Παιχνίδια επικοινωνίας από Μητσοτάκη για τον ΒΟΑΚ – Καρκινοβατεί το έργο

Δεν είναι ούτε μία, ούτε δύο οι φορές κατά τις οποίες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει χρησιμοποιήσει το έργο του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης (ΒΟΑΚ) για να παρουσιάσει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να υλοποιήσει ένα ακόμη μεγάλο έργο στις οδικές υποδομές.

Ωστόσο, η ίδια η πορεία των εργασιών του αυτοκινητοδρόμου μήκους περίπου 300 χλμ. που έχει σχεδιαστεί να ξεκινά από την Κίσσαμο των Χανίων και να καταλήγει στη Σητεία του Λασιθίου με προϋπολογισμό περίπου στα 2,2 δισ. ευρώ, έρχεται να διαψεύσει τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη.

Ο Κρητικός πρωθυπουργός από το 2017 ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεσμευόταν «με τον πιο απόλυτο και κατηγορηματικό τρόπο, ότι ο ΒΟΑΚ θα γίνει. Σας δίνω το λόγο μου γι’ αυτό κι εγώ, όπως ξέρετε, το λόγο μου τον κρατώ. Είναι θέμα ασφάλειας, είναι και θέμα ανάπτυξης. Χωρίς σύγχρονο οδικό άξονα, η Κρήτη θα οδηγηθεί σε συμφόρηση», έλεγε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το Ηράκλειο ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Αλλά και στις 29 Μάϊου του 2021 ο Μητσοτάκης από τη θέση του πρωθυπουργού μαζί με τον τότε υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή παρουσίαζαν στην Κρήτη σε πανηγυρική εκδήλωση τη χάραξη του ΒΟΑΚ αλλά και τον τρόπο εκτέλεσης του μεγάλου οδικού άξονα. Και ο ίδιος έλεγε: «Με ήσυχη τη συνείδηση, απευθύνομαι στους συντοπίτες μου και τους λέω ότι η δέσμευση τη οποία ανέλαβα προεκλογικά, ότι ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης θα γίνει πράξη είμαι εδώ για να σας το ξαναπώ: ο δρόμος αυτός θα γίνει και η Κρήτη θα αποκτήσει επιτέλους το δρόμο που της αξίζει».

Ο πρωθυπουργός και στις παραμονές των ευρωεκλογών τον Ιούνιο του 2024 στη διάρκεια της διακαναλικής συνέντευξης έκανε λόγο για προσωπικό στοίχημα σχετικά με την υλοποίηση του ΒΟΑΚ.

Τα τμήματα του έργου

Πέντε χρόνια έχουν περάσει από το 2019 όταν ανέλαβαν η ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης τη διακυβέρνηση της χώρας και τρία χρόνια από την επίσημη παρουσίαση του έργου του ΒΟΑΚ. Μάλιστα ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Καραμανλής να δηλώνει: «Παραλάβαμε, όπως έχω πει κι άλλες φορές, μια απλή μολυβιά στο χάρτη. Ένα έργο που ήταν σχεδόν στη σφαίρα του απραγματοποίητου. Τόσα χρόνια συζητιόταν αλλά κανείς δεν πίστευε πια ότι θα πραγματοποιηθεί. Με συγκεκριμένα βήματα το κάνουμε πραγματικότητα. Κάνοντας άλματα σε όλα τα επίπεδα και εξασφαλίζοντάς του τις τρεις πιο βασικές προϋποθέσεις: χρηματοδότηση, χάραξη, χρονοδιάγραμμα».

Η πραγματικότητα, όμως, έρχεται να διαψεύσει την κυβέρνηση της ΝΔ.

Το έργο του ΒΟΑΚ έχει εξασφαλίσει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 427 εκατ. ευρώ, και χωρίστηκε στα ακόλουθα τμήματα για την υλοποίηση του:

1. Χανιά – Ηράκλειο (Χερσόνησος) που θα εκτελεστεί με τη μέθοδο της παραχώρησης.

Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 1,8 δισ. ευρώ, ενώ τον Μάρτιο αναδείχθηκε ο πλειοδότης του έργου μετά από διαγωνισμό. Ωστόσο η σύμβαση παραχώρησης δεν έχει ακόμη υπογραφεί.

Το μήκος του τμήματος του αυτοκινητοδρόμου είναι 157 χλμ και σε αυτό περιλαμβάνεται επίσης η κατασκευή:

– 2 λωρίδων κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ

– 26 σηράγγων

– 10,80 χλμ. νέων γεφυρών, 23 εκ των οποίων υπερβαίνουν τα 100 μέτρα μήκος

– 20 νέων ανισόπεδων κόμβων και αναβάθμιση των υπαρχόντων 18 ανισόπεδων κόμβων στις Παρακάμψεις Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου.

Στο συγκεκριμένο τμήμα του έργου υπάρχουν προσφυγές κατά της περιβαλλοντικής μελέτης από τους δήμους Ηρακλείου και Μαλεβιζίου. Αν και οι αποφάσεις του ΣτΕ αναμένονταν τον περασμένο Μάιο εντούτοις αυτές μετατέθηκαν για τον Νοέμβριο.

Οι δημοτικές αρχές ζητούν μερική υπογειοποίηση του αυτοκινητοδρόμου με το επιπλέον κόστος να υπολογίζεται σε 100 με 120 εκατ. ευρώ.

Οι εκτιμήσεις θέλουν στις αρχές του 2025 να κρίνεται η τύχη του συγκεκριμένου τμήματος του οδικού άξονα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ενδεχόμενο καθυστερήσεων αλλά και απώλειας κοινοτικών πόρων. Από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν δεσμευτεί πόροι 200 εκατ. ευρώ για το συγκεκριμένο τμήμα του έργου, οι οποίοι βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί αν καθυστερήσει η υλοποίηση του.

2. Χερσόνησος-Νεάπολη θα υλοποιηθεί με τη μέθοδο της ΣΔΙΤ.

Για το συγκεκριμένο τμήμα από τη Χερσόνησο Ηρακλείου μέχρι τη Νεάπολη Λασιθίου το κόστος του έργου ανέρχεται στα 290 εκατ. ευρώ. Τα 90 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου είναι:
-Μήκος αυτοκινητόδρομου: 22,5 χλμ.
-3 σήραγγες μήκους 4,3χλμ
-5 ανισόπεδοι κόμβοι (Χερσόνησος, Σταλίδα, Μάλια, Σίσι, Σεληνάρι)
-5 γέφυρες μήκους 1,3χλμ.

Η σύμβαση με την ανάδοχο κοινοπραξία του έργου υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2023.

3. Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος Λασιθίου, το έργο εκτελείται από το δημόσιο

Ο προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 169 εκατ. ευρώ και η χρηματοδότηση έχει εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Η σύμβαση με την ανάδοχο εταιρεία έχει υπογραφεί το 2022.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου είναι:

-Μήκος αυτοκινητόδρομου 14,5 χιλιόμετρα ενώ περιλαμβάνει επίσης 11,2 χιλιόμετρα παράπλευρου δικτύου.
-Η τυπική διατομή του αυτοκινητόδρομου θα έχει πλάτος οδοστρώματος 21,5 μέτρα με 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ.
-4 νέοι ανισόπεδοι κόμβοι σε Νεάπολη, Λίμνες, Λακκώνια και Άγιο Νικόλαο.
-6 γέφυρες μήκους 865 μέτρων.

Εργοτάξια και απαλλοτριώσεις

Στα δύο προαναφερόμενα τελευταία τμήματα του έργου τώρα ξεκινούν οι εργασίες.

Ωστόσο, οι αποφάσεις για τις υποχρεωτικές απαλλοτριώσεις αν κι έχουν εκδοθεί από τον Δεκέμβριο του 2021 εντούτοις προχωρούν με πολύ αργές διαδικασίες.

Οι εκτιμήσεις της αξίας μεταβιβάστηκαν με τρία χρόνια καθυστέρηση στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ενώ και οι δικαστικές αποφάσεις για την τιμή ανά μονάδα αποζημίωσης άργησαν να εκδοθούν.

Απαιτήθηκαν επίσης διορθωτικά κτηματολόγια και άλλες διοικητικές διαδικασίες.

Προβλήματα ωρίμανσης μελετών

Συνολικά και σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς το έργο του ΒΟΑΚ, για το οποίο επίσης ακόμα δεν έχουν δρομολογηθεί και οι διαδικασίες για τα άλλα δύο τμήματα του έργου «Κίσσαμος – Χανιά» και «Άγιος Νικόλαος – Σητεία», χαρακτηρίζεται από μεγάλες καθυστερήσεις.

Τα χρονοδιαγράμματα δεν είναι ορατά ως προς την υλοποίηση των έργων, ενώ ανακύπτουν και ζητήματα υπέρβασης κόστους.

Κατά τους ίδιους παράγοντες της αγοράς, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα μελετητικής ωρίμανσης, προβλήματα με τη χάραξη του έργου αλλά και καθυστερήσεις με τις απαλλοτριώσεις.

Το έργο του ΒΟΑΚ, αν και προσωπικό στοίχημα του πρωθυπουργού, καρκινοβατεί…