Νορβηγία: Μπήκε στον χάρτη της πανευρωπαϊκής διακίνησης ναρκωτικών

Η σκανδιναβική χώρα έχει γίνει πύλη εισόδου στην Ευρώπη για τα καρτέλ της Νότιας Αμερικής. Οπλισμένοι με ένα κατσαβίδι, έναν λοστό και έναν φορητό σαρωτή, οι Νορβηγοί τελωνειακοί υπάλληλοι ανέβηκαν σε έναν πύργο με ψυγεία. Με το εντυπωσιακό τοπίο του Όσλοφιορντ πίσω τους και τους ανεμιστήρες των ψυγείων να σφυρίζουν, άνοιξαν με τη βία το πίσω μέρος ενός σφραγισμένου εμπορευματοκιβωτίου με μπανάνες από την Κόστα Ρίκα.

«Μπορείτε να πάρετε μια γεύση του πόσος χώρος υπάρχει μέσα», δήλωσε ο τελωνειακός υπάλληλος Γκαρντ Μπέλγκεν στον Observer κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο λιμάνι την περασμένη εβδομάδα. Δείχνοντας προς το εσωτερικό της μονάδας που περιέχει τον ανεμιστήρα και τους αεραγωγούς ψύξης, πρόσθεσε: «Και στην κορυφή μπορείτε να χωρέσετε πολλαπλά πακέτα. Αν είχες χρόνο να τα κολλήσεις σωστά, θα μπορούσες να βάλεις κάπου μεταξύ 50 και 70 κιλών».

Κάθε εβδομάδα, χιλιάδες εμπορευματοκιβώτια περνούν από το λιμάνι του Όσλο τουλάχιστον 100 από αυτά μεταφέρουν μπανάνες, κυρίως από το Εκουαδόρ και την Κόστα Ρίκα. Εδώ είναι που οι τελωνειακοί υπάλληλοι καταπολεμούν το λεγόμενο «τσουνάμι κοκαΐνης» που πλήττει την Ευρώπη.

Είναι υποχρηματοδοτημένοι, υποστελεχωμένοι και με ελλιπείς πόρους, υπάρχει μόνο ένας κινητός σαρωτής ικανός να αναλύσει ένα ολόκληρο εμπορευματοκιβώτιο με τη μία και τον μοιράζονται τρία λιμάνια. Με δεκάδες συνοριακά περάσματα με τη γειτονική Σουηδία και τη Φινλανδία, τα νορβηγικά τελωνεία δίνουν μια σχεδόν αδύνατη μάχη. Καθώς η ΕΕ αυστηροποιεί τους συνοριακούς της ελέγχους, εκφράζονται φόβοι ότι τα τρωτά σημεία της χώρας αξιοποιούνται από εγκληματίες.

Σε έναν χρόνο οι κατασχέσεις ξεπέρασαν συνολικά αυτές της προηγούμενης δεκαετίας!

Πέρυσι, η νορβηγική τελωνειακή υπηρεσία προέβη σε 1.847 κατασχέσεις ναρκωτικών – περισσότερες από τις κατασχέσεις των προηγούμενων 10 ετών μαζί – συμπεριλαμβανομένων ποσοτήτων κοκαΐνης ρεκόρ.

Τον περασμένο Μάρτιο, κατασχέθηκαν περίπου 800 κιλά κοκαΐνης από μια αποθήκη μπανάνας στο προάστιο Groruddalen του Όσλο, ξεπερνώντας πολλές φορές το προηγούμενο ρεκόρ για το μέγεθος της κατάσχεσης. Λίγες εβδομάδες αργότερα, στο ίδιο μέρος βρέθηκαν άλλα 900 κιλά. Και στη συνέχεια, τον Ιούλιο, αποκαλύφθηκαν άλλα 600 κιλά. Συνολικά, περισσότεροι από δύο τόνοι κατασχέθηκαν στην αποθήκη.

Εν τω μεταξύ, τον περασμένο Απρίλιο στη δυτική ακτή της Νορβηγίας, 150 κιλά του ναρκωτικού βρέθηκαν κάτω από ένα πλοίο από τη Βραζιλία. Τα τελωνεία δήλωσαν ότι οι εγκληματίες σκόπευαν να το ανακτήσουν χρησιμοποιώντας δύτες, αλλά ανακόπηκε πριν προλάβουν να φτάσουν εκεί.

Έκτοτε προέκυψε ότι κατά τη διάρκεια της κατάσχεσης του Μαρτίου, οι τελωνειακοί υπάλληλοι παρακολουθούνταν από έξι Σουηδούς άνδρες, ορισμένοι από τους οποίους έχουν συνδεθεί με το σουηδικό εγκληματικό δίκτυο Foxtrot. Η αστυνομία πιστεύει ότι βρίσκονταν εκεί για να παραλάβουν τα ναρκωτικά- ο Μπέλγκεν λέει ότι το λιμάνι παρακολουθείται τακτικά από συμμορίες.

«Ξέρουμε ότι παρακολουθούνται. Μπορείς να διαλέξεις οποιοδήποτε σημείο στο δάσος και να δεις παντού», είπε, δείχνοντας τη δασώδη πλαγιά που δεσπόζει πάνω από την περιοχή, όπου μετακινούνταν τα εμπορευματοκιβώτια με γερανούς και σαρώνονταν.

Στο έδαφος, τελωνειακοί υπάλληλοι έδειξαν πώς ελέγχεται ένα εμπορευματοκιβώτιο. Ένας κύλινδρος που περιείχε λάδι καρύδας διαπιστώθηκε ότι δεν είχε τίποτα επιπλέον στο εσωτερικό του – αν είχε, οι φυσαλίδες αέρα θα μπορούσαν να υποδηλώνουν σακουλάκια κοκαΐνης. Ένα άλλο εμπορευματοκιβώτιο, αυτή τη φορά ορθογώνιο και μη κατεψυγμένο, περνά επίσης από τις ακτίνες Χ.

Πώς κρύβονται τα ναρκωτικά στα εμπορευματοκιβώτια

«Αν πρόκειται να περάσω κάτι λαθραία, αυτή η πόρτα είναι η μόνη είσοδος και έξοδος», λέει ο Μπέλγκεν, δείχνοντας την καταπακτή του εμπορευματοκιβωτίου στην οθόνη. «Θα το κρύψω στο κάτω μέρος ή πιο μακριά από την πόρτα». Ανέσυρε μια πρόσφατη εικόνα ακτίνων Χ ενός εμπορευματοκιβωτίου μπανάνας για να δείξει πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απόκρυψη πακέτων ναρκωτικών, τα οποία συχνά εμφανίζονται ως μαύρα τετράγωνα στις εικόνες.

Ο Όιστεϊν Μπόρμερ, γενικός διευθυντής των νορβηγικών τελωνείων, δήλωσε ότι οι λαθρέμποροι εκμεταλλεύονται τη νόμιμη διακίνηση πλοίων και τα νόμιμα εμπορεύματα για να εισάγουν ναρκωτικά. «Έχουμε επίγνωση του κινδύνου να γίνει η Νορβηγία πύλη εισόδου στην Ευρώπη από τη Νότια Αμερική, καθώς η ΕΕ θέτει σε εφαρμογή αυστηρότερα μέτρα ελέγχου για την καταπολέμηση της ίδιας απειλής», δήλωσε.

Τα τελωνεία, πρόσθεσε, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του προβλήματος. «Οι λαθρέμποροι αλλάζουν συνεχώς τον τρόπο δράσης τους και είναι απαραίτητη, μια ευρεία και δυναμική απάντηση σε αυτή τη σοβαρή απειλή. Αν εστιάσουμε τους πόρους μας σε ένα σημείο, οι λαθρέμποροι απλώς μετακινούνται αλλού». Η δήμαρχος του Όσλο, Αν Λίντμποε, προειδοποίησε ότι η πόλη μετατρέπεται σε «προτιμώμενο λιμάνι στην Ευρώπη για εγκληματικές, σκληρές συμμορίες». Ήταν, πρόσθεσε, «ελαφρώς υπερβολικά ανεπαρκώς φυλασσόμενη».

Ενώ η σάρωση όσο το δυνατόν περισσότερων εμπορευματοκιβωτίων φαίνεται ως προφανής λύση, ο Περ Όλαφ Σόντζου, επικεφαλής του τμήματος φορτίου του νορβηγικού τελωνείου, δήλωσε ότι αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν υπάρχει προσωπικό για να χειριστεί τον εξοπλισμό, πράγμα που δεν συμβαίνει πάντα.

Ακόμα και αν ο μεγάλος σαρωτής είναι διαθέσιμος, απαιτεί υπαλλήλους του λιμανιού, που ανήκει στην τουρκική εταιρεία εκμετάλλευσης λιμένων Yilport Holding, να σηκώνουν το εμπορευματοκιβώτιο με γερανό και να το τοποθετούν για να σαρωθεί.

Τα εμπορευματοκιβάτια είναι χιλιάδες, οπότε μπορούν να γίνουν μονάχα δειγματοληπτικοί έλεγχοι

«Υπάρχουν πάρα πολλά εμπορευματοκιβώτια για να το κάνουμε αυτό συνεχώς», δήλωσε ο Σόντζου, καθισμένος σε ένα τραπέζι κουζίνας στο νορβηγικό τελωνείο στο Όσλο. Το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, είπε, «αυξάνεται ραγδαία εδώ στο Όσλο και τη Νορβηγία», προσθέτοντας: «Η πρόκληση είναι ότι είμαστε λίγοι άνθρωποι, έχουμε ελάχιστους πόρους και δεν έχουμε αρκετό εξοπλισμό.

«Οι άνθρωποι που κάνουν αυτού του είδους τη δουλειά πληρώνονται πολύ άσχημα και τα εμπορευματοκιβώτια και οι δυνατότητες λαθρεμπορίου είναι πολύ μεγάλες σε σχέση με το τι μπορούμε να επιτύχουμε». Αν και είχε αυξηθεί η χρήση των πληροφοριών όσον αφορά το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, τίποτα δεν συγκρίνεται με τη φυσική παρουσία εκεί, είπε, ενώ υπήρχαν «μεγάλες τρύπες στον φράχτη».

Η επικεφαλής της συνδικαλιστικής οργάνωσης των τελωνειακών υπαλλήλων της Νορβηγίας, Καρίν Ταντέρο Σάουγκ , δήλωσε ότι συμμορίες χρησιμοποιούν τα ελάχιστα φυλασσόμενα χερσαία σύνορα μεταξύ Σουηδίας και Νορβηγίας για να διακινούν ναρκωτικά χρησιμοποιώντας σκούτερ και…έλκηθρα! «Είναι πολύ δημιουργικοί και δεν έχουμε τα άτομα για να κάνουμε πολλά γι’ αυτό».

Το διασυνοριακό έγκλημα γίνεται όλο και περισσότερο ζήτημα σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες. Οι υπουργοί Δικαιοσύνης της Δανίας και της Σουηδίας ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα μια κοινή πρωτοβουλία για να προσπαθήσουν να αποτρέψουν τη στρατολόγηση παιδιών σουηδικής καταγωγής από δανέζικες συμμορίες. Και η νορβηγική αστυνομία δήλωσε πρόσφατα ότι σουηδικές συμμορίες δρουν και στις 12 αστυνομικές περιφέρειες της Νορβηγίας.

«Θα γίνουμε Σουηδία» λένε οι Νορβηγοί

Η Ταντέρο Σάουγκ δήλωσε ότι υπάρχουν φόβοι ότι εάν η Νορβηγία δεν ενεργήσει δυναμικά και σύντομα, θα μπορούσε να καταλήξει σε μια παρόμοια κατάσταση με τη Σουηδία, όπου υπάρχουν τακτικοί πυροβολισμοί που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, με παιδιά ηλικίας μόλις 12 ετών να στρατολογούνται για να διαπράξουν βία.

«Αν δεν είμαστε εκεί [στα σύνορα], είναι απλώς μια ελεύθερη διέξοδος και θα εξαπλωθεί στην κοινωνία», είπε. «Έχουμε μια κλιμάκωση της βίας και των όπλων στη Νορβηγία. Η αστυνομία ανησυχεί».

Τα σύνορα με τη Σουηδία αποτελούν ολοένα και μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας για τους τελωνειακούς υπαλλήλους. «Αυτό για το οποίο ανησυχούμε είναι ότι η Νορβηγία γίνεται σαν τη Σουηδία, επειδή έχουμε τόσο μεγάλα σύνορα και η Νορβηγία και η Σουηδία είναι πολύ δεμένες μεταξύ τους», δήλωσε η Ταντέρο Σάουγκ. «Όταν κάτι εγκαθιδρύεται στη Σουηδία, είναι αφελές να πιστεύουμε ότι δεν θα έρθει ποτέ στη Νορβηγία».

Τα τελωνεία αποτελούν ουσιαστικό μέρος της αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, είπε. «Είναι σημαντικό να το λάβουμε σοβαρά υπόψη μας και να δράσουμε μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά σε αυτή την καταπολέμηση και σε αυτή την απειλή».

Η κοκαΐνη στη Νορβηγία έχει την τρίτη υψηλότερη κατανάλωση μεταξύ των νέων ενηλίκων

Όμως η επικράτηση της κοκαΐνης είχε ήδη φανεί στη νορβηγική κοινωνία, είπε, η οποία έχει την τρίτη υψηλότερη κατανάλωση κοκαΐνης στην Ευρώπη μεταξύ των νέων ενηλίκων. Ακόμη και αν το ναρκωτικό δεν είναι εμφανές στα σύνορα, επειδή δεν έχουν τα εργαλεία για να το ανιχνεύσουν, γνωρίζουν ότι εισέρχεται: «Το βλέπουμε στην κοινωνία, σε κλαμπ, ντίσκο, πάρτι».

Η λύση, είπε, ήταν να υπάρχει περισσότερο προσωπικό και περισσότεροι σαρωτές. «Πρέπει να έχουμε νέους τελωνειακούς υπαλλήλους και εργαλεία σε όλο το μήκος των συνόρων. Όχι μόνο στο Όσλο, αλλά και στην ακτή και στα σύνορα με τη Σουηδία».

Ο Σκγιάλγκ Φγιέλχαϊμ, υπουργός στο υπουργείο Οικονομικών της Νορβηγίας, δήλωσε ότι η κυβέρνηση διέθεσε 10,5 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του έργου των τελωνείων κατά της διακίνησης ναρκωτικών στον αναθεωρημένο προϋπολογισμό του 2024 και ότι ο προϋπολογισμός του 2025 θα ανεβάσει το ποσό σε πάνω από 17 εκατ. ευρώ.