Φωτιές: Από τον «στρατηγό άνεμο» στα «ακαθάριστα οικόπεδα» – Το νέο βολικό αφήγημα της κυβέρνησης

Στις καταστροφικές πυρκαγιές στην Ηλεία, το καλοκαίρι του 2007, ο τότε υπουργός Δημοσίας Τάξης, Βύρων Πολύδωρας, έδειξε τον «στρατηγό άνεμο» ως «υπεύθυνο» της καταστροφής. Δεκατέσσερα χρόνια μετά και αφού το αφήγημα της κλιματικής αλλαγής αρχίζει να ξεθωριάζει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ανακάλυψε έναν νέο «υπεύθυνο» για να φορτώσει την ανυπολόγιστη ζημιά που υπέστη η βορειοανατολική Αττική: Τα ακαθάριστα οικόπεδα.

Στην σύσκεψη στο παλιό δημαρχείο Πεντέλης υπό τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, το Μαξίμου φρόντισε να ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς διασποράς των ευθυνών για το κακό που μας βρήκε και φέτος με μια προσεκτικά σχεδιασμένη παρουσίαση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Η «μηχανή» διαχείρισης κρίσεων έπιασε δουλειά και ένα μέτρο που σαφώς έχει τη σημασία του για την πρόληψη από τις πυρκαγιές, έκλεψε την παράσταση.

Από τη σύσκεψη στην Πεντέλη

8 στις 10 κατοικίες

Πρόκειται για την παρουσίαση των συμπερασμάτων από τις δηλώσεις καθαρισμού των οικοπέδων με την κυβέρνηση να συνάγει συμπεράσματα, συνδέοντας την εξάπλωση της φωτιάς με τα καθαρισμένα ή όχι οικόπεδα.

Στη σχετική έκθεση διαβάζουμε πως «εκεί που είχαμε δηλώσεις καθαρισμένων οικοπέδων σε πολλές περιπτώσεις η φωτιά σταμάτησε στα όρια των οικοπέδων, ενώ προχώρησε εκεί που δεν είχαμε δηλώσεις καθαρισμένων», ενεργοποιώντας αντανακλαστικά ατομικής ευθύνης καθώς «8 στις 10 κατοικίες που κρίθηκαν ακατάλληλες προς χρήση δεν είχα δηλωθεί ως καθαρισμένες».

Ήταν μία μεγάλη επιτυχία;

Τη σκυτάλη πήρε ο πρωθυπουργός που έκανε ιδιαίτερη μνεία στο ζήτημα του καθαρισμού των οικοπέδων.

«Δοκιμάσαμε κάτι το οποίο δεν είχε ξαναγίνει ποτέ στην ιστορία της χώρας. Πιστεύω ότι ήταν αναμφισβήτητα μια πολύ μεγάλη επιτυχία και μια συλλογική κατάκτηση» ανέφερε ο πρωθυπουργός προβάλλοντας ένα θετικό αφήγημα και μετακυλίοντας μέρος της ευθύνης στους πολίτες κάτι που έχει γίνει ξανά και στο παρελθόν.

«Τα στοιχεία τα οποία παρουσίασε ο Δημήτρης Παπαστεργίου (σ.σ. υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης) είναι απολύτως αποκαλυπτικά ως προς την προστασία την οποία παρέχουν τα καθαρισμένα οικόπεδα στις ατομικές περιουσίες αλλά και τη μεγάλη διευκόλυνση στις προσπάθειες κατάσβεσης, διότι πολύ απλά η φωτιά δεν θα βρει την καύσιμη ύλη να κινηθεί με την ίδια ταχύτητα με την οποία συνέβαινε στο παρελθόν», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενώ κάηκαν πάνω από 100.000 στρέμματα στη ΒΑ Αττική με τη φωτιά να σταματά στα τσιμέντα.

«Ήταν μία μεγάλη επιτυχία πάνω στην οποία πρέπει να χτίσουμε» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός και υποσχέθηκε του χρόνου διευκόλυνση των δήμων με τις αποκομιδές των κλαδιών και των χόρτων.

«Αν το οικόπεδο είναι καθαρισμένο… θα γλιτώσει»

Την επομένη της σύσκεψης στην Πεντέλη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος φρόντισε προπαγανδίσει την «επιτυχία» του χρήσιμου μεν μέτρου αλλά όχι καθοριστικότερου για την εξέλιξη μιας πυρκαγιάς που στην προκειμένη περίπτωση «πάτησε» στον οικιστικό ιστό αφήνοντας πίσω μια νεκρή γυναίκα δεκάδες κατεστραμμένα σπίτια και επιχειρήσεις, στάχτη και αποκαΐδια στο ελάχιστο πράσινο που έχει απομείνει στο λεκανοπέδιο.

«Η επιτυχής αναχαίτιση» των 4.000 πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν φέτος, «οφείλεται και στην πρόληψη» είπε (ΣΚΑΪ) ο Παύλος Μαρινάκης εστιάζοντας, κατά τα λεγόμενά του, σε «ένα άλλο στοιχείο που έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον» που «δείχνει πόσα χρόνια χάσαμε ως κράτος, αλλά και πόσα πρέπει να τρέξουμε (…) ότι 8 στα 10 οικόπεδα που επλήγησαν, σπίτια, οικήματα (…) ήταν ακαθάριστα τα οικόπεδα τους».

Το σύνθημα δόθηκε… Αφού αναγνώρισε πως «το κράτος έχει πάντοτε τις ευθύνες του (…)» έβαλε «σφήνα» πως «έγιναν περισσότεροι από 800.000 καθαρισμοί οικοπέδων» και εκτίμησε πως «υπάρχει ένα case study στο οποίο πρέπει να πατήσουμε, το οποίο τι λέει, κατά πάσα πιθανότητα αν το οικόπεδο είναι καθαρισμένο και δηλωμένο, θα γλιτώσει από μία φωτιά που μπορεί να ξεφύγει».

Ο πρωθυπουργός και πίσω αριστερά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Παύλος Μαρινάκης

Καθαρίστε για να… σωθείτε

Στο ίδιο μήκος κύματος με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο βρέθηκε και ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, που και αυτός με την σειρά του έσπευσε να μεταφέρει μέρος της ευθύνης για τις καταστροφές στους πολίτες: «Απεδείχθη με δορυφορικές φωτογραφίες ότι 8 στα 10 σπίτια που έπαθαν ζημιές δεν είχαν κάνει δήλωση καθαρισμού του περιβάλλοντος χώρου και τα 2 από τα 10 που είχαν κάνει, έχουν πάθει μικρές ζημιές».

Κοινώς, κατά τον υπουργό, «όποιος είχε καθαρίσει την αυλή του και τον γύρω χώρο του δεν κινδύνευσε».

«Να περιοριστεί η ζημιά»

Και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, αναφέρθηκε στα ακαθάριστα οικόπεδα αναπαράγοντας τα ίδια επιχειρήματα.

«Φέτος ήταν η πρώτη φορά που υπήρξε πολύ μεγάλη προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, αφού μόνο στην περιοχή που επλήγη υπήρξαν 80.000 καθαρισμένα οικόπεδα, ένας πρωτοφανής αριθμός, ο οποίος έπαιξε μεγάλο ρόλο στο να περιοριστεί η ζημιά από την πρόσφατη πυρκαγιά στην βορειοανατολική Αττική, η οποία ήταν από τις πιο δύσκολες που έχουμε ποτέ αντιμετωπίσει, όχι από πλευράς καταστροφών– που ήταν πολύ λιγότερες από άλλες πυρκαγιές-, αλλά από πλευράς ταχύτητας εξάπλωσής της λόγω των δυνατών ανέμων», είπε (ΣΚΑΪ) και επαίνεσε την προσπάθεια του Δήμου Διονύσου, ο οποίος παρότρυνε τους δημότες του να δημιουργήσουν ζώνες άμυνας γύρω από τα σπίτια τους.

Πυρκαγιά στη Βορειοανατολική Αττική. Επόμενη ημέρα. Βαρνάβας

Ο νόμος 3013/2002

Ο υπεύθυνος χερσαίου προγράμματος της WWF Ελλάς, Νίκος Γεωργιάδης, σε πρόσφατο άρθρο του (NEWS27) έχει κάνει εκτενή αναφορά στο θέμα των ακαθάριστων οικοπέδων προσγειώνοντας στην πραγματικότητα αυτό που η κυβέρνηση παρουσίαζε ως «επιτυχία»

Ήδη, έγραφε, «από το 2002 και συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Νόμο 3013/2002 κάθε Δήμος θα έπρεπε να διαθέτει Τμήμα Πολιτικής Προστασίας με συγκεκριμένη στελέχωση και Συντονιστικό Τοπικό Όργανο. Με τον ίδιο νόμο, προβλέπονται με λεπτομέρεια οι αρμοδιότητες των Δήμων στο έργο της Πολιτικής Προστασίας για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών εντός των διοικητικών ορίων τους, ενώ έχουν και την ευθύνη εφαρμογής του σχεδιασμού και συντονισμού των δράσεων και του δυναμικού τους».

Και εξηγούσε πως «ο νόμος ορίζει ότι οι Δήμοι πρέπει να έχουν σχέδιο και κατάλληλο προσωπικό ώστε να μπορούν εγκαίρως να εκτιμούν τους κινδύνους, τα κενά στον συντονισμό και τα ευάλωτα σημεία της περιοχής τους και να αναλαμβάνουν κατάλληλες δράσεις πρόληψης σε τοπικό επίπεδο. Οι αρμοδιότητες των Δήμων περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, μέριμνα για την τήρηση υποχρεώσεων καθαρισμού από τους ιδιοκτήτες, την ενημέρωση πολιτών, τη συντήρηση οδικού δικτύου και τη διαχείριση βλάστησης για τη μείωση κινδύνου σε περιοχές αρμοδιότητάς τους, υποδομές όπως πηγές υδροληψίας, κλπ.».