Μετά τη φωτιά: Πώς ένα οικολογικό αγρόκτημα στα Κιούρκα, παλεύει να «ξανανθίσει» μέσα από τις στάχτες

Μέσα στις στάχτες που άφησε πίσω της η φωτιά στη Βορειοανατολική Αττική, κρύβονται χιλιάδες μικρές και μεγαλύτερες ιστορίες καταστροφής. Σχεδόν όσες τα στρέμματα δάσους που κάηκαν, όσες τα σπίτια, οι υποδομές και οι εγκαταστάσεις που υπέστησαν ζημιές, όσες οι άνθρωποι που είδαν σε μια μέρα τον κόσμο τους να μαυρίζει.

Μέσα στη μεγάλη εικόνα, άλλης μια τεράστιας οικολογικής καταστροφής, από αυτές που κοντεύουμε να συνηθίσουμε αφού σε μια οχταετία κάηκε το 37%  των δασών της Αττικής, τι σημασία έχει άλλη μια ιστορία;

Το οικολογικό αγρόκτημα που έκαψε η φωτιά

Για τους «Φίλους της Φύσης», περιβαλλοντική- κοινωνική οργάνωση που δραστηριοποιείται από το 2008, οι μικρές ιστορίες είναι μέρος της μεγάλης, και έχουν η κάθε μία της σημασία της.

«Η φωτιά στη Βορειοανατολική Αττική κατέκαψε 100.000 στρέμματα δάσους και δασικών περιοχών, σπίτια, επιχειρήσεις ενώ κάηκε μια γυναίκα και τραυματίστηκαν πυροσβέστες.

Όμως η κάθε περίπτωση είναι μοναδική. Με την πρόσφατη πυρκαγιά καταστράφηκε ολοσχερώς και το Οικολογικό Αγρόκτημα των αδελφών (και φίλων) Θοδωρή και Παναγιώτη Αρβανίτη, στα Κιούρκα Αττικής.

Καταστράφηκαν θερμοκήπια, αποθηκευτικοί χώροι, ψυκτικός θάλαμος, αρδευτικό σύστημα, στάβλοι ζώων, καταλύματα εργατών, αγροτικά εξαρτήματα, το οικοσχολείο και οι καλλιέργειες.

Είναι ανάγκη δείχνοντας την αλληλεγγύη μας, να τους βοηθήσουμε να σταθούν στα πόδια τους, καταθέτοντας τον οβολό μας, ότι μπορεί ο καθένας», γράφουν οι ΦτΦ, στην ιστοσελίδα τους, παραθέτοντας τον λογαριασμό στήριξης.

Κάλεσμα αλληλεγγύης

Οι Φίλοι της Φύσης είναι μία από τις συλλογικότητες και τους φορείς που στηρίζουν τα αδέλφια Αρβανίτη και το βιολογικό τους αγρόκτημα.  Ανακοίνωση – κάλεσμα αλληλεγγύης έχουν απευθύνει επίσης η ΔΗΩ – Οργανισμός Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων, το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, αλλά και ένα ευρύ δίκτυο ανθρώπων από την κοινότητα των βιοκαλλιεργητών, τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά κινήματα, και το χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Από αυτά τα κινήματα που θεωρούμε ότι έχουν μισο-σβήσει, από αυτή την αριστερά, που μετράει διασπάσεις, ήττες και δεν βρίσκεται στα καλύτερά της. Από το χώρο της οικολογίας, που στην Ελλάδα θεωρείται από πολλούς κάτι γραφικό, αφού ό,τι δεν χτίζεται και δεν πουλιέται δεν του δίνουμε αξία. Από αυτούς τους χώρους, αλλά και από εκατοντάδες μεμονωμένα άτομα, δυναμώνουν οι φωνές που ζητάνε να στηρίξουμε αυτό το αγρόκτημα, αυτά τα αδέλφια, αυτές τις καλλιέργειες.

Ποιοι είναι όμως και τι κάνουν, και γιατί τέλος πάντων πρέπει να μας ενδιαφέρει εμάς; Δεν έχουμε ήδη κάψει τη γούνα μας με αλληλέγγυους που αποδείχθηκαν κάτι άλλο από αυτό που έδειχναν; Δεν έχει περάσει η εποχή του «δώστε και σώστε», αφού τώρα ο καθένας μας πρέπει να κοιτάει να σώσει το τομάρι του;

Διαβάζοντας κάποια από τα πολλά και ενδιαφέροντα που διηγούνται άλλοι για εκείνους, η περίπτωση των αδελφών Αρβανίτη, φαίνεται να είναι από τις εξαιρέσεις που δεν επιβεβαιώνουν τον κανόνα, αλλά μας θυμίζουν ότι αυτά που θεωρούμε κανόνα πρέπει να αλλάξουν.

Μπροστάρηδες στη ριζοσπαστική οικολογία

Το συγκινητικό σημείωμα που έγραψε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Μητραλιάς, φωτίζει κάποιες από τις αιτίες που αυτοί, οι άγνωστοι στο ευρύ κοινό βιοκαλλιεργητές, είναι τόσο γνωστοί και αγαπητοί σε τόσους πολλούς ανθρώπους, που τους συμπαραστέκονται.

«Η μεγάλη φωτιά που σάρωσε την βορειοανατολική Αττική πριν λίγες μέρες, κατάστρεψε ολοσχερώς το βιος και το έργο των βιοκαλλιεργητών Θοδωρή και Παναγιώτη Αρβανίτη. Δώστε λοιπόν κατεπειγόντως ό,τι και όσα μπορείτε για να σταθούν στα πόδια τους όχι μόνο τα δύο αδέλφια, αλλά και όλοι εμείς που τόσο ωφεληθήκαμε από το παράδειγμα και τους αγώνες τους. Και αυτό επειδή ο Θοδωρής και ο Παναγιώτης Αρβανίτης δεν είναι μόνο ούτε βιοκαλλιεργητές, ούτε απλοί οικολόγοι, ούτε συνεπείς αριστεροί.

Ήταν και είναι κάτι πολύ παραπάνω : μπροστάρηδες στην Ελλάδα της μαχητικής και ριζοσπαστικής οικολογίας, φρόντισαν από την αρχή, δηλαδή πριν από καμιά τριανταριά χρόνια, να κάνουν την θεωρία πράξη, εισάγοντας στην χώρα μας και στην αριστερά της τα «καινά δαιμόνια» της σύγχρονης αντικαπιταλιστικής και οικοσοσιαλιστικής θεωρίας και πράξης. Και ίσως το κυριότερο, τα σημάδεψαν με το δικό τους παράδειγμα και τη δική τους ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση, που τους έκανε να δίνουν παρά να παίρνουν. Πάντα δίπλα στους κατατρεγμένους  «από κάτω», μέσα στην Ελλάδα. Αλλά και έξω από αυτήν εκεί που τους έσπρωχνε ο  «παλαιομοδίτικος» διεθνισμός τους, από την επαναστατημένη Νικαράγουα μέχρι την Παλαιστίνη της Ιντιφάντα…»

Οικολογικό Σχολείο

Μια συνοπτική παρουσίαση του κτήματος των Αδελφών Αρβανίτη στα Κιούρκα, πριν και μετά την πυρκαγιά, έχει αναρτήσει ο Κώστας Φωτεινάκης στην ιστοσελίδα των ΦτΦ:

«Ο Θοδωρής Αρβανίτης, χωρίς ποτέ να ζητήσει τίποτε- προμήθευε όλες τις κοινωνικές κουζίνες (κι όχι μόνο) με τα υπέροχα λαχανικά του. Ο Θοδωρής Αρβανίτης και ο αδελφός του Παναγιώτης έδωσαν το σπίτι τους στην Αθήνα για να στεγαστεί το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών. Αγρότες , αφιερωμένοι στη βιολογική γεωργία, καλλιεργούσαν στα Κιούρκα τα προϊόντα τους .

Ο Θοδωρής ίδρυσε στο κτήμα το Οικολογικό Σχολείο και μεταλαμπάδευε την αγάπη του προς τη φύση και την προστασία της. Στο οικοσχολείο παρέδιδε σεμινάρια μελισσοκομίας και λαχανοκομίας. Μοίραζε καλάθια με βιολογικά προϊόντα σε πολύ χαμηλές τιμές, για να ωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι.
Προχτές το κτήμα κάηκε στη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς στην Αττική. Κάηκαν όλα…» γράφει η παρουσίαση.

Οι φωτογραφίες πώς ήταν πριν το κτήμα και πώς είναι σήμερα, μιλάνε από μόνες τους.

Ξεκίνησαν το πότισμα

Όμως στην καταστροφή ανθίζει η ελπίδα. Η παρουσίαση τελειώνει με την ανάρτηση του ίδιου του Θοδωρή Αρβανίτη, που καλλιεργεί το κτήμα: «Με τη βοήθεια..φίλων..συντρόφων..συνοδοιπόρων και γειτονων….πήραμε τα πρώτα λάστιχα να ποτίσουμε τα ήδη φυτεμένα και να συνεχίσουμε την καλλιέργεια! Δουλεύουμε ασταμάτητα ! Στόχος είναι την Δευτέρα να ξεκινήσει πάλι η διανομή του “καλαθιού.. Η  έμπρακτη αλληλεγγύη από τους φίλους και τις φίλες είναι τεράστια! Η συγκίνηση μεγάλη! Ευχαριστώ από καρδιάς!», γράφει ο βιοκαλλιεργητής στη σελίδα του στο Facebook.

«Είμαστε στο έλεος»

Ήρθαμε σε επικοινωνία με τον βιοκαλλιεργητή Θοδωρή Αρβανίτη,  για να μας πει ο ίδιος πια είναι η κατάσταση. «Είμαστε στο έλεος… Η καταστροφή είναι ολική, μιλάμε για δουλειά και εγκαταστάσεις που είναι κόπος 35 ετών», μας λέει.

Οι καλλιέργειες εκτείνονται σε περίπου 15 στρέμματα, με όλων των ειδών τα οπωροκηπευτικά. Με αυτά το κτήματα τροφοδοτούσε μέχρι πρόσφατα τις βιολογικές λαϊκές αγορές, ενώ τον τελευταίο χρόνο παραδίδει καλάθια κατ’οίκον.  Κάποιες από τις καλλιέργειες έχουν διασωθεί από την πυρκαγιά, αλλά αυτό από μόνο του δε σημαίνει τίποτα αν δεν υπάρχει σύστημα να τις υποστηρίξει.

Ο πρώτος στόχος είναι να γίνει επανεκκίνηση στο κτήμα, με τις καλλιέργειες που έχουν αντέξει, και να ξαναρχίσει το «καλάθι» των διανομών.

Όπως εξηγεί ο κ. Αρβανίτης, «τα  κηπευτικά τα φυτεμένα δεν παθαίνουν εύκολα ζημιά. Τα πράσινα δεν καίγονται. Εκτός από αυτά που βρίσκονται πολύ κοντά στην εστία της φωτιάς, και τα επηρεάζει η πολύ υψηλή θερμοκρασία και η ατμόσφαιρα του ευρύτερου περιβάλλοντος».

Τα φυτά έχουν «στρεσαριστεί» αλλά αντέχουν

Τα φυτά έχουν μεν «στρεσαριστεί», αλλά ζούνε και μπορούν να παράγουν. Μάλιστα το χώμα με τη στάχτη, μπορεί να είναι ακόμα πιο εύφορο.

Το μεγάλο πρόβλημα και το πιο δύσκολο να αντικατασταθεί είναι οι υποδομές.

«Αυτά είναι τα ακριβά. Μας ενδιαφέρει να πάρουμε κάποια κοντέινερ να μένουν οι εργάτες. Εμένα με φιλοξενεί γείτονας. Λάστιχα για να ποτίσουμε. Δεν έχουμε τίποτα. Δεν έχω ούτε τελάρο για να αποθηκεύσω τα προϊόντα. Ούτε κουβά».

Ο Θοδωρής Αρβανίτης συμμετέχει από τα φοιτητικά του χρόνια στο οικολογικό κίνημα και υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην καθιέρωση των βιολογικών αγορών. ¨Εχει ιδρύσει το Οικοσχολείο, το οποίο μέχρι και την έλευση του covid διοργάνωνε δωρεάν σεμινάρια μαθήματα βιολογικής καλλιέργειας, με πανεπιστημιακούς καθηγητές, ενώ από τις «τάξεις» του έχουν περάσει πάνω από 1000 άτομα, αγρότες και γεωπόνοι και ερασιτέχνες καλλιεργητές.

*Οι φωτογραφίες είναι από τη σελίδα του φωτογράφου Μάριου Λώλου