Φωνή λαού – οργή θεού

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απέφυγε για αρκετές μέρες να πάει στις περιοχές που επλήγησαν από την πρόσφατη μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά στην Αττική.

Ήταν εμφανής η επικοινωνιακή προσπάθεια να αποφύγει ειδικά τις πρώτες μέρες την ταύτιση με την καταστροφή, παρότι υποτίθεται ότι σε μεγάλες φυσικές καταστροφές δουλειά του κυβερνήτη της χώρας είναι να πάει στην πρώτη γραμμή.

Ακόμη και εάν η καταστροφή σε μεγάλο βαθμό ανέδειξε κενά στην αντιπυρική προστασία που σε μεγάλο βαθμό είναι και δική του ευθύνη, όφειλε να είναι εκεί.

Η απουσία αυτή ήταν άλλος ένα λόγος που η κυβερνητική επιχείρηση damage control με κεντρική ιδέα το «ήταν λίγοι αυτοί που επλήγησαν» και επίκληση της κλιματικής κρίσης και της ατομικής ευθύνης, μάλλον δεν στέφθηκε με επιτυχία, καθώς, όπως φάνηκε, η κοινωνία αναγνώρισε τους ενόχους και τις ευθύνες τους.

Εύκολες δικαιολογίες και επικοινωνιακά τρικ αποδείχθηκε ότι δεν μπορούν να την παραπλανήσουν όταν βλέπει μια πυρκαγιά να γίνεται σε πολύ σύντομο χρόνο ανεξέλεγκτη, να παίρνει τεράστιες διαστάσεις και να μπαίνει στον αστικό ιστό.

Και όλα αυτά σε μια περιοχή, που εξαιτίας και του μεγάλου πληθυσμού και της μεγάλης συγκέντρωσης δραστηριοτήτων και του επιβαρυμένου παρελθόντος, υποτίθεται ότι έχει υπάρξει και η μεγαλύτερη επένδυση στην αντιπυρική προστασία και στην ετοιμότητα των αρμόδιων υπηρεσιών.

Και όμως ήταν στην Αττική, στην έδρα του επιτελικού κράτους όπου αυτός ο σχεδιασμός αποδείχτηκε τελικά παραπάνω από ανεπαρκής.

Ωστόσο, ο πρωθυπουργός δεν μπορούσε να αποφεύγει επ’ άπειρον να πάει όντως σε αυτές τις περιοχές και έστω από μακριά να αντιμετωπίσει την οργή της κοινωνίας.

Και λέω από μακριά γιατί μια δυσανάλογα ισχυρή αστυνομική δύναμη εξασφάλισε οι διαμαρτυρόμενοι κάτοικοι και εκπρόσωποι μαζικών φορέων να κρατηθούν αρκετά μακριά από τους «επισήμους».

Όμως, δεν μπορεί, την ώρα που έφτανε και την ώρα που έφευγε κάτι θα πήρε το αυτί του από τα συνθήματα που ακούγονταν σε βάρος του. Κάπως πρέπει να τον προβλημάτισε το ότι έξω από το δημαρχείο Πεντέλης δεν μαζεύτηκαν και πολίτες για να του πουν «καλά τα πήγες», παρά μόνο διαμαρτυρόμενοι. Και σε τελική ανάλυση, είναι ενδεικτικό ότι δεν έγινε καμία σκέψη για την παρουσία επί τόπου με όρους άμεσης επαφής με τους πολίτες, κίνηση που υποτίθεται ότι είναι επιβαλλόμενη σε τέτοιες περιστάσεις για να καθησυχάσει και να διαβεβαιώσει ότι η Πολιτεία είναι όντως στο πλευρό των πολιτών.

Προφανώς δεν επέλεξε κάτι τέτοιο γιατί ήξερε ότι θα αντιμετώπιζε οργή, παρότι ανακοίνωσε μέτρα στήριξης και σχέδια για την αποκατάσταση των περιοχών.

Οργή, γιατί οι πολίτες δεν μπορούν να συγχωρήσουν αυτά που έζησαν. Την απουσία του κρατικού μηχανισμού, την κατάρρευση των υποτίθεται επικαιροποιημένων σχεδίων, τη διάψευση όλων των διαβεβαιώσεων ότι φέτος «είχαμε πάρει το μάθημά μας» από τα προηγούμενα λάθη και τις προηγούμενες τραγωδίες.

Και γιατί οι πολίτες δεν θέλουν να ζουν μέσα στο φόβο. Πιο σωστά: δεν μπορούν να αποδεχτούν μια συνθήκη όπου η καταστροφή και ο φόβος για αυτή θα γίνουν η νέα κανονικότητα και όπου τελικά το μόνο που θα τους απομένει θα είναι η «ατομική τους ευθύνη».

Ιδίως όταν αυτή τη στιγμή κάθε πρωί που ξυπνάνε όσοι ζουν στις περιοχές που επλήγησαν βλέπουν από το παράθυρό τους ένα τοπίο καταστροφής. Αυτό που λογικά αντίκρυσε και ο ίδιος στην «αυτοψία» που έκανε στα καμένα πριν από τη σύσκεψη.

Είμαι δε σίγουρος ότι κάπου θα άκουσε στο βάθος και αυτό το «παραιτήσου». Ένα σύνθημα που δεν είναι η πρώτη φορά που ακούστηκε αυτή την πενταετία και που δείχνει ότι η εικόνα της παντοδυναμίας του έχει αρχίσει να υποχωρεί.

Γι’ αυτόν τον λόγο και εάν δεν θέλει αυτή η οργή να γίνει μια μόνιμη και μη αντιστρέψιμη συνθήκη, θα πρέπει να δείξει ότι παίρνει μέτρα πραγματικά και χειροπιαστά, δίνοντας την εγγύηση της αλλαγής πορείας.

Γιατί με power-point, εξαγγελίες για μελέτες που ΘΑ συμβασιοποιηθούν και μετά ΘΑ υλοποιηθούν και απλή τιμαριθμική αναπροσαρμογή των άμεσων οικονομικών ενισχύσεων σε πληγέντες, η οργή δεν κατευνάζεται.

Γιατί το διακύβευμα είναι όντως ο πολίτης να αισθάνεται ότι το κράτος είναι δίπλα του.

Και ως προς αυτή τη διάσταση, το «επιτελικό κράτος» έχει αποτύχει παταγωδώς.