διαπραγματεύσεις είναι ένας από τους στόχους της επίθεσης. Σύμβουλος του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε στη «Washington Post»: «Αυτό θα μας δώσει το πλεονέκτημα  που χρειαζόμαστε για τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία» – κάτι που συνδυάζεται με πρόσφατους υπαινιγμούς του Ζελένσκι ότι το Κίεβο είναι έτοιμο να διαπραγματευτεί.

Η κατεχόμενη Ρωσία θα μπορούσε να ανταλλαχθεί με την κατεχόμενη Ουκρανία;  Οπως πρότεινε ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας Καρλ Μπιλντ στο Χ: «Θα ήταν μια ιδέα και τα δύο κράτη να υποχωρήσουν εντός των αναγνωρισμένων συνόρων τους;».

Το Κίεβο φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος για πιθανές διαπραγματεύσεις, όμως η εισβολή στο Κουρσκ αποτελεί απάντηση και σε άλλα θέματα. Το ένα είναι η αυξανόμενη κούραση από τον πόλεμο στον ουκρανικό πληθυσμό. Αν και η πλειονότητα των Ουκρανών τάσσεται υπέρ της μάχης ώσπου να απελευθερωθούν όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει η Ρωσία από το 2014, το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανταλλάξει μέρος αυτού του εδάφους για την ειρήνη αυξάνεται.

Η κριτική για τη στάση της Ουκρανίας

Δεύτερον, υπάρχει αυξανόμενη κριτική, ιδιαίτερα στη Δυτική Ευρώπη και στον παγκόσμιο Νότο, για τον τρόπο με τον οποίο η Ουκρανία έχει επανειλημμένα αποκλείσει το ενδεχόμενο συνομιλιών με τη Μόσχα. Ετσι το Κίεβο κινδυνεύει να θεωρηθεί αδιάλλακτο στην αποτροπή ενός πρόωρου τερματισμού του πολέμου.

Τέλος, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ τον Νοέμβριο στις ΗΠΑ και της ξαφνικής διακοπής της αμερικανικής βοήθειας για την Ουκρανία. Ακόμα και μια κυβέρνηση της Κάμαλα Χάρις μπορεί να έχει πρόβλημα να προωθήσει μελλοντικά πακέτα στήριξης εάν οι Ρεπουμπλικανοί διατηρήσουν την πλειοψηφία τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο Ζελένσκι μπορεί να αποφάσισε την επίθεση για να επιταχύνει τη δυναμική του πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων διαπραγματευτικών χαρτιών εάν οι συζητήσεις πραγματοποιηθούν νωρίτερα από το αναμενόμενο.

Χθες το μεσημέρι, επίσης, έγινε γνωστό ότι οι ουκρανικές Αρχές κάλεσαν τους κατοίκους της πόλης Ποκρόφσκ, στο Ντονμπάς, να την εκκενώσουν, επικαλούμενες το γεγονός ότι οι ρωσικές δυνάμεις «πλησιάζουν με μεγάλη ταχύτητα».

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»