Πώς η γκάφα ενός στρατηγού άφησε τα σύνορα της Ρωσίας ευάλωτα

Την άνοιξη του τρέχοντος έτους, ο νέος στρατιωτικός, διορισμένος από τη Μόσχα, που επιβλέπει την ασφάλεια στην επαρχία Κουρσκ της Ρωσίας, διέλυσε ένα συμβούλιο που είχε αναλάβει την προστασία της ευάλωτης συνοριακής περιοχής.

Ο συνταγματάρχης Αλεξάντερ Λάπιν δήλωσε ότι ο στρατός έχει μόνος του τη δύναμη και τους πόρους για να προστατεύσει τα σύνορα της Ρωσίας, σύμφωνα με αξιωματούχο των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας, όπως υποστηρίζει η αμερικανική Wall Street Journal.

Το σχέδιο αυτό άφησε ένα ακόμη κενό στην αδύναμη συνοριακή άμυνα της Ρωσίας, η οποία κατέρρευσε νωρίτερα αυτό τον μήνα, όταν τα ουκρανικά στρατεύματα εκτέλεσαν μια αστραπιαία επίθεση πέρα από τα σύνορα στο Κουρσκ, τα οποία διέσχισαν για να βρουν τα ρωσικά στρατεύματα σε διάλυση. Προχώρησαν μπροστά και τώρα λένε ότι κατέχουν περισσότερα από 400 τετραγωνικά μίλια ρωσικού εδάφους.

Το βέβαιο είναι, τονίζει η WSJ, ότι ο Λάπιν δεν άνοιξε μόνος του τις πύλες για την πρώτη ξένη εισβολή σε ρωσικό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είχε να αντιμετωπίσει μια κρίσιμη έλλειψη ανδρών. Αλλά το λάθος του είναι χαρακτηριστικό ενός ανώτατου επιτελείου που συχνά δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα στο πεδίο της μάχης, κάτι που τώρα ταλαιπωρεί τη Μόσχα, καθώς προσπαθεί να εκδιώξει τις ουκρανικές δυνάμεις από το έδαφός της.

Η αδέξια αντίδραση έδειξε πως η εισβολή της Ουκρανίας στο ρωσικό έδαφος έπληξε το αδύναμο σημείο της Μόσχας: τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης

Ο συγκεντρωτισμός του Πούτιν δεν βοήθησε την Ρωσία

Από την έναρξη του πολέμου, η συγκεντρωτική σκέψη της Μόσχας, ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της Ρωσίας υπό τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, έχει αποτύχει στο πεδίο της μάχης, υποστηρίζει η αμερικανική εφημερίδα. Έχει εμποδίσει τον νηφάλιο σχεδιασμό στο Κρεμλίνο, και όταν αυτά τα σχέδια απέτυχαν, εμπόδισε τις ρωσικές δυνάμεις να αυτοσχεδιάσουν για να αντιδράσουν στις εξελίξεις.

«Η κάθετη εξουσία του Πούτιν εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά προς το παρόν λειτουργεί εναντίον των ρωσικών στόχων στο έδαφος», εξηγεί ο William Courtney, πρώην διπλωμάτης και επίκουρος ανώτερος συνεργάτης στο Rand. «Και με τον σχεδιασμό της Ρωσίας να προέρχεται όλος από την κορυφή, οι αντιδράσεις της σε απροσδόκητα, ταχέως εξελισσόμενα γεγονότα είναι απίστευτα εξασθενημένες, χωρίς κανείς στο έδαφος να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες».

Την Τετάρτη (21/8), η Ουκρανία εξαπέλυσε άλλη μια επίθεση στο εσωτερικό της Ρωσίας, αυτή τη φορά στέλνοντας τουλάχιστον 45 μη επανδρωμένα αεροσκάφη στις συνοριακές περιοχές της χώρας, Μπριάνσκ, Κουρσκ και Μπέλγκοροντ, σε μια προσπάθεια να πλήξουν την αεράμυνα και τη Μόσχα.

Σχεδόν 12 από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έφτασαν σε περιοχές γύρω από την πρωτεύουσα, δήλωσε ο δήμαρχος της Μόσχας Σεργκέι Σομπιάνιν, κάνοντας λόγο για μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην ρωσική πρωτεύουσα από την έναρξη του πολέμου. Όλα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, είπε, καταρρίφθηκαν από συστήματα αεράμυνας και δεν αναφέρθηκαν ζημιές ή θύματα αλλού.

Αδύναμη η Μόσχα χωρίς ένα κεντρικό όργανο, υπεύθυνο για τη ρωσική απάντηση

Δεν είναι σαφές αν το διυπηρεσιακό συμβούλιο που διαλύθηκε από τον Λάπιν, ένα όργανο που συνδύαζε στρατιωτικούς αξιωματικούς με τοπικούς και περιφερειακούς αξιωματούχους ασφαλείας, θα είχε βοηθήσει στην οργάνωση μιας συνεκτικής απάντησης από τη Μόσχα. Αλλά χωρίς ένα κεντρικό όργανο, που να είναι υπεύθυνο για την απάντηση της Ρωσίας, οι προσπάθειες της Μόσχας να εκδιώξει τις δυνάμεις του Κιέβου ήταν μέχρι στιγμής χαοτικές και αναποτελεσματικές.

Αυτό έχει αφήσει τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας, όπως το υπουργείο Εσωτερικών και την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, που είναι υπεύθυνες για την εσωτερική ασφάλεια, καθώς και το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, υπεύθυνο για τις μάχες στο εσωτερικό της Ουκρανίας, να πιέζονται για να ηγηθούν μιας απάντησης.

«Η Ρωσία εξακολουθεί να προετοιμάζει την αντίδρασή της σε αυτή την εισβολή της Ουκρανίας. Υπήρξε μια αρκετά αργή και διάσπαρτη αντίδραση σε αυτήν», δήλωσε ο στρατηγός Κρίστοφερ Καβόλι, διοικητής του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου, μιλώντας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων την Πέμπτη. «Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν θα ήταν ακριβώς σαφές ποιος είναι υπεύθυνος».

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό. Δεν έχει δώσει δημόσια εξηγήσεις για το πώς επέτρεψε στις ουκρανικές δυνάμεις να περάσουν στο ρωσικό έδαφος. Λίγες ώρες μετά την εισβολή της Ουκρανίας, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου της Ρωσίας, στρατηγός Βαλέρι Γερασίμοφ – ο οποίος δεν έχει κάνει καμία δημόσια εμφάνιση μετά την εισβολή – δήλωσε ότι οι δυνάμεις του Λαπίν και οι συνοριοφύλακες εργάζονταν «για να καταστρέψουν τον εχθρό σε περιοχές που γειτνιάζουν άμεσα με τα ρωσο-ουκρανικά σύνορα».

Γιατί το Κρεμλίνο δεν πίστεψε τις αναφορές του Λάπιν

Η αρχική αντίδραση θυμίζει τις πρώτες ώρες της εξέγερσης υπό την ηγεσία του Γεβγένι Πριγκόζιν, ο οποίος ηγήθηκε της μισθοφορικής ομάδας Wagner στην Ουκρανία. Έστειλε τις δυνάμεις του προς τη Μόσχα για να ανατρέψει τους αντιπάλους του, τους οποίους κατηγορούσε για τα στρατιωτικά προβλήματα της Ρωσίας – τον Γερασίμοφ και τον τότε υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού.

Τις ημέρες που προηγήθηκαν της εισβολής της Ουκρανίας στο Κουρσκ, ανέφεραν στρατιωτικοί ανταποκριτές της Ρωσίας, η διοίκηση του Λάπιν είχε στείλει αναφορές στη Μόσχα, προειδοποιώντας ότι οι ουκρανικές δυνάμεις αυξάνουν τον αριθμό τους στη γραμμή του μετώπου. Αλλά αυτό το τέχνασμα είχε χρησιμοποιηθεί και από τις δύο πλευρές στο παρελθόν ως τακτική ψυχολογικού πολέμου, είπαν άνθρωποι που γνωρίζουν τους συνοριακούς ελιγμούς, και έτσι η Μόσχα απέρριψε τις προειδοποιήσεις.

Ανεξάρτητα από τις πληροφορίες σχετικά με τις στρατιωτικές κινήσεις, τα στρατεύματα υπό τη διοίκηση του Λάπιν απέτυχαν να δράσουν επιβάλλοντας αμυντικές γραμμές ή τοποθετώντας νάρκες, όπως έκαναν πέρυσι οι Ρώσοι στρατιώτες για να εμποδίσουν μια μεγάλη και καλά σχεδιασμένη ουκρανική αντεπίθεση.

Όταν οι Ουκρανοί εισήλθαν στη ζώνη του μηδενός μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, δεν συνάντησαν καμία αντίσταση και, στο εσωτερικό της Ρωσίας, δεν υπήρχαν δυνάμεις εδαφικής άμυνας για να τους βοηθήσουν να επιβραδύνουν.

Κακός σχεδιασμός και έλλειψη ανδρών

Ο αμυντικός σχεδιασμός ήταν σχεδόν τόσο καταστροφικός όσο και η ίδια η αρχική εισβολή της Ρωσίας, όταν οι στρατιωτικοί σχεδιαστές, βασιζόμενοι σε λανθασμένες πληροφορίες – και στην πεποίθηση ότι ο ουκρανικός στρατός θα κατέρρεε κάτω από μια πλήρους κλίμακας επίθεση – έστειλαν τεθωρακισμένες φάλαγγες στην Ουκρανία σε σχηματισμό παρέλασης, καθιστώντας τις εύκολους στόχους για μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αντιαρματικά όπλα.

Ομοίως, όταν οι Ουκρανοί στρατιώτες εισήλθαν στη Ρωσία, η πρώτη ένοπλη αντίστασή τους ήταν από το 488ο σύνταγμα της 144ης ταξιαρχίας μηχανοκίνητων τυφεκίων, μια μονάδα που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από στρατεύσιμους, οι οποίοι σύμφωνα με τη ρωσική πολιτική δεν πρέπει να πολεμούν εντός της Ουκρανίας. Οι απαιτήσεις του μετώπου είχαν εξαντλήσει το ανθρώπινο δυναμικό και τους πόρους των ρωσικών δυνάμεων.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κακός σχεδιασμός και η έλλειψη ανδρών συνδυάστηκαν υπό τη διοίκηση του Λάπιν. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2022, οι ουκρανικές δυνάμεις εξαπέλυσαν αιφνιδιαστική επίθεση στη βορειοανατολική Ουκρανία. Χωρίς οι Ρώσοι να έχουν οχυρώσει επαρκώς τις θέσεις τους στην πρώτη γραμμή, οι Ουκρανοί τούς προσπέρασαν χρησιμοποιώντας ταχέως κινούμενα οχήματα πεδίου, ακολουθούμενα από βαρύτερα τεθωρακισμένα κλιμάκια. Η επιθετική γραμμή της Ρωσίας κατέρρευσε και η Ουκρανία κατάφερε να ανακτήσει χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα στα βορειοανατολικά.

Το αδύναμο σημείο της Ρωσίας, ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης

Μετά την πανωλεθρία, ο ισχυρός ηγέτης της Τσετσενίας, Ραμζάν Καντίροφ, ζήτησε την παραίτησή του: «Θα υποβίβαζα τον Λάπιν σε οπλίτη, θα του αφαιρούσα τα παράσημά του και θα τον έστελνα στην πρώτη γραμμή με ένα πολυβόλο».

Αυτό το φιάσκο ανάγκασε το Κρεμλίνο να επανεξετάσει το πρόβλημα του ανθρώπινου δυναμικού του και ένα μήνα αργότερα η Ρωσία ξεκίνησε μια γενική επιστάτευση για να ενισχύσει την ισχνή άμυνά της. Έκτοτε, τα χρηματικά κίνητρα της στρατιωτικής θητείας κράτησαν τους εθελοντές, που προσέρχονταν στα ρωσικά στρατολογικά γραφεία με ρυθμό περίπου 1.000 την ημέρα.

Αυτό έχει βοηθήσει την πολεμική μηχανή της Ρωσίας να αποσπά κομμάτια της Ουκρανίας σε έναν εξοντωτικό πόλεμο φθοράς, αλλά οι υψηλές απώλειες έχουν μειώσει τα στρατηγικά αποθέματα, περιορίζοντας το ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορούσε τώρα να κατευθύνει το Κρεμλίνο στο Κουρσκ.

Τώρα, καθώς η Ρωσία προσπαθεί να αποκτήσει πλεονέκτημα στο έδαφός της, φέρνει κάποιες δυνάμεις από την ανατολική Ουκρανία, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι αφαιρεί ανθρώπινο δυναμικό από την πρώτη γραμμή. Η αδέξια αντίδραση έδειξε πως η εισβολή της Ουκρανίας στο ρωσικό έδαφος έπληξε το αδύναμο σημείο της Μόσχας: τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης.