Από τους «πολέμους για το πετρέλαιο» στους «πολέμους για τα τρόφιμα» – Κινδυνεύει η επισιτιστική ασφάλεια;

Βρίσκεται σε κίνδυνο η παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια; Το αυξημένο κόστος των τροφίμων είναι το νέο πεδίο μάχης; Οι επόμενοι πόλεμοι θα γίνουν για τα τρόφιμα;

Κανείς δεν μπορεί να δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση παρά μόνο να εστιάσει σε ορισμένα από τα δεδομένα: O πληθωρισμός των τροφίμων «τρέχει» με τους υψηλότερους ρυθμούς στη μεταπολεμική ιστορία και ο προστατευτισμός και η κλιματική αλλαγή δημιουργούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο στην παγκόσμια διατροφική αλυσίδα.

Ανατολή, Δύση και επαρκή αποθέματα – Τα δεδομένα και η «μάχη» που δίνεται

Πρόσφατα το πρακτορείο Bloomberg αποκάλυψε ότι Κινέζοι κορυφαίοι αξιωματούχοι έλαβαν εντολή να δημιουργήσουν επαρκή αποθέματα στους τομείς της ενέργειας, των εμπορευμάτων και των τροφίμων. Απέναντι στην υπερδύναμη από την Ανατολή η Δύση επεξεργάζεται τα δεδομένα και από τη μια δίνει τη μάχη να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στον τομέα της προσφοράς και από την άλλη έχει πάντα στο μυαλό της δεύτερες σκέψεις για δημιουργία αποθεμάτων.

Ο πληθωρισμός τροφίμων και η… κρατική παρέμβαση

Με τις γεωπολιτικές εντάσεις να αυξάνονται και την κλιματική αλλαγή να δηλώνει «παρούσα» εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι απόψεις των ανθρώπων της αγοράς που καλούνται να «διαβάσουν» αυτό που έρχεται…

Ο κόσμος οδεύει προς «επισιτιστικούς πολέμους» σύμφωνα με έναν από τους μεγαλύτερους εμπόρους αγροτικών εμπορευμάτων του κόσμου.

Σημαντικό για την ενεργειακή επάρκεια το πετρέλαιο.

«Έχουμε κάνει πολλούς πολέμους για το πετρέλαιο. Θα κάνουμε ακόμα μεγαλύτερους πολέμους για τα τρόφιμα και το νερό», δήλωνε ο Sunny Verghese, διευθύνων σύμβουλος της Olam Agri, ενός οίκου εμπορίας αγροτικών προϊόντων με έδρα τη Σιγκαπούρη.

Μιλώντας στο συνέδριο καταναλωτών «Redburn Atlantic και Rothschild», γράφουν οι Financial Times, ο Verghese προειδοποίησε ότι οι εμπορικοί φραγμοί που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις που προσπαθούν να ενισχύσουν τα εγχώρια αποθέματα τροφίμων έχουν επιδεινώσει τον πληθωρισμό των τροφίμων.

Οι μεγάλοι έμποροι αγροτικών εμπορευμάτων, που αποκόμισαν κέρδη ρεκόρ το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – εκτινάσσοντας τις τιμές των τροφίμων στα ύψη- έχουν κατηγορηθεί ότι επιδείνωσαν τον πληθωρισμό στα τρόφιμα μέσω προσαυξήσεων που επέβαλαν για να αυξήσουν τα κέρδη τους.

Αλλά ο Verghese δεν υιοθετεί εξ ολοκλήρου το παραπάνω υποστηρίζοντας πως ο αυξημένος πληθωρισμός τροφίμων είναι εν μέρει αποτέλεσμα κρατικών παρεμβάσεων. Όπως είπε, ο πολλαπλασιασμός των μη δασμολογικών εμπορικών φραγμών το 2022 -ως απάντηση στον πόλεμο (συνολικά 1.266 από 154 χώρες σύμφωνα με τη μέτρησή του)- έχει «δημιουργήσει μια υπερβολική ανισορροπία προσφοράς-ζήτησης».

Παιχνίδια στην γεωπολιτική σκακιέρα

Οι πλουσιότερες χώρες δημιουργούσαν πλεονάσματα σε στρατηγικά αγαθά, οδηγώντας σε υπερβολική ζήτηση και με τη σειρά τους σε υψηλότερες τιμές σημείωσε. «Η Ινδία, η Κίνα, όλοι έχουν αποθέματα ασφαλείας, αυτό επιδεινώνει το παγκόσμιο πρόβλημα», πρόσθεσε.

Οι τιμές των τροφίμων άρχισαν να ανεβαίνουν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και εκτινάχθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η επισιτιστική ανασφάλεια στις φτωχότερες χώρες επιδεινώθηκε και οι καταναλωτές σε όλο τον κόσμο βρέθηκαν αντιμέτωποι με άνευ προηγουμένου κρίση κόστους ζωής.

Στο μεταξύ η κλιματική ήρθε να δυσχεραίνει τη γεωργική παραγωγή παγκοσμίως στρέφοντας τις κυβερνήσεις όλο και περισσότερο σε πολιτικές προστατευτισμού.

Το 2022, η Ινδονησία απαγόρευσε τις εξαγωγές φοινικέλαιου για να προστατεύσει την τοπική αγορά, ενώ πέρυσι η Ινδία επέβαλε εξαγωγικούς περιορισμούς σε ορισμένους τύπους ρυζιού σε μια προσπάθεια να περιορίσει την άνοδο των εγχώριων τιμών ενόψει και προκάλεσε φόβους για ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.

«Αυτό είναι ακριβώς το λάθος» δηλώνει ο Verghese και προβλέπει: «Θα το βλέπετε όλο και περισσότερο αυτό».

Και η κλιματική αλλαγή στην εξίσωση

Η Olam Group, που επεξεργάζεται και προμηθεύει σιτηρά, σπόρους, βρώσιμα έλαια, ρύζι και βαμβάκι, είναι μέρος του ευρύτερου ομίλου Olam. Η δραστηριότητά της στον τομέα τροφίμων και αγροτικών προϊόντων (προμηθεύει συστατικά, ζωοτροφές και ίνες σε παγκόσμια brands όπως η Nestle και η Unilever) πέρασε μια δύσκολη χρονιά.

Ο πλανήτης σε κίνδυνο

Η εταιρεία, που έχει αφήσει το στίγμα της στην Ασία και στην Αφρική, ερευνήθηκε από τις αρχές της Νιγηρίας πέρυσι μετά από αναφορές σε μέσα ενημέρωσης πως ενεπλάκη σε απάτη ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι μετοχές της εταιρείας έκαναν άλμα τον Φεβρουάριο όταν απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες.

Ο Verghese, αναφερόμενος στην επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στις παγκόσμιες αποδόσεις, απηύθυνε έκκληση στα διευθυντικά στελέχη των καταναλωτικών κλάδων, συμπεριλαμβανομένων των αφεντικών της Coca Cοla και της Associated British Foods, να «ξυπνήσουν» και να αναλάβουν περισσότερη δράση για την κλιματική αλλαγή.

Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να χρεώνουν φόρο για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, όπως υποστήριξε. «Οι εκπομπές είναι δωρεάν σήμερα, άρα ρυπαίνουμε αδιάκριτα» είπε.

Σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία ο «πόλεμος των αποθεμάτων» υπάρχει και δεν υπάρχει… Αν κάνουμε την υπόθεση πως υπάρχει δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τους νικητές. Αυτούς που θα στοκάρουν σε μεγαλύτερη κλίμακα, γρηγορότερα και φτηνότερα προϊόντα στρατηγικής σημασίας. Θα είναι οι χώρες που κατέχουν την κορυφή της πυραμίδας οικονομικής και γεωπολιτικής ισχύος.